Bình luận
0
Không chỉ là dòng họ khoa bảng nổi danh sử Việt, đây là dòng họ đầu tiên trong cả nước được hưởng vinh hiển “phụ tử đồng khoa”. Sự kiện này được ghi danh Kỷ lục Guiness Việt Nam với nội dung: “Cha con cùng đỗ tiến sĩ lần đầu tiên trong một khoa thi”.
Nằm sát quốc lộ 7A, đoạn qua địa phận xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu (tỉnh Nghệ An), quần thể đền thờ dòng họ Ngô Lý Trai cổ kính, trang nghiêm.
Quần thể đền thờ và lăng mộ ba tiến sĩ Ngô Trí Tri, Ngô Trí Hòa và Ngô Sỹ Vinh được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1992.
Ông Ngô Sỹ Ngọ giới thiệu bảng thành tích của dòng họ. Dòng họ Ngô ở xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An là dòng họ khoa bảng, 5 đời đều có người đỗ tiến sỹ, ba cha con ông cháu đều đỗ tiến sỹ, hai cha con cùng đỗ một khoa thi....
Trong đền thờ còn giữ nhiều sắc phong mà triều đình các thời kỳ ban tặng. Trải qua bao biến cố lịch sử, hai nhà thờ và cây thị cổ thụ hơn 400 năm vẫn còn nguyên vẹn.
Theo gia phả dòng họ, cụ Ngô Công Định (Ngô Định) quê ở Bắc Ninh vào Nghệ An lập nghiệp cuối thế kỷ XV.
Bà thủy tổ của dòng họ là Chu Thị Bột đem toàn bộ gia sản ban cho người nghèo, không còn gì để lại cho con cháu. Do vậy, khi bà và chồng qua đời, hai con Ngô Ngọc và Ngô Định rơi vào cảnh nghèo khổ.
Anh cả Ngô Ngọc được người cậu nhận nuôi ăn học ở quê nhà, Ngô Định được một người quê Đông Thành (Nghệ An) nhận làm con nuôi.
Sau này, bố nuôi về hưu, đưa Ngô Định đi theo vào định cư ở đất Lý Trai (nay thuộc xã Diễn Kỷ, huyện Diễn Châu, tỉnh ) lập ra dòng thứ họ Ngô, được gọi là họ Ngô Lý Trai.
Nhắc đến người thầy nổi tiếng của dòng họ Ngô Lý Trai, phải kể đến cụ Ngô Trí Trạch (SN 1509). Ông là người có công dạy dỗ nhiều học trò đỗ đạt, làm quan to trong triều.
Sử sách ghi lại, chính những thầy giáo Nho học của dòng họ Ngô là người khởi phát truyền thống khoa bảng dòng họ, làm rạng danh vùng đất học.
Nối tiếp truyền thống khoa cử của cha ông, năm Bính Tuất Phúc Thái thứ 4 (1646), con trai thứ của Ngô Trí Hoà là Ngô Sỹ Vinh đỗ Đệ Tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân. Ba cha con, ông cháu cùng đỗ Tiến sĩ đã được nhà vua tặng bảng vàng “Tam đại Tiến sĩ”.
Tiếp nối vinh quang dòng họ, năm 33 tuổi, Ngô Công Trạc, cháu năm đời của Ngô Trí Tri đỗ Đệ Tam giáp Tiến sĩ khoa Giáp Tuất (1694).
Tiếp đến các đời sau có hai anh em là Tiến sĩ Ngô Công Trạc (1694), Ngô Hưng Giáo (1710). Dòng họ Ngô ở làng Lý Trai gần như là dòng họ duy nhất được ban tặng “Nhất môn ngũ đại đại khoa”.
Nhà thờ dòng họ có bề dày truyền thống hiếu học
Trong quá trình sống và làm việc, Ngô Trí Tri nổi tiếng vì đức thanh liêm chính trực. Về hưu, ông tiếp tục mở trường dạy học, đào tạo nhiều học trò xuất sắc… Ngô Trí Tri mất năm 1628, hưởng thọ 91 tuổi.
Người dân còn lưu giữ hàng loạt giai thoại về lòng nhân từ, tài chữa bệnh đến trí tuệ sắc sảo của cụ. Có cha là tấm gương, Ngô Trí Hòa ngay từ nhỏ nổi tiếng thông minh, hiếu học và có tài đối đáp.
Sáu tuổi đọc sách, bảy tuổi làm thơ, 15 tuổi giỏi văn chương, tên tuổi vang lừng. Người đương thời gọi ông là thần đồng, thường được ngồi với cha đàm đạo về văn chương, đạo lý. Sự xuất sắc ấy báo hiệu sự thành đạt lớn.
