PGS.TS Trần Hoàng Ngân: Để TP.HCM vươn tầm siêu đô thị quốc tế, cần những đột phá then chốt

Trao đổi với Dân Việt, PGS.TS Trần Hoàng Ngân cho biết, TP.HCM đang cần một cú hích mới để tăng tốc sau nhiệm kỳ 2020-2025 với nhiều nỗ lực phục hồi và cải cách. Động lực đó phải đến từ thể chế linh hoạt, hạ tầng đồng bộ và nguồn nhân lực chất lượng cao: Những yếu tố quyết định để Thành phố vươn tầm siêu đô thị quốc tế.

TP.HCM duy trì vai trò đầu tàu, đạt nhiều kết quả quan trọng

PV: Ông nhìn nhận thế nào về những kết quả nổi bật mà TP.HCM đã đạt được trong nhiệm kỳ 2020-2025?

PGS.TS Trần Hoàng Ngân: Dù đối mặt với đại dịch Covid-19 và nhiều biến động kinh tế, TP.HCM vẫn duy trì vai trò đầu tàu, đạt nhiều kết quả quan trọng. Kinh tế phục hồi tích cực, dịch vụ - thương mại tiếp tục là thế mạnh, các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế có bước tiến. Đặc biệt, công tác cải cách hành chính, xây dựng Đảng được đẩy mạnh, củng cố niềm tin xã hội.

Nhưng Thành phố vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế?

-Đúng vậy. Tốc độ tăng trưởng chưa đạt kỳ vọng, hạ tầng còn thiếu và yếu, nhiều dự án trọng điểm chậm trễ. Quy hoạch đô thị chưa đồng bộ, dẫn tới tắc nghẽn giao thông, ngập nước và ô nhiễm. Thủ tục hành chính còn phiền hà, năng lực phối hợp giữa các cơ quan chưa cao. Đây là những “điểm nghẽn” cần sớm tháo gỡ.

Đột phá để TP.HCM bứt phá giai đoạn 2026–2030

Giai đoạn 2026-2030, Thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số liệu có khả thi không?

-Tôi tin là có, nếu Thành phố tạo được động lực mới từ cải cách thể chế, thu hút đầu tư và chuyển đổi số.

Nghị quyết 98 là bước đi đột phá, nhưng cần tiếp tục được nâng cấp, bổ sung để thực sự phát huy tác dụng. Nếu hạ tầng, nhân lực, và đổi mới sáng tạo được triển khai đồng bộ, TP.HCM hoàn toàn có thể đạt tăng trưởng trên 10% ở một số năm - đây là cú hích đưa Thành phố tiến gần hơn vị thế trung tâm tài chính, dịch vụ hàng đầu khu vực.

Theo ông, đâu là các đột phá trọng tâm để TP.HCM bứt phá?

-Ba trụ cột vẫn là hạ tầng - chuyển đổi số - nhân lực chất lượng cao. Trong đó, hạ tầng giao thông và logistics là nền tảng để khai phóng nguồn lực. TP.HCM đang tập trung phát triển cụm cảng - logistics thông minh Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, mô hình “siêu cảng số” vận hành trên nền dữ liệu lớn. Đây sẽ là trung tâm logistics biển hàng đầu Đông Nam Á, gắn kết với sân bay Long Thành, khu thương mại tự do (FTZ) và mạng lưới đường sắt, cao tốc.

Cụm cảng này không chỉ giúp Thành phố vươn ra biển lớn mà còn tạo tiền đề phát triển trung tâm tài chính quốc tế Thủ Thiêm. Từ chuỗi giao thương hàng hóa tại FTZ, TP có thể hình thành sàn giao dịch hàng hóa và phái sinh, kéo theo hoạt động thanh toán - giao dịch ngoại hối, mở rộng thị trường tài chính. Khi hệ sinh thái cảng biển - logistics - tài chính hình thành, TP.HCM sẽ trở thành “đầu mối cung ứng toàn cầu”.

Tháo gỡ điểm nghẽn, mở cơ chế - thông hạ tầng

Thành phố cần tháo gỡ những điểm nghẽn nào để phát triển nhanh và bền vững?

