Vận hành chính quyền 2 cấp: Người dân "siêu đô thị" TP.HCM hào hứng khi được hướng dẫn tận tình (Bài 3)

LTS: Kể từ 1/7, tính tới nay chính quyền hai cấp đã đi vào vận hành gần nửa tháng. Đây là một chủ trương lớn và mang tính bước ngoặt của Đảng, Nhà nước ta trong việc giảm tầng nấc trung gian, giúp chính quyền cơ sở gần với dân hơn. Việc triển khai chính quyền hai cấp trên toàn quốc được tiến hành một cách đồng bộ và toàn diện. Tuy vậy, do đây là lần đầu tiên triển khai mô hình chính quyền hai cấp nên không tránh khỏi ở nơi này nơi kia vẫn còn những bỡ ngỡ, khó khăn, vướng mắc.

Loạt bài của Dân Việt "Vận hành chính quyền 2 cấp: Toàn hệ thống chính trị vào cuộc tháo gỡ vướng mắc" tiến hành khảo sát ở một số địa phương trong cả nước ghi nhận những khó khăn, vướng mắc này cũng như trao đổi với lãnh đạo các địa phương, chuyên gia để cùng tìm ra những biện pháp khắc phục, tháo gỡ những khó khăn đó để chính quyền hai cấp sớm đi vào vận hành một cách trơn tru nhất, phục vụ người dân một cách hiệu quả và nhanh chóng đúng như kỳ vọng ban đầu.

Nhanh chóng vượt qua những bỡ ngỡ ban đầu

9h sáng một ngày trung tuần tháng 7, Trung tâm Phục vụ Hành chính công phường Tam Thắng, TP.HCM (trụ sở UBND phường Nguyễn An Ninh, TP. Vũng Tàu cũ) tấp nập người đến làm các thủ tục hành chính.

Ngay cửa ra vào, hai nữ đoàn viên thanh niên túc trực mở cửa, niềm nở đón tiếp công dân, nắm bắt nhu cầu để hướng dẫn người dân đến đúng quầy cần giải quyết thủ tục.

Mặc dù tổ chức, cá nhân đến làm việc đông nhưng bên trong trung tâm khá trật tự, quy củ, được bố trí 6 khu vực: Khu vực tiếp nhận hồ sơ thủ tục hành chính và trả kết quả với 8 quầy thuộc các lĩnh vực (tư pháp – hộ tịch; đất đai, nông nghiệp và môi trường; xây dựng đô thị và công thương; nội vụ, y tế, giáo dục và đào tạo; văn hóa, khoa học và thông tin; tài chính, kế toán); khu vực hỗ trợ dịch vụ BHXH, bưu chính công ích, thuế; khu vực niêm yết thủ tục hành chính; khu vực hỗ trợ người dân nộp hồ sơ trực tuyến (4 máy tính kết nối Internet, cùng các đoàn viên thanh niên); khu vực người dân ngồi chờ kết quả và khu vực trực lãnh đạo.

Đoàn viên Hải Hoàng, học sinh lớp 12 trường THPT Vũng Tàu được huy động trực khu vực hỗ trợ người dân nộp hồ sơ trực tuyến chia sẻ: "Chúng em đứng bên cạnh chỉ dẫn, gặp những người cao tuổi không biết sử dụng Internet thì hỗ trợ thao tác trực tiếp qua cổng dịch vụ công quốc gia, chủ yếu là các thủ tục hành chính thông thường về tư pháp, hộ tịch, công dân được làm online. Dịp hè được phường gọi hỗ trợ, chúng em chia ca trực. Ai cũng rất hào hứng vì được trải nghiệm thực tế".

Bác Nguyễn Văn Ban, ngụ ở 55 Ngô Đức Kế, phường Tam Thắng, 65 tuổi, đến phường để lấy giấy lý lịch tư pháp cho cháu đang học tại trường Đại học Giao thông Vận tải tại TP.HCM, bày tỏ niềm phấn khởi: “Công chức làm việc rất niềm nở, vui vẻ, tiếp đón nồng hậu, hỗ trợ người dân tận tình, thủ tục nhanh chóng. Cứ đà này thì chỉ một, hai tháng sẽ đi vào nề nếp thôi”.

