Đòi nghệ sĩ sao kê tiền từ thiện: "Truy bức" hay cần minh bạch?

Những năm gần đây, quá nhiều chuyện nghệ sĩ đi kêu gọi quyên góp, hỗ trợ cộng đồng vấp phải sự chỉ trích của không ít công chúng, rằng tiền họ gửi liệu có đến đúng người cần hay không, hiệu quả ra sao?

Điều này trái hẳn với những năm trở về trước, khi một bộ phận fan hâm mộ chỉ cần đưa tiền cho thần tượng và cứ để họ làm gì thì làm, miễn là giúp tên tuổi của người đó nổi tiếng hơn nữa.

Do khán giả bây giờ công tâm và rạch ròi hơn, đòi cách ứng xử văn minh của sao, nên hàng loạt sao Việt đứng trước "cơn bão" không dừng lại thách họ công khai số tiền thu chi cho từ thiện. Cuộc chơi càng nhiều màu hơn khi có cả lời thách đố bằng kim cương chính hiệu nếu không đưa ra được bằng chứng đúng. 

Dĩ nhiên, cũng có không ít tranh cãi xung quanh vấn đề tiết lộ và xâm phạm quyền riêng tư cá nhân từ phía ngân hàng, nhưng nói cho cùng, bất cứ sự rò rỉ nào cũng dẫn đến một sự thay đổi cả trong nhận thức lẫn hành vi của những người liên quan.

Là bởi, khán giả thời nay tiếp thu công nghệ và trình độ cao, nên không dễ bị dắt mũi như thời trước. Việc phản ứng của họ cũng chính đáng, vì bất cứ hoạt động kêu gọi đóng góp tiền bạc nào cũng cần phải minh bạch, rõ ràng. Thậm chí, không ít người bày tỏ sự giận dữ khi một số người nổi tiếng né tránh chuyện sao kê tài khoản từ thiện. Đến nỗi, "sao kê" trở thành từ khóa khá hot trên mạng hôm 1/9.

Đứng trước "cơn bão" mới này, một số sao nhanh chóng đưa ra bằng chứng mình đã giải ngân tiền quyên góp. Vợ chồng diễn viên, đạo diễn Lý Hải là người tiên phong in 216 trang sao kê trên trang cá nhân. Vợ chồng Thủy Tiên – Công Vinh tuy đã đưa ra tổng số tiền từ thiện vẫn chưa thỏa mãn một bộ phận khán giả, nên hẹn sau dịch lại ra ngân hàng xin "mấy thùng" danh sách sao kê.

Trước lời tố "ngâm" 96 tỷ đồng tiền từ thiện giúp đỡ đồng bào miền Trung chứ không phải chỉ 1,8 tỷ đồng như công bố với 1,9kg chứng từ, Đàm Vĩnh Hưng phát clip trên trang cá nhân, khẳng định sẽ nhờ pháp luật "đối soát tài khoản của mình để đảm bảo tính minh bạch". Thay vì hứa hẹn đưa bản sao kê, nam ca sĩ thách người tố mình tung bằng chứng và "đền" kim cương.

Còn Trấn Thành đành phải khóa tính năng bình luận trên Fanpage vì không muốn nhận nhiều "gạch đá" và những lời kêu gọi "sao kê" khẩn thiết.

"Sao kê" là điệp khúc ám ảnh mà anti-fan 'truy cùng" các sao Việt. Hậu quả chưa kịp sao kê là việc khán giả gây sức ép tẩy chay lên các nhãn hàng khiến không riêng gì Thủy Tiên mà một số sao khác cũng mất hợp đồng quảng cáo, công việc làm ăn bị ảnh hưởng. Theo cầu thủ Công Vinh, không chỉ gây thiệt hại "nồi cơm bị đạp đổ", các anti-fan còn nhảy vào chửi rủa cả gia đình, cha mẹ hai bên và cả con gái. Chính điều đó làm cặp đôi rất suy sụp. 

