Trước mắt giữ nguyên thôn, tổ dân phố hiện có

Ngày 12/4/2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết 60-NQ/TW về Hội nghị lần thứ 11 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII.

Theo đó, Ban Chấp hành Trung ương cơ bản thống nhất với các nội dung đề xuất của Bộ Chính trị và Đề án về phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện; sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, thống nhất việc sắp xếp các tổ chức chính trị – xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; tinh gọn tổ chức bộ máy của Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân; xây dựng hệ thống tổ chức Đảng ở địa phương tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trung ương cũng thống nhất chủ trương nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Trung ương đã thông qua một số nội dung cụ thể nhằm tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu quả, thống nhất và đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở.

Về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương hai cấp:

Ban Chấp hành Trung ương thống nhất chủ trương tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, gồm: cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (xã, phường, thị trấn, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố). Theo đó, chấm dứt hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện kể từ ngày 01/7/2025, sau khi Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi năm 2025) có hiệu lực thi hành.

Trung ương cũng thống nhất số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau khi sắp xếp còn 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gồm 28 tỉnh và 6 thành phố). Tên gọi và trung tâm chính trị – hành chính của các đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp sẽ được xác định theo các nguyên tắc nêu tại Tờ trình và Đề án của Đảng ủy Chính phủ.

Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập là 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gồm 28 tỉnh và 6 thành phố). Tên gọi và trung tâm chính trị – hành chính của các đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp sẽ được xác định theo các nguyên tắc nêu tại Tờ trình và Đề án của Đảng ủy Chính phủ (danh sách chi tiết kèm theo).

Trung ương cũng đồng ý sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, bảo đảm sau sắp xếp, cả nước giảm khoảng 60 – 70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã so với hiện nay.

Trước đó, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Theo đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có ý kiến về tổ chức chính quyền địa phương cấp xã như sau: tiếp tục xác định thôn, tổ dân phố là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải là cấp hành chính. Trước mắt, giữ nguyên các thôn, tổ dân phố hiện có; sau đó, giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu và xác định lộ trình sắp xếp, tổ chức lại theo hướng tinh gọn, phục vụ thiết thực đời sống của người dân tại địa bàn cơ sở.

Như vậy, trong quá trình thực hiện việc sáp nhập tỉnh, xã và bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, trước mắt vẫn giữ nguyên thôn, tổ dân phố hiện có; đồng thời, tiếp tục nghiên cứu và xác định lộ trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

Điều kiện sáp nhập thôn, tổ dân phố theo quy định hiện hành

Căn cứ khoản 5 Điều 1 Thông tư số 14/2018/TT-BNV, quy định về điều kiện sáp nhập, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn, tổ dân phố như sau:

Trường hợp sáp nhập thôn, tổ dân phố:

Đối với các thôn, tổ dân phố có quy mô số hộ gia đình dưới 50% mức quy định tại khoản 1 Điều 7 Thông tư số 04/2012/TT-BNV thì phải sáp nhập với thôn, tổ dân phố liền kề.

Đối với các thôn, tổ dân phố đạt từ 50% quy mô số hộ gia đình trở lên, nếu có đủ điều kiện thì khuyến khích thực hiện sáp nhập.

Trong quá trình sáp nhập, cần xem xét đầy đủ các yếu tố đặc thù như: vị trí địa lý, điều kiện địa hình và phong tục tập quán của cộng đồng dân cư tại địa phương.

Đề án sáp nhập phải được trên 50% số cử tri hoặc cử tri đại diện hộ gia đình tại từng thôn, tổ dân phố liên quan tán thành.

Trường hợp giải thể thôn, tổ dân phố do Nhà nước thu hồi đất để giải phóng mặt bằng, sắp xếp ổn định dân cư hoặc các lý do khác theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, thì việc di dân, bố trí dân cư và xử lý các vấn đề liên quan phải được thực hiện theo Phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư hoặc Đề án sắp xếp, ổn định dân cư đã được phê duyệt.

Tên của thôn, tổ dân phố mới thành lập hoặc sau khi sáp nhập không được trùng với tên hiện có trong cùng một đơn vị hành chính cấp xã.

Việc đổi tên thôn, tổ dân phố được thực hiện theo nguyện vọng của nhân dân sinh sống tại địa bàn.

Ngoài ra, theo Điều 14 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, quy định:

Khi sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã mà không làm thay đổi phạm vi địa giới của thôn, tổ dân phố, thì thôn, tổ dân phố vẫn được áp dụng các chế độ, chính sách đặc thù như trước khi thực hiện sắp xếp.

×