Thổi hồn văn hóa địa phương vào các sản phẩm làng nghề, tạo sức hấp dẫn cho du khách

Du lịch nông nghiệp: Cơ hội vàng để sản phẩm làng nghề chuyển sang mô hình du lịch sáng tạo, du lịch xanh và thông minh

Nhằm khai thác hiệu quả tài nguyên du lịch, xây dựng và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn; khai thác hiệu quả chuỗi giá trị du lịch - nông nghiệp - làng nghề trên phạm vi cả nước, sáng 12/12, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phối hợp các cơ quan liên quan, các địa phương và doanh nghiệp tổ chức Hội thảo về nâng cao chất lượng, đổi mới sáng tạo sản phẩm du lịch làng nghề tại Cần Thơ với sự tham gia của hơn 50 doanh nghiệp lữ hành, lãnh đạo các Sở, Bộ ban ngành trong cả nước.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhấn mạnh: “Du lịch làng nghề đang đứng trước “cơ hội vàng” để chuyển mình sang mô hình du lịch sáng tạo, du lịch xanh và du lịch thông minh”.

Ông Hoàng Hoa Quân – Phó trưởng phòng Lữ hành, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho biết, du lịch làng nghề trở thành một sản phẩm du lịch văn hoá có tính đặc thù riêng có của Việt Nam.

Nhiều làng nghề đã trở thành điểm đến du lịch cung cấp đa dạng các giá trị trải nghiệm cho du khách trong và ngoài nước. Phát triển du lịch tại nhiều làng nghề đã góp phần đem lại việc làm, thu nhập cho người dân, đóng góp phát triển kinh tế địa phương đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của làng nghề hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Tuy nhiên, quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá cùng những yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội đã tác động mạnh mẽ tới khu vực nông thôn và các làng nghề. Điều này đòi hỏi du lịch làng nghề phải hướng tới sự phát triển chuyên nghiệp hơn, khai thác hiệu quả các giá trị tài nguyên, đồng thời thích ứng với những thay đổi trong xu hướng tiêu dùng du lịch toàn cầu cũng như tác động toàn diện của chuyển đổi số lên cả cung và cầu du lịch.

Xu hướng tiêu dùng của du khách có nhiều thay đổi, dịch chuyển rõ nét từ “tham quan – tiêu dùng” sang “đa dạng trải nghiệm – sáng tạo – hướng tới các giá trị bản địa…”, trong đó du khách mong muốn nhiều hơn, không chỉ tham quan đơn thuần mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo.

Đây chính là cơ hội để du lịch làng nghề Việt Nam chuyển mình từ hoạt động truyền thống sang mô hình du lịch sáng tạo và du lịch xanh, bắt nhịp với các xu hướng toàn cầu như phát triển bền vững (SDGs), kinh tế tuần hoàn và du lịch Net Zero, nâng cao năng lực tiếp cận thị trường bằng các sản phẩm sáng tạo, chất lượng giá trị trải nghiệm cao nhưng vẫn giữ được tinh thần bản sắc riêng có của mỗi làng nghề.

Du lịch nông nghiệp: Bài toán nào cho phát triển sản phẩm làng nghề?

Cũng tại Hội thảo, nhiều tham luận đều đồng tình cho rằng số lượng làng nghề rất nhiều, trải dài trên dải đất hình chữ S, không chỉ phong phú, độc đáo mà còn có nét riêng.

Tuy nhiên, để phát triển trở thành du lịch làng nghề thì cần sáng tạo sản phẩm, thay đổi cách tiếp cận thị trường du lịch, thích ứng với chuyển đổi số, nhiều sản phẩm du lịch làng nghề chưa thực sự hấp dẫn du khách, phần lớn mới đáp ứng nhu cầu tham quan, mua sắm trong thời gian ngắn, chưa có nhiều dịch vụ trải nghiệm, dịch vụ nhiều nơi còn thiếu tính chuyên nghiệp, chưa hình thành được các sản phẩm du lịch làng nghề có tính đặc trưng cao, nổi trội, có thương hiệu cạnh tranh mang tầm quốc gia.

Tổ chức tour tuyến du lịch làng nghề còn phân tán, thiếu liên kết chặt chẽ giữa làng nghề và các điểm du lịch văn hóa, sinh thái, ẩm thực, hoạt động trải nghiệm, lưu trú… dẫn đến thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách còn thấp, khó duy trì được thị trường khách ổn định.

Ông Phan Đình Huê - Giám đốc Công ty Dịch vụ Du lịch Vòng tròn Việt, chuyên gia tư vấn du lịch Đồng bằng Sông Cửu Long chỉ ra các điểm yếu của các làng nghề ở ĐBSCL đó là điểm sản xuất thường ít khi gần nhau, thậm chí cách nhau nhiều km, nên khá tốn thời gian di chuyển, thường làm khách mệt mỏi.

