Từ vụ học sinh lớp 10 lập 1.000 kênh truyền hình lậu: Bài toán năng lực pháp lý và công nghệ

Theo chia sẻ nhanh với PV Dân Việt, ông Hán Việt Linh, Phó Chánh văn phòng của VTVcab cho biết vụ học sinh lớp 10 ở Bắc Giang (cũ) "bẻ khóa" loạt kênh truyền hình lớn, lập 1.000 kênh truyền hình lậu diễn ra từ năm ngoái và đã bị xử lý.

Trong Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số diễn ra vào hôm 5/8, ông Hán Việt Linh chỉ chia sẻ lại trường hợp này nhằm nói về vấn đề bảo mật trên các nền tảng truyền hình nói riêng.

Phía VTV Cab thời gian qua cũng tích cực công tác bảo vệ bản quyền, đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng như A05 (Bộ Công an), Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT, nay là Bộ KH&CN), và công an các tỉnh thành để triệt phá hàng loạt hội nhóm chia sẻ nội dung vi phạm.

Thật ra theo giới chuyên môn, vi phạm của học sinh lớp 10 nên nhìn nhận ở góc độ rằng công nghệ bảo mật của nhiều nhà đài còn chưa đủ mạnh. Bởi cách làm của học sinh lớp không hề đòi hỏi kĩ thuật cao, đó là sử dụng "Tut trick" (được hiểu đơn giản là các thủ thuật, các bước để vượt qua các tiến trình kiểm tra cơ bản của hệ thống vận hành), lấy trong các hội nhóm rồi kéo về làm kênh lậu.

Vấn nạn vi phạm bản quyền truyền hình đang là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam.

Theo ông Hán Việt Linh, học sinh lớp 10 này không thể "bẻ khóa" trước hệ thống của VTVcab bởi VTV Cab dùng mã hóa L1 DRM phức tạp.

DRM là viết tắt của Digital Rights Management, nghĩa là Quản lý Quyền Kỹ thuật số. Đây là một hệ thống các công nghệ và quy trình được sử dụng để kiểm soát việc truy cập, sử dụng và phân phối nội dung số. Mục đích chính của DRM là bảo vệ bản quyền và ngăn chặn việc sao chép, phân phối trái phép các tài sản kỹ thuật số.

Trở lại câu chuyện vấn nạn vi phạm bản quyền truyền hình ngày càng nhức nhối, phải chăng chính các nhà đài đang chưa đặt hệ thống của mình ở mức bảo mật cao nhất?

Trả lời PV Dân Việt, luật sư Diệp Năng Bình - Trưởng văn phòng Tinh thông Luật cho biết, để bảo vệ hiệu quả nội dung trong bối cảnh chuyển đổi số, các đài truyền hình tại Việt Nam cần xây dựng một chiến lược tổng thể, kết hợp chặt chẽ giữa năng lực pháp lý và công nghệ.

"Về pháp lý, cần chủ động từ khâu đăng ký bản quyền ngay từ sản xuất, chuẩn hóa điều khoản bảo mật trong hợp đồng, đến việc xây dựng đội ngũ pháp chế am hiểu môi trường số và quy trình xử lý vi phạm bài bản, quyết liệt.

Về công nghệ, cần đầu tư các công cụ hiện đại như: DRM (mã hóa chống sao chép), Forensic watermarking (đánh dấu bản quyền pháp y để truy vết rò rỉ), Hệ thống nhận dạng nội dung (Content ID) để tự động giám sát và phát hiện vi phạm", ông Bình nêu.

Theo luật sự Diệp Năng Bình, vấn đề quan trọng hơn, công nghệ và pháp lý cần vận hành đồng bộ - Công nghệ phát hiện, thu thập bằng chứng, pháp lý xử lý và thực thi quyền.

"Yếu tố cốt lõi để bảo vệ bền vững là nâng cao trải nghiệm người dùng trên nền tảng chính thống, khiến nội dung hợp pháp trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn. Do đó, đầu tư vào công nghệ và pháp lý không phải là chi phí, mà là chiến lược sống còn để bảo vệ tài sản và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số", luật sư Bình bày tỏ.

Khi được hỏi về chế tài để giảm thiểu vi phạm bản quyền trong lĩnh vực truyền hình, luật sư Bình cho rằng cần một chiến lược tổng thể kết hợp cả hai yếu tố: Nâng cao chế tài xử phạt và tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng. Tuy nhiên, cần nhìn nhận rõ vai trò riêng biệt nhưng bổ trợ lẫn nhau của từng yếu tố.

"Trước hết, chế tài xử phạt là công cụ mang tính răn đe, đóng vai trò như một “cây gậy pháp lý”. Khi các mức phạt đủ nghiêm khắc, đặc biệt đối với các hành vi vi phạm có tổ chức và trục lợi, sẽ buộc các đối tượng phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi vi phạm.

Tuy nhiên, xử phạt chỉ là giải pháp xử lý phần ngọn. Về lâu dài, để giải quyết tận gốc vấn đề, cần chú trọng vào tuyên truyền, giáo dục nhận thức cộng đồng. Ở trường hợp của học sinh lớp 10, mới ở độ tuổi 16-17 như đề cập thì câu chuyên giáo dục càng phải được chú ý để tránh những trường hợp tương tự", luật sư Bình nhấn mạnh.

Hành vi tấn công hệ thống truyền phát hoặc phát sóng trái phép bị xử lý như thế nào theo luật hiện hành?

Luật sư Diệp Năng Bình: Có thể thấy rằng, đây là một vấn đề rất đáng quan tâm hiện nay. Khi các đài truyền hình chuyển sang môi trường số, hệ thống kỹ thuật từ máy chủ, phần mềm phát sóng cho đến đường truyền đều có nguy cơ bị tấn công hoặc chiếm quyền điều khiển.

Hành vi xâm nhập trái phép hệ thống truyền phát hoặc phát sóng trái phép nội dung truyền hình đều có thể bị xử lý hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015, xử phạt hành chính theo Nghị định 131/2013/NĐ-CP, và xử lý theo Luật An ninh mạng 2018 nếu xâm phạm đến hệ thống thông tin quan trọng quốc gia. Việc này không chỉ đơn thuần là xâm phạm bản quyền, nó có thể phá vỡ hệ thống thông tin thiết yếu quốc gia, làm gián đoạn tiếp cận thông tin chính thống, gây ảnh hưởng xã hội sâu rộng.

Căn cứ theo điều 289 BLHS 2015 Tội đưa hoặc phát tán thông tin trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông thì có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 7 năm, tùy mức độ nghiêm trọng. Hành vi này không chỉ đơn thuần là xâm phạm bản quyền, nó có thể phá vỡ hệ thống thông tin thiết yếu quốc gia, làm gián đoạn tiếp cận thông tin chính thống, gây ảnh hưởng xã hội sâu rộng.

Về việc, phát tán trái phép nội dung truyền hình nên được xử lý theo hướng phối hợp đa ngành vừa có thể xử lý vi phạm bản quyền (theo Luật SHTT), vừa xử lý an ninh hệ thống (theo BLHS và Luật An ninh mạng). Ngoài ra, căn cứ theo điều 17 Nghị định 131/2013/NĐ-CP, Phạt tiền từ 15 triệu đến 35 triệu đồng đối với hành vi “truyền đạt chương trình phát sóng đến công chúng mà không được phép”.

×