Làm du lịch từ suối khoáng nóng đến mùa hoa sơn tra, xã Ngọc Chiến ở Sơn La đang có cách giảm nghèo, tăng khá giàu

Ngọc Chiến khai thác tiềm năng, phát triển từ sức dân

Sáng sớm ở Ngọc Chiến, khi sương mờ còn vương trên những mái nhà sàn, tiếng suối róc rách hòa cùng tiếng gà gáy, tiếng khèn Mông vang vọng giữa thung lũng. Dưới thềm nhà, hơi ấm từ suối khoáng nóng tự nhiên vẫn bốc lên nghi ngút, len lỏi qua từng tán đào, mận đang nở hoa.

Giữa khung cảnh yên bình ấy, Ngọc Chiến hiện lên như một bức tranh sơn thủy hữu tình, nơi thiên nhiên, con người và văn hóa hòa quyện, tạo nên sức hút kỳ diệu cho vùng đất nằm giữa vùng cao Tây Bắc.

Nằm ở độ cao gần 2.000m so với mực nước biển, nơi khí hậu mát mẻ quanh năm, cảnh sắc hoang sơ mà hùng vĩ. Những con đường quanh co giữa thung lũng, những triền núi phủ kín sơn tra, ruộng bậc thang... khiến bất cứ ai đặt chân đến cũng say đắm.

Không chỉ có vẻ đẹp của núi rừng, Ngọc Chiến còn sở hữu suối khoáng nóng tự nhiên, món quà quý mà thiên nhiên ban tặng, mang đến trải nghiệm thư giãn, chữa lành hiếm có giữa núi rừng Tây Bắc.

Với vị trí là cầu nối giữa các vùng du lịch nổi tiếng như Mù Cang Chải, Sa Pa (Lào Cai), Lai Châu và Hà Nội, Ngọc Chiến đang dần khẳng định vị thế là điểm dừng chân hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Phát triển du lịch được Đảng ủy, chính quyền xã xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược. Trong 5 năm qua, Ngọc Chiến đã huy động sức mạnh cộng đồng, xã hội hóa hàng tỷ đồng để xây dựng, nâng cấp các điểm du lịch tâm linh, gắn với văn hóa bản địa như Nhà thờ Đon Hó, cây thần Sa Mu.

Điều đặc biệt, phần lớn nguồn lực đều do người dân hiến đất, góp công, góp của, phát huy tinh thần đoàn kết, chung tay phát triển quê hương.

Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến Nguyễn Minh Tuân chia sẻ: Ngọc Chiến không chỉ phát triển du lịch để thu hút du khách, mà còn là hành trình gìn giữ văn hóa và nâng cao đời sống người dân. Mỗi người dân là một “đại sứ” góp phần lan tỏa bản sắc và hình ảnh Ngọc Chiến ra khắp mọi miền.

Cách trung tâm xã chừng hơn 10km, bản Nậm Nghẹp, bản cao nhất Việt Nam với độ cao 2.000–2.500m, là vùng trồng sơn tra lớn nhất cả nước với gần 1.260 ha. Mỗi độ xuân về, cả vùng núi lại bừng sáng trong sắc trắng của hoa sơn tra, thu hút hàng nghìn du khách, nhiếp ảnh gia tìm đến check-in, trải nghiệm.

Ông Kháng A Sáy, Trưởng bản Nậm Nghiệp, xã Ngọc Chiến, tự hào chia sẻ: Từ khi tổ chức Lễ hội hoa sơn tra và các tour leo núi Tà Tao, Tà Dê, Tà Chì Nhù, bản đón lượng khách tăng nhanh. Nhiều hộ đã mở homestay, phát triển dịch vụ ăn uống, hướng dẫn du lịch, thu nhập ổn định hơn trước rất nhiều.

Du khách Lê Diệu Linh (Hà Nội) chia sẻ: Tôi từng đi Sa Pa, Mộc Châu, nhưng chỉ ở Ngọc Chiến tôi mới cảm nhận rõ hơi thở nguyên sơ của núi rừng, sự chân tình của con người và nét văn hóa Mông độc đáo. Chắc chắn chúng tôi sẽ còn trở lại.

Du lịch cộng đồng, hướng đi bền vững

Hiện toàn xã có Hợp tác xã Du lịch cộng đồng Ngọc Chiến, với 40 cơ sở lưu trú nhà sàn, 60 bungalow và 120 phòng khép kín, đón khoảng 120.000 lượt khách mỗi năm, doanh thu đạt 8–10 tỷ đồng, tạo việc làm cho hàng trăm lao động người đồng bào địa phương.

Ông Lường Văn Xiên, Giám đốc HTX du lịch cộng đồng Ngọc Chiến, cho biết: Từ khi thành lập năm 2020, HTX đã đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, chuẩn hóa sản phẩm du lịch, hoàn thiện tiêu chí OCOP và được công nhận 4 sao. Nhờ đó, thương hiệu du lịch cộng đồng Ngọc Chiến ngày càng được biết đến rộng rãi.

Không chỉ phát triển lưu trú, Ngọc Chiến còn hình thành chuỗi sản phẩm du lịch trải nghiệm: tắm suối khoáng; hái sơn tra; dệt thổ cẩm; thưởng thức ẩm thực Thái, Mông, La Ha... Tất cả tạo nên mô hình “du lịch xanh – du lịch văn hóa – du lịch cộng đồng”, vừa bảo tồn bản sắc, vừa tạo sinh kế cho người dân.

Du khách đến Ngọc Chiến không chỉ bị mê hoặc bởi thiên nhiên, mà còn bởi hồn văn hóa dân tộc vẫn được gìn giữ nguyên vẹn. Ở mỗi bản, tiếng đàn tính, tiếng khèn, tiếng sáo vẫn vang lên trong những dịp lễ hội.

Xã có 45 đội văn nghệ bản, 51 nghệ nhân đàn tính tẩu, 46 người thổi khèn, 15 người thổi sáo, cùng hàng chục người hát Then, hát Thái. Các lễ hội Mừng cơm mới, Hoa sơn tra được phục dựng thường niên, trở thành ngày hội lớn, quy tụ hàng chục nghìn du khách.

Trao đổi với phóng viên, ông Lò Văn Thỏa, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La cho biết: Xã Ngọc Chiến đang nỗ lực đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa để tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Toàn xã có 15 bản với 2.356 hộ, 12.038 nhân khẩu của 4 dân tộc anh em: Thái chiếm 65%, Mông 33%, La Ha 1,75% và Kinh 0,25%. Tận dụng lợi thế cảnh quan nguyên sơ, suối khoáng nóng, những nếp nhà sàn truyền thống cùng kho tàng văn hóa đặc sắc, địa phương đang khuyến khích các hộ đầu tư dịch vụ lưu trú cộng đồng, phát triển sản phẩm OCOP và trải nghiệm văn hóa bản địa.

Nhờ hướng đi này, đời sống người dân từng bước được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo hiện còn 174 hộ nghèo và 31 hộ cận nghèo, đang giảm dần qua từng năm, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu xóa đói giảm nghèo trên địa bàn.

Nhờ khai thác hiệu quả tiềm năng thiên nhiên, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, cùng đầu tư đồng bộ hạ tầng, Ngọc Chiến đã và đang khẳng định hướng đi đúng đắn: phát triển du lịch gắn với cộng đồng, mang lại sinh kế, nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc.

×