Cùng cảm nhận, ông Nguyễn Hải Triều, 79 tuổi ở 360/9 Bình Giã, đến làm thủ tục liên quan đến đất đai, đăng ký tài sản gắn liền với đất cho biết: "Mô hình này tiện lợi hơn nhiều chứ, không gây phiền hà cho dân. Trước đây thủ tục rườm rà lâu nên không làm nữa, nay thấy phường Tam Thắng bố trí mô hình này, tôi lại đi làm và được tiếp nhận ngay, thiếu gì thì bổ sung. Quy trình làm được tận tình tư vấn, cái gì thiếu được hướng dẫn đến nơi đến chốn, cái gì cần bổ sung thì bổ sung, nếu có thắc mắc gì thì có hòm thư góp ý".

Trao đổi với PV, ông Trần Phương Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ Hành chính công Phường Tam Thắng, TP.HCM cho biết, trước đây, thẩm quyền giải quyết thủ tục cấp xã khoảng hơn 120 thủ tục hành chính, nhưng hiện nay theo công bố của UBND TP.HCM đối với thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính (GQTTHC) cấp xã là 363 thủ tục.

Chẳng hạn, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho người dân; thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất; thường xuyên phát sinh hồ sơ và nhu cầu người dân rất cao về lĩnh vực này, hay lĩnh vực tư pháp, hộ tịch, ví dụ trước đây liên quan cấp thủ tục tư pháp có liên quan yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền Phòng Tư pháp, Sở Tư pháp nhưng giờ được giao thẩm quyền về cho phường.

"Mặc dù bước đầu có chút bỡ ngỡ, phục vụ người dân đông, nhưng công tác chuẩn bị chủ động, bố trí cán bộ, công chức tại các quầy, các bộ phận liên quan nên chúng tôi đảm bảo được, không đến nỗi quá tải. Hiện Trung tâm có sự phân công nhiệm vụ cho từng công chức các quầy, các thủ tục nên không chồng chéo mà hỗ trợ lẫn nhau giải quyết kịp thời cho người dân", ông Thắng chia sẻ.

Do có sự chuẩn bị chu đáo, chủ động, phát huy bộ máy, trong 9 ngày đầu tiên (ngày 1/7 đến 9/7/2025), Trung tâm Phục vụ Hành chính công Phường Tam Thắng đã giải quyết gần 500 hồ sơ thủ tục hành chính nhận trực tiếp, 133 hồ sơ tiếp nhận qua hệ thống điện tử một cửa. Không có hồ sơ nào trễ hẹn.

Ông Lê Xuân Tú, Chủ tịch UBND Phường Tam Thắng, cho biết: "Nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất của chúng tôi là đảm bảo các yêu cầu của người dân và doanh nghiệp trên địa bàn phải thông suốt, không bị chậm trễ và gián đoạn, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương và TP.HCM. Sau hơn 10 ngày vận hành, cơ bản chúng tôi đáp ứng được hầu hết các yêu cầu của người dân. Tuy nhiên, còn 1 số khó khăn ban đầu về tài khoản, chứng thư, chữ ký số, về các bộ thủ tục, có 1 vài thủ tục đang chờ hướng dẫn của cấp trên".

Qua thực tiễn xử lý hồ sơ của công dân, trước những vấn đề bất cập phát sinh, lãnh đạo phường Tam Thắng cũng kiến nghị UBND TP.HCM, các bộ ngành liên quan cần có giải pháp để liên thông, đồng bộ dữ liệu, khắc phục tình trạng cùng một hồ sơ nhưng công chức phải thao tác trên hai phần mềm. Cụ thể, lĩnh vực tư pháp và lĩnh vực đăng ký kinh doanh, công chức phải thao tác vừa trên phần mềm một cửa điện tử thành phố vừa trên phần mềm chuyên ngành của các Bộ. Nếu được như vậy sẽ giúp giảm thiểu thao tác lặp lại cho đội ngũ công chức, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và nâng cao hiệu quả thực thi nhiệm vụ hành chính.

Số liệu từ phường Tam Thắng cho thấy, sau 2 tuần thuộc TP.HCM, Trung tâm Phục vụ Hành chính công của phường đã tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả được tổng số 850 hồ sơ, trong đó có 644 hồ sơ nhận trực tiếp và 206 hồ sơ tiếp nhận trên hệ thống một cửa điện tử. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết trước hạn chiếm gần 80%, còn lại đang trong thời hạn giải quyết. Đáng chú ý, lượng hồ sơ đăng ký kinh doanh có 116 trường hợp (đã giải quyết: 39 hồ sơ, đạt gần 34%; trong thời hạn giải quyết: 77 hồ sơ, đạt hơn 66 %).