Quả nhiên, năm 18 tuổi, Ngô Trí Hòa thi đỗ Tứ trường khoa Nhâm Ngọ. Năm 1592, ông cùng với cha vào thi đình đã đỗ đồng khoa Tiến sĩ. Lúc vinh quy bái tổ, Vua Lê Thế Tông ban tặng cờ thêu 10 chữ: “Khoa danh thiên hạ hữu. Phụ tử thế gian vô”. Nghĩa là “trong thiên hạ có nhiều người đỗ đạt. Nhưng cha con cùng đỗ một khoa thế gia xưa nay hiếm”.
Hai cha con được triều đình bổ nhiệm làm quan. Ngô Trí Hòa nhận chức Hàn Lâm viện kiểm thảo, phò giá có công được thăng chức thanh hình Hiến sát sứ Sơn Tây. Không lâu sau, ông được thăng Thượng thư Bộ Hình, năm 1606 làm Chánh sứ cống Minh. Lần đi sứ ấy, với kiến thức uyên bác, học rộng tài cao, ứng đáp nhanh giỏi, ông đã hoàn thành tốt đẹp sứ mệnh vua trao.
Ngô Trí Hòa còn là người biết đến với việc trình triều đình sáu điều trong “Khải điều trần” nhằm làm cho quốc thái dân an. Dù khải điều trần được nhà vua cho thi hành ở mức độ nhất định nhưng cuộc đời và sự nghiệp của Ngô Trí Hòa đã để lại cho đời sau một tấm gương đáng kính trọng về lòng yêu nước, yêu quê hương. Không chỉ có công với triều đình, ở quê nhà ông khai hoang mở rộng diện tích, thành lập khu dân cư, mở chợ Sy (Diễn Châu).
Với bảng thành tích hiếm có, ngày 1/9/2013, dòng họ Ngô ở Diễn Châu được Tổ chức Kỷ lục Guiness Việt Nam ghi vào danh sách Guiness với nội dung: “Tôn vinh kỷ lục cha và con cùng đỗ tiến sỹ lần đầu tiên trong một khoa thi” dành cho cha là danh nhân Ngô Trí Tri và con là danh nhân Ngô Trí Hòa.
Một bảng xác nhận kỷ lục của dòng họ Ngô
Kế thừa phát huy truyền thống hiếu học của các bậc tiền bối, dòng họ khoa bảng, trong những năm qua các thế hệ con cháu đã và đang ra sức phấn đấu và đã đạt được những thành công nhất định.
Sau hơn 500 năm, họ Ngô có bốn vị tướng gồm: Ngô Trí Nhân (SN 1946, Cục trưởng Cục Tác chiến điện tử, Bộ Quốc phòng); Ngô Văn Sơn (SN 1956, Cục trưởng Cục Công nghệ Thông tin, Bộ Quốc phòng); Ngô Sỹ Quyết (SN 1959, Phó Tư lệnh Quân chủng Hải quân) và Ngô Sỹ Hiền (SN 1958, Viện trưởng Viện khoa học Hình sự, Bộ Công an).
Trong số những người thành đạt của dòng họ Ngô còn có ông Ngô Quang Xuân (SN 1949), thứ nam trong gia đình ông Ngô Trí Tài (ngụ xã Diễn Hoa, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An). Sau những năm được cử sang Liên Xô du học, ông được lựa chọn vào làm việc ở Bộ Ngoại giao từ tháng 10/1974, góp công trong quá trình đàm phán giúp Việt Nam gia nhập WTO.
Sau này con gái ông là Ngô Phương Lan đã đạt danh hiệu Hoa hậu Thế giới người Việt đầu tiên vào năm 2007 được tổ chức ở Nha Trang.
Những năm qua các thế hệ con cháu dòng họ đã và đang ra sức phấn đấu thực hiện tốt các phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng gia đình văn hóa, gia đình hiếu học.
Phong trào xây dựng “Dòng họ khuyến học tiêu biểu” được con cháu thực hiện trong nhiều năm liền. Hàng năm, ban khuyến học dòng họ đều tổ chức phát động các phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài rộng khắp đến các chi họ, các gia đình phấn đấu xây dựng “Dòng họ khuyến học tiêu biểu”, “Gia đình hiếu học”…
Ông Ngô Sỹ Ngọ (SN 1954), Phó ban thường trực hội đồng họ Ngô chia sẻ, số tiền đóng góp dù chỉ vài ngàn đồng mỗi hộ, nhưng đó là cách để nhắc nhở con cháu trong dòng họ thực hiện nghĩa vụ của mình. Qua đó tạo động lực cho con cháu phấn đấu, tiếp nối truyền thống của cha ông.