Khả năng trình diễn của chủ cơ sở để khách tham gia trực tiếp, trải nghiệm bằng tay, còn khá hạn chế.

Kỹ thuật thuyết minh, kể câu chuyện sản phẩm ở hầu hết các cơ sở khá yếu, nên khách không cảm nhận hết “phần hồn”. Vì vậy đây sẽ là một bài toán khó, làm "đau đầu" không chỉ địa phương mà cả các làng nghề, các công ty du lịch.

“Tôi cho rằng, đối với các công ty du lịch, cần ưu tiên những giải pháp như tập huấn cho hướng dẫn viên và nhân viên điều hành về kiến thức làng nghề và nghề truyền thống ở các điểm đưa khách đến, để họ biết cách thiết kế, tổ chức tour phù hợp với đặc điểm riêng của từng làng nghề.

Trao đổi với bà con về cách thức đón tiếp, phục vụ, thuyết minh cho khách nhưng cần tôn trọng giá trị truyền thống của hộ gia đình, không biến đổi họ theo thị hiếu của khách.

Trả chi phí đủ để bà con có thể an tâm tập trung làm du lịch thay vì họ chỉ coi đó là nghề phụ. Tôi từng được chứng kiến câu chuyện tại cù lao Thái Sơn, người dân đã kể những câu chuyện đáng thương, nghèo khổ để khách típ cho mình tiền. Tôi hỏi tại sao không kể những câu chuyện vui, tích cực lại đi kể như vậy, họ nói kể như thế khách bo nhiều hơn”, ông Phan Đình Huê nói.

Nói đến giải pháp cho chính quyền địa phương, ông Phan Đình Huê cho hay, nên số hóa các điểm du lịch làng nghề như đưa hình ảnh, thông tin lên các trang mạng và cập nhật nội dung hàng tuần; đào tạo nghiệp vụ phát triển sản phẩm cho các chủ cơ sở; đào tạo nghiệp vụ kể câu chuyện sản phẩm du lịch cho nhân viên/ thành viên các điểm du lịch làng nghề để họ đem được “phần hồn” đến cho khách; đào tạo đội ngũ thuyết minh viên, hướng dẫn viên để “kể câu chuyện địa phương” trong cộng đồng (nên là người có học vấn và đã về hưu) để họ hướng dẫn cho các nhóm khách lẻ, đi tự do; tiêu chuẩn hóa các loại thực phẩm chế biến với nhãn mác và bao bì rõ ràng.

Đại diện Ban Nghiên cứu du lịch, Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam chia sẻ, hiện nay phát triển làng nghề đã có nhiều thuận lợi trong đó chuyển đổi số cũng mở ra biên độ mới để quảng bá làng nghề tới thị trường toàn cầu. Nhiều địa phương đã thí điểm bản đồ số 3D, tour ảo 360 độ, ứng dụng AR/VR trong quảng bá.

Các nghệ nhân, cơ sở sản xuất cũng đã bắt đầu tiếp cận thương mại điện tử, TikTok Shop, livestream giới thiệu sản phẩm. Công nghệ đã trở thành lực kéo quan trọng làm mới hình ảnh làng nghề trong mắt du khách.

Thế nhưng để hấp dẫn du khách, mỗi sản phẩm làng nghề cần được kể bằng một câu chuyện, thổi hồn nét văn hóa đặc trưng của vùng đó để khiến du khách không chỉ đứng nhìn mà còn muốn trải nghiệm làm thử và sau đó là chi tiền mua sản phẩm mang về làm quà.

Kết luận Hội thảo, ông Hà Văn Siêu nhấn mạnh rằng nhiều ý kiến đưa ra rất sát với thực tế, cùng các giải pháp và ý tưởng mang tính đổi mới, sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch làng nghề. Những đề xuất này hướng tới việc khai thác tối ưu các giá trị đặc sắc của làng nghề phục vụ phát triển du lịch, đồng thời hình thành một chương trình hành động tổng thể cho du lịch nông nghiệp – làng nghề trong những năm tiếp theo, góp phần đưa du lịch làng nghề trở thành dòng sản phẩm mang đậm dấu ấn Việt Nam.

Tất cả những ý kiến này sẽ được Ban Tổ chức tổng hợp và kiến nghị tới các cơ quan liên quan cùng các địa phương, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai thác hiệu quả sản phẩm du lịch làng nghề nói riêng và du lịch nông nghiệp, nông thôn nói chung.

Việt Nam sở hữu hệ thống điểm du lịch làng nghề phong phú, được hình thành từ nhiều loại hình làng nghề khác nhau. Với lợi thế của một quốc gia nông nghiệp, nước ta có số lượng lớn các làng nghề và làng nghề truyền thống. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện cả nước có khoảng 5.400 làng nghề và làng có nghề; trong đó có 263 nghề truyền thống và 1.975 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận.

×