Theo ghi nhận của PV, 30 xã, phường, đặc khu (Bà Rịa – Vũng Tàu cũ) đến nay đều vận hành ổn định theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đặc biệt, các Trung tâm Phục vụ Hành chính công các phương đều phát huy hiệu quả được người dân đánh giá cao.

Tuy nhiên vẫn còn vài trường hợp người dân chưa hài lòng như cán bộ đi họp nên chậm ký trả kết quả hồ sơ cho người dân đối với thủ tục hành chính thông thường phải giải quyết trong buổi. Ngoài ra còn có trường hợp lỗi hệ thống đường truyền chỉ cục bộ.

Các phường của TP.HCM khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu cũ tiếp tục khắc phục hoàn thiện hệ thống, đảm bảo phục vụ người dân.

Các địa phương có kiến nghị trong lĩnh vực hộ tịch và đăng ký kinh doanh, hộ dân phải nộp thông tin trên 2 phần mềm là một cửa điện tử thành phố và phần mềm chuyên ngành của Bộ Tài chính nên vấn đề này cũng tạo ra tình trạng một hồ sơ nhưng thực hiện 2 quy trình, trên 2 phần mềm khác nhau.

Kiến nghị sở, ban, ngành TP.HCM chủ động tham mưu cho thành phố ban hành các văn bản công bố thủ tục hành chính và quy trình giải quyết thủ tục hành chính, thẩm quyền giải quyết của cấp tỉnh và cấp xã, việc công bố đảm bảo đầy đủ, kịp thời, đúng quy định, làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện cập nhật trên hệ thống phần mềm một cửa điện tử.

Kiến nghị Trung tâm Chuyển đổi số TP.HCM phối hợp hỗ trợ các địa phương trong việc kết nối liên thông phần mềm một cửa với các phần mềm chuyên ngành của các bộ, ngành nhằm đảm bảo đồng bộ dữ liệu, giảm thiểu thao tác lặp lại cho công chức, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ cho người dân.

Cần sớm đầu tư hạ tầng công nghệ hiện đại

Trao đổi với PV Dân Việt về việc vận hành hệ thống công nghệ thông tin trên địa bàn thành phố và các phường xã, đặc khu sau 2 tuần vận hành, bà Võ Thị Trung Trinh - Giám đốc Trung tâm chuyển đổi số TP.HCM - cho biết, cấp xã phường của TP.HCM hiện tại đang sử dụng các nền tảng số dùng chung do thành phố triển khai. Cụ thể, gồm: Hệ thống truyền hình trực tuyến, hệ thống quản lý văn bản, hệ thống giải quyết thủ tục hành chính, hệ thống phản ánh kiến nghị 1022.

Theo bà Trinh, các hệ thống nền tảng số của thành phố hoạt động thông suốt ổn định, cán bộ công chức đã dần quen với việc vận hành và xử lý hồ sơ trên các hệ thống, số lượng hồ sơ được tiếp nhận xử lý cũng tăng lên đáng kể.

Theo đó, kết quả từ 1/7/2025 đến ngày 14/7/2025: Đã tổ chức thực hiện cấu hình công khai 2.192 thủ tục hành chính, trong đó có 1.860 thủ tục hành chính cấp tỉnh, 403 thủ tục hành chính cấp xã; có 330 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, 1.278 dịch vụ công trực tuyến một phần.

Hệ thống giải quyết thủ tục hành chính ghi nhận lũy kế tính từ ngày 1/7 đến nay đã tiếp nhận: 129.898 hồ sơ (trong đó trực tuyến là 41.738, trực tiếp là 88.160) trên các lĩnh vực, trong đó cấp xã là 80.820 hồ sơ (trong đó trực tuyến là 27.977, trực tiếp là 52.843).

Hệ thống quản lý văn bản ghi nhận trong ngày trên 168 phường, xã, đặc khu có 13.184 văn bản được gửi đi, 164.402 văn bản được gửi đến.

Hệ thống tiếp nhận phản ánh kiến nghị 1022 ghi nhận: Có 4746 tin phản ánh, trong đó, đã hoàn thành xử lý 2690 tin, đang xử lý 821 tin, từ chối tiếp nhận 1235 tin (do thông tin trùng lắp, không rõ ràng, không đủ thông tin giải quyết…).