-Điểm nghẽn lớn nhất là cơ chế tài chính và hạ tầng kết nối. Mỗi năm, TP.HCM cần khoảng 1 triệu tỷ đồng đầu tư, nhưng ngân sách chỉ đáp ứng khoảng 20%. Do đó, việc huy động khu vực tư nhân, FDI, nguồn lực đất đai và cổ phần hóa là tất yếu. Để làm được, Thành phố cần thể chế thực sự linh hoạt, thông thoáng và cạnh tranh quốc tế.

Thực tế, khu vực Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ đang thu hút nhiều hãng tàu, nhà khai thác cảng lớn. Đây chính là “thỏi nam châm” nếu TP có cơ chế đủ hấp dẫn.

Việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 là yêu cầu cấp bách, trong đó cần có cơ chế đặc thù cho siêu cảng - khu FTZ Cái Mép Hạ và quy định rõ tiêu chí chọn nhà đầu tư chiến lược, tránh tình trạng “chảy máu” nguồn lực.

Hạ tầng kết nối yếu sẽ cản trở phát triển cảng biển. Theo ông, giải pháp nào là cấp thiết?

-Muốn hàng hóa Việt Nam cạnh tranh quốc tế, hạ tầng phải hiện đại, đa phương thức. Đặc biệt, tuyến đường sắt Bàu Bàng - Cái Mép vận chuyển hàng hóa cập mạn siêu tàu là cấp thiết. Bên cạnh đó, hệ thống cao tốc, đường ven biển phải hoàn thiện để kết nối các “thủ phủ công nghiệp” với cảng nước sâu. Hạ tầng chính là “điểm mấu chốt của mấu chốt”, quyết định năng lực cạnh tranh của TP.HCM trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đầu tư mạnh về hạ tầng - động lực phát triển của siêu đô thị

Ông từng nói TP.HCM có “sự sắp đặt thuận lợi của vũ trụ”. Ông có thể giải thích rõ hơn?

-TP.HCM sở hữu tất cả yếu tố của một đô thị tầm cỡ: con người năng động, vị trí trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, hạ tầng cảng - hàng không chiến lược. Gần 100 khu công nghiệp, khu chế xuất đóng góp 35% GRDP; logistics chiếm 10-15%. Hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành cùng các tuyến vành đai sẽ tạo mạng lưới giao thương hoàn chỉnh.

Tuy nhiên, để “sự sắp đặt thuận lợi” này trở thành hiện thực, TP.HCM phải đầu tư mạnh vào hạ tầng và thể chế. “Không thể có siêu đô thị nếu hạ tầng không đi trước một bước”. Do đó, Thành phố đang phối hợp với các bộ ngành để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết 98 sửa đổi, tiến tới hình thành khung pháp lý riêng cho siêu đô thị TP.HCM.

TP.HCM sẽ phát triển theo mô hình “siêu đô thị hiện đại” như thế nào để vừa tăng trưởng, vừa đảm bảo chất lượng sống?

-Mục tiêu không chỉ là tăng trưởng nhanh mà là phát triển hài hòa. Thành phố sẽ quy hoạch theo mô hình đa trung tâm, phát triển các khu đô thị vệ tinh, mở rộng không gian xanh, đầu tư y tế, giáo dục, nhà ở xã hội. Giao thông công cộng, metro, xe buýt nhanh sẽ là trục phát triển để giảm tải khu trung tâm, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Cảm ơn ông.

TP.HCM đang bứt phá mạnh mẽ

TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 vào Top 100 thành phố đáng sống, và đến 2045 trở thành siêu đô thị quốc tế, trung tâm kinh tế - tài chính - dịch vụ hàng đầu châu Á.

Hiện TP.HCM xếp 102/156 thành phố toàn cầu, 101/146 thành phố thông minh, 95/120 trung tâm tài chính quốc tế, vượt Bangkok - khẳng định sức bật của đô thị năng động nhất Việt Nam.

Theo các bảng xếp hạng quốc tế, TP.HCM liên tục thăng hạng: Top 98 trung tâm tài chính (GFCI), Top 110 trung tâm đổi mới sáng tạo (StartupBlink), Top 25 điểm đến thịnh hành nhất thế giới (TripAdvisor), Top 20 điểm đến âm nhạc và Top 21 cảng nước sâu hàng đầu châu Á.

Những kết quả này cho thấy TP.HCM đang bứt phá mạnh mẽ trên hành trình trở thành siêu đô thị quốc tế, trung tâm tài chính, du lịch, sáng tạo của khu vực.

×