Hiện nay, nhiều gia đình họ Ngô ở Nghệ An đã “phổ cập” đại học và truyền thống hiếu học vẫn đang được phát huy mạnh mẽ. Mới đây, dòng họ Ngô đã được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam và UBTW MTTQ Việt Nam tặng Bằng khen và phần phưởng Cúp Vàng: “Dòng họ khuyến học tiêu biểu toàn quốc”.
Lần đầu tiên, tại Việt Nam, các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã sản xuất thành công giống cá cam, một loài cá cao cấp trong ngành nuôi trồng thủy sản biển.
Luật sư Hoàng Anh Sơn – Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra lưu ý quan trọng trong trường hợp người dân có nhu cầu thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa sang đất ở.
Chia sẻ
"Chỉ cứu được ba. Tìm thấy mẹ, thì mẹ mất rồi", "Con không kịp cứu mẹ, mẹ ơi…", "Cứu gia đình tôi với!", "Con ơi, bà ơi… đang ở đâu", "Đứa con bại liệt của tôi mất theo dòng lũ", "Không có các chú, tôi đã mất con rồi!". Những tiếng kêu ấy, hòa vào tiếng mưa xối xả và dòng nước cuồn cuộn ở Gia Lai, trở thành những âm thanh xé lòng nhất mà phóng viên Dân Việt từng nghe.
Chia sẻ
Suốt nhiều năm nuôi cá chép, nuôi cá lóc, ít ai ngờ ông Nguyễn Văn Năm, phường Nguyễn Uý, tỉnh Ninh Bình (địa phận Kim Bảng, tỉnh Hà Nam trước đây) lại bén duyên, đổi nghề rồi dựng nên mô hình nuôi ốc nhồi (ốc bươu đen) quy mô hàng mẫu. Con đặc sản bình dân này hễ đến tuổi sinh đẻ là cản chả kịp, mang lại thu nhập tốt và gia đình ông Năm trở thành đầu mối cung cấp ốc thương phẩm cho nhiều địa phương.
Chia sẻ
Sự dịch chuyển trọng tâm phát triển về phía Đông TP.HCM đang mở ra một chu kỳ tái cơ cấu không gian đô thị mới. Khu vực Thủ Thiêm trở thành tâm điểm nhờ vai trò trung tâm tài chính mới, kéo theo sự tăng nhiệt của phân khúc bất động sản cao cấp.
Chia sẻ
Một kế hoạch hòa bình Mỹ–Nga yêu cầu những nhượng bộ lớn từ Ukraine đã khiến Kiev và các đồng minh chao đảo, buộc phải tổ chức họp khẩn cấp phút chót tại Geneva với hy vọng thuyết phục Washington thay đổi lập trường.
Chia sẻ
Làm việc với Sở Xây dựng và Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 1, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên yêu cầu, ngoài làm tốt công tác chuyên môn, các lãnh đạo, cán bộ cần tăng cường đi cơ sở nắm bắt tình hình, hướng dẫn chuyên môn đối với cán bộ xã, phường.
Chia sẻ
TP.HCM sẽ thí điểm vận hành sàn giao dịch thịt heo trong tháng 12/2025 và chính thức hoạt động vào khoảng cuối quý I năm sau. Sàn giao dịch thịt heo của TP.HCM hướng đến minh bạch giá, an tâm về chất lượng cho người tiêu dùng.
Chia sẻ
Trong Tây du ký, Viên Thủ Thành là một phàm nhân nhưng tài năng của ông khiến cả Long Vương cũng phải khiếp sợ.
Chia sẻ
Từ những khung cửi nằm bên nếp nhà sàn hay bí quyết nấu rượu gia truyền, người dân xã Mai Hạ (tỉnh Phú Thọ) đã biết cách “thổi hồn” vào sản phẩm, gắn kết với du lịch và xuất khẩu. Hướng đi này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa dân tộc Thái mà còn mang lại thu nhập ổn định cho lao động nông thôn.
Chia sẻ
Nữ diễn viên, ca sĩ Nhật Kim Anh khiến người hâm mộ không khỏi xuýt xoa với những khoảnh khắc ngọt ngào bên mẹ cùng 2 con.
Chia sẻ
Theo dự thảo nghị quyết quy định bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng từ năm 2026 ở Huế, nhiều tuyến đường trung tâm có giá vị trí 1 gần 100 triệu đồng/m²
Chia sẻ
Đông người dân đã đến viếng tài xế N.V.Th (phường Ba Đồn, Quảng Trị) sau khi thi thể ông được tìm thấy cách nơi bị lũ cuốn trôi 32km và được đưa về gia đình để tổ chức mai táng.