Phần Công Vinh cũng khẳng định, hết dịch, vợ chồng anh sẽ ra ngân hàng cùng luật sư và cơ quan truyền thông, công khai các bản sao kê số tiền 177,772 triệu đồng trong tài khoản cứu trợ miền Trung.

Và rút kinh nghiệm lần đầu tiên đi cứu trợ trên 2 tỷ đồng nhưng phải tự bỏ tiền túi ra vì không có chứng từ, các lần sau, vợ chồng Công Vinh – Thủy Tiên kết hợp với chính quyền địa phương lên danh sách hộ cần giúp đỡ và đi trao cùng họ, có bản ghi nhớ giữa hai bên tổng số tiền trao trong ngày. Tuy nhiên, chỉ vì chưa đưa kịp bản sao kê mà vợ chồng anh hứng chịu nhiều điều tiếng, chỉ trích, và cả phẫn nộ… không đáng có.

"Song không vì thế mà chúng tôi không tiếp tục làm công việc giúp đỡ, hỗ trợ người nghèo, bà con vùng lũ. Ai nói gì thì nói, việc của mình cứ làm, quan trọng là giúp càng nhiều người, càng tốt", Công Vinh chia sẻ.

Thực ra, nếu không có yêu cầu đòi sao kê minh bạch, không ít nghệ sĩ Việt tiếp tục kiểu làm từ thiện tự phát và tùy ý. Họ muốn đi lúc nào không ai hay, thậm chí, đợi hết lũ lụt, hết đói ngặt… thì đi trao cũng được. Tiền trao cứu trợ thích thì đưa, nữa là phát quà, còn không thì đem xây… chùa, sửa sang nơi ở… Nói chung là có vấn đề, gây hoài nghi và không lên dự án cụ thể.

Chính vì thế mà mới xảy ra chuyện Hoài Linh sau khi bị "tố" ngâm tiền từ thiện đã vội vã nhờ đại diện đi "giải ngân", nhưng không kịp kéo lại thanh danh của mình. Nếu không bị lên tiếng sao kê tài khoản đóng góp, chắc Thủy Tiên vẫn cứ coi chuyện mình làm không cần ai biết. 

Còn Trấn Thành trước đây từng phản ứng khá bốc đồng, rằng nếu "bắt nghệ sĩ giải trình tiền từ thiện" thì "tụi tui không làm, đó không phải là nhiệm vụ". Mà thực chất, đó là nghĩa vụ và trách nhiệm của người nổi tiếng.

Nói như cư dân mạng, một số nghệ sĩ đang "gặp xui" vì bị "Sao Kê" chiếu mạng. Nói đúng ra thì có lẽ chẳng sao nào chiếu khiến họ gặp rắc rối đến thế, mà chính vì cách làm thiếu chuyên nghiệp, thiếu minh bạch. Có nghệ sĩ đã phản bác và "doạ" kiện người tố cáo. Nhưng biết đâu chính người tố cáo, và nhất là dư luận bây giờ lại mong có vụ kiện như thế để toà án vào cuộc. Nghệ sĩ không tự nguyện trình sao kê thì toà án có thể yêu cầu sao kê, và mọi chuyện sẽ được rõ ràng, nghệ sĩ nếu làm tốt thì thanh danh họ càng được tôn vinh.

Nghệ sĩ làm từ thiện đến lúc đối mặt với yêu cầu chuyên nghiệp, đâu ra đó, sổ sách rõ ràng. Muốn thế, họ cần có một tổ chức kiểm toán độc lập, hoặc thông qua một đơn vị có chức năng kêu gọi lập quỹ từ thiện.

Cho nên, nhận một đồng cũng phải rạch ròi, tất cả tài khoản được minh bạch hóa mới giúp họ cải thiện hình ảnh và niềm tin trong mắt công chúng.