Kiên Giang: Lạ lùng nghề "gỡ rối" ở quần đảo Nam Du, già trẻ đều làm được

Sáng nào cũng vậy, chẳng ai bảo ai cứ hễ ghe cập bến vào xóm chài, cạnh bãi Đá Trắng ở xã An Cư, huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang, mọi người lại bắt đầu 1 ngày mưu sinh với những chiếc lưới trĩu nặng. 

Sau một đêm vật lộn trên biển cả, ngoài những chiếc lợi phẩm như cá, tôm, ghẹ hay ốc thu được,…thì những tấm lưới cũng dính đầy rác. Hải sản được đưa đi tiêu thụ, còn những tấm lưới đầy rác kia cuộn thành cục và chuyển lên bờ để những người đã có mặt nơi đây "hành nghề".

Bà Nguyễn Thị Tùng (xã An Cư, huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang), cho hay: "Thông thường ngư dân đi đánh bắt cá vào hừng sáng, đến khoảng 9-10h thì chúng tôi đem lưới vô gỡ từ từ. Trời êm biển lặng thì lưới ít dính rác, còn khi sóng động thì dính nhiều rác nhiều hơn".

"Nghề này không kén tuổi, thấy người lớn làm mấy đứa nhỏ nhìn riết rồi nó tự biết làm theo, 12-13 tuổi đã có thể làm được. Tầm tuổi đó là nhiều đứa biết gỡ lưới, biết lấy cá thành thạo, vì ở đây nghề này là nghề truyền thống", chị Phan Thị Liền (ngụ xã An Cư, huyện Kiên Hải) chia sẻ.

Gắn bó với vùng đất này từ những ngày còn hoang sơ. 30 năm trước, từ An Giang gia đình bà Tùng đã về vùng biển Nam Du để lập nghiệp. Ban đầu chỉ là làm thuê, phụ đi biển,…dần dà có chút vốn, bà sắm ghe, mua lưới để theo nghề đánh bắt. Cái xóm chài với hàng chục nhân khẩu cũng được lập nên từ đó, chủ yếu là người tứ xứ tề tựu về đây để mưu sinh.

Bà con ở đây gọi nghề này với cái tên thân thuộc là nghề gỡ lưới, tức là làm sạch rác mắc vào lưới sau khi đánh bắt trên biển trở về. Người làm công việc này cũng chẳng kén chọn ai, có thể là người già, trẻ con, chủ yếu là phải nhanh tay, bởi đến chiều phải làm sạch lưới để kịp chuyến đi biển về đêm.

Theo nhiều người theo nghề gỡ lưới, mỗi một cuộn lưới gom lại bà con gọi là 1 tụng. 1 tụng lưới gồm có 5 tai, mỗi tai lưới dài 70m. Mỗi ghe đi đánh bắt thủy sản thì ít nhất cũng 9-10 tụng lưới. Tùy theo lượng rác nhiều hay ít mà mỗi tụng lưới có thể được làm sạch từ 1 cho đến 4 tiếng đồng hồ với sức của 1 người. 

Công được trả cũng dựa vào số rác dính trên lưới, nếu ít thì 80-100 ngàn đồng/1 tụng, còn nhiều thì vài trăm ngàn đồng. Tùy theo sức lao động, mỗi người theo nghề có thể kiếm từ 100.000-200.000 đồng/ngày.

Theo quan sát của phóng viên, lưới sau khi mang về sẽ được trải rộng ra để gỡ rác. Rác ở đây là những con vật dưới biển không có giá trị kinh tế vướng vào như con ốc đầy gai, những con sò điệp đã chết, những mảnh hàu sắc bén... Rác dính bện vào lưới dày đặc và khó gỡ, phải là những người thật thành thạo công việc mới có thể làm nhanh mà không gây rách lưới.

Thông thường bà con chỉ dùng tay trần, tỉ mẩn lấy từng miếng rác ra khỏi lưới. Sau khi làm sạch rác, lưới sẽ được treo lên một cái cây ngang mà bà con hay gọi là phao để giúp lưới được thẳng và không bị cuộn lại.