Chia sẻ
Luật sư Hoàng Anh Sơn – Đoàn Luật sư TP.Hồ Chí Minh cho biết: Người dân cần lưu ý, nếu phần đất chuyển nhượng vượt hạn mức, phần diện tích vượt có thể không được công nhận quyền sử dụng.
Chia sẻ
Thủ môn Quan Văn Chuẩn hoàn tất gia hạn hợp đồng với Hà Nội FC, kéo dài hành trình cùng đội bóng Thủ đô đến năm 2030.
Chia sẻ
Trận đấu giữa CLB Công an TP.HCM và CLB TP.HCM trên sân Thống Nhất ở vòng 1/8 Cúp quốc gia là trận derby lệch kèo giữa hai đội bóng cùng thành phố.
Chia sẻ
Hàm lượng dinh dưỡng loại thực phẩm thanh đạm này cao, siêu giàu vitamin, có thể thay thế được thịt trong mỗi bữa ăn mà giá thành vô cùng rẻ.
Chia sẻ
Cơn lũ lịch sử chưa từng có ở Khánh Hòa đã cướp đi nhiều sinh mạng, hàng ngàn ngôi nhà bị nhấn chìm và nhiều tài sản của người dân trôi theo dòng nước dữ.
Chia sẻ
Sáng 23/11, TP.HCM ra mắt Cẩm nang “Điểm đến sản xuất phim”, hỗ trợ đoàn phim quốc tế tiếp cận bối cảnh, dịch vụ, hạ tầng và thủ tục quay phim.
Chia sẻ
Vào sáng sớm nay (23/11), khu vực đỉnh Fansipan, phường Sa Pa, tỉnh Lào Cai, nhiệt độ xuống rất thấp, xuất hiện lớp băng mỏng.
Chia sẻ
Hai lần đánh đề đều trúng theo số do đối tượng lừa đảo cung cấp, một người đàn ông ở Đà Nẵng sau đó bị lừa chuyển 1,4 tỷ đồng.
Chia sẻ
Cầu Bình Triệu 1 đã chính thức thông xe sau hơn 9 tháng thi công nâng tĩnh không. Công trình trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng này không chỉ giải quyết điểm nghẽn giao thông đường thủy mà còn mở ra hướng đi mới cho việc cải tạo các cây cầu cũ tại Việt Nam bằng giải pháp kỹ thuật cao.
Chia sẻ
Những người ủng hộ Kiev tại EU đang tìm cách viết lại phần lớn kế hoạch hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump dành cho Ukraine, Bloomberg đưa tin, trích dẫn nguồn tin thân cận.
Chia sẻ
Thủ tướng quyết định hỗ trợ 1.100 tỷ đồng cho 4 địa phương: Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk để khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra.
Chia sẻ
Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, người phụ nữ mang thai 36 tuần ở xã Phong Điền, TP.Cần Thơ bị người đàn ông dùng dao đâm thủng bụng hiện sức khỏe đã ổn định. Trước đó, nữ bệnh nhân đã bị đâm thủng ruột non, thủng tử cung.
Chia sẻ
Dự án điện gió Hòn Trâu giai đoạn 1 vừa được Gia Lai phê duyệt chủ trương đầu tư, mở đường cho tổ hợp 750 MW chuẩn bị triển khai.
Chia sẻ
Căn biệt thự được “bọc” kín bằng mảng tường nâu, những hệ lam và cây xanh bao quanh. Với thiết kế phá cách, độc đáo, không gian nghỉ dưỡng phóng khoáng mang đến những điều bất ngờ khi đặt chân vào ngôi nhà.
Chia sẻ
Tuyến đường nối quốc lộ 9 vào 2 bản (thôn) Cát, Trỉa, xã Hướng Phùng, tỉnh Quảng Trị nhiều năm qua bị lũ lụt tàn phá gây chia cắt, trở thành nỗi ám ảnh của người dân. Người dân nơi đây gặp khó khăn trăm bề, nhất là mỗi khi có người ốm đau, trở dạ cần đến bệnh viện.
Chia sẻ
Arsenal vs Tottenham là trận đấu thuộc vòng 12 Premier League 2025/2026 và đây là dịp tốt để thầy trò HLV Mikel Arteta củng cố vững chắc hơn nữa ngôi đầu bảng.
Chia sẻ
Cố Hiệu trưởng Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, người đặt nền móng và dẫn dắt ngôi trường từ một trung tâm dạy nghề lên đại học, đã từ trần ở tuổi 74.
Chia sẻ
Hàng chục người dân chờ cán bộ trả kết quả hồ sơ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công dùng thức ăn nhẹ, dùng cà phê miễn phí với mô hình người dân tự phục vụ. Phần đa người dân hài lòng cải cách hành chính của TP.HCM với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Kim Long 