Tổng số tài khoản tử đã được khởi tạo, thiết lập: 20.702 tài khoản hệ thống thư điện tử; 17.928 tài khoản hệ thống quản lý vản bản; 16.010 tài khoản hệ thống giải quyết hồ sơ hành chính; đến nay đã cấp đầy đủ theo yêu cầu đăng ký của 168 phường xã, đặc khu và đang tiếp tục cấp bổ sung phát sinh theo nhu cầu của đơn vị.

Theo bà Trinh đánh giá, qua vận hành hệ thống, ghi nhận những vướng mắc liên quan xác thực của hệ thống VneID; cập nhật, đồng bộ dữ liệu, cung cấp dịch vụ công lĩnh vực hộ tịch; cung cấp dịch vụ công về thuế, đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh…

Với những vướng mắc trên, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số gửi cho Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố để thực hiện sớm các biện pháp khắc phục.

Đến nay, bà Trinh cho hay, bước đầu hệ thống thủ tục hành chính của thành phố đã vận hành tương đối ổn định. Việc kết nối với các hệ thống chuyên ngành của các sở, ngành cơ bản đã hoàn thành, đang hoàn thiện thêm đối với lĩnh vực quản lý đất đai do phải đồng bộ dữ liệu của 3 tỉnh thanh trước sáp nhập.

Đối với hệ thống mạng truyền dữ liệu, thành phố đã trang bị và kết nối đến tất cả các địa điểm là trụ sở của Đảng ủy, UBND, Trung tâm phục vụ hành chính công của 168 phường xã, với băng thông không giới hạn, đảm bảo vận hành các hệ thống thông tin và hệ thống cầu truyền hình trực tuyến (đã chạy thử nghiệm 3 lần trước ngày 1/7).

“Tuy nhiên, nảy sinh một thực trạng sau gần 2 tuần đi vào vận hành chính quyền 2 cấp là trang thiết bị mạng nội bộ tại các đơn vị chưa được đầu tư kịp thời do tính khẩn trương của việc thực hiện sáp nhập và thực hiện mô hình 2 cấp. Trong đó, chủ yếu là trưng dụng lựa chọn trang thiết bị tốt nhất hiện có và trang những thiết bị cầu cuối để vận hành nên có một số nơi còn chưa ổn định”, bà Võ Thị Trung Trinh nói.

Cũng theo bà Trinh, thành phố đã ban hành hướng dẫn danh mục thiết bị cần phải đầu tư theo hướng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, đồng bộ và đảm bảo an toàn thông tin. Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã tổng hợp gửi Sở Tài chính để tham mưu cho UBND TP trình HĐND TP bố trí vốn triển khai sớm nhất.

Nhiều tín hiệu khả quan do sự linh hoạt, thích ứng nhanh với thực tiễn

Theo Sở Nội vụ TP.HCM, sau 2 tuần chính thức đi vào hoạt động, bước đầu ghi nhận những tín hiệu khả quan, người dân và doanh nghiệp hài lòng với việc phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức tại Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã.
Các lĩnh vực quản lý kinh tế, văn hóa - xã hội, đất đai, tài nguyên, môi trường, quốc phòng an ninh cơ bản duy trì ổn định. Công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính được triển khai kịp thời.
Bên cạnh đó, các phường, xã mới tiếp tục triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng của địa phương cũ. Các chỉ tiêu thu ngân sách, giải ngân vốn đầu tư công được rà soát, điều chỉnh phù hợp. Tuy nhiên, một số địa phương phản ánh khó khăn do chưa kịp phân bổ kế hoạch đầu tư công.
Cũng theo Sở Nội vụ, trong thời gian đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc khi áp dụng các quy định mới, mô hình mới như.
Một số địa phương ghi nhận trong 10 ngày đầu đường truyền chưa ổn định, hệ thống phần mềm văn bản điện tử chưa cập nhật đầy đủ. Sau sáp nhập, thành phố có địa bàn rộng, khoảng cách đi lại xa, trụ sở làm việc một số nơi chưa đảm bảo cơ sở vật chất.
“Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm cao, toàn hệ thống chính trị thành phố cùng quyết tâm đồng lòng, thống nhất trong vận dụng chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và sự lãnh đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực UBND TP… để tháo gỡ kịp thời, thích ứng tối đa với thực tiễn, với tình hình mới, đảm bảo quá trình hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp được xuyên suốt, thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp”, đại diện Sở Nội vụ cho biết.

×