Lào Cai có nhiều chính sách đặc thù hỗ trợ học sinh, giáo viên vùng khó khăn, khu vực biên giới

Thưa ông, ông có thể đánh giá tổng quan về thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học tại các trường học ở vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số hiện nay?

- Lào Cai là một tỉnh miền núi vùng cao còn nhiều khó khăn; 70% cơ sở giáo dục, đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh đều ở vùng cao, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục của tỉnh Lào Cai luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Trung ương, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lào Cai, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ngành.

Đến nay, cơ sở vật chất tại các đơn vị trường học cơ bản đáp ứng được yêu cầu dạy và học, tỷ lệ phòng học kiến cố đạt 92%, trường chính đạt 100%. Bên cạnh đó, Lào Cai là một trong các tỉnh trên toàn quốc có tỷ lệ phòng học cao 1 lớp/phòng học.

Nhờ đó, cơ bản đảm bảo đủ nhà ở cho học sinh bán trú, nhà công vụ giáo viên; thiết bị dạy học đảm bảo tối thiểu theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; phần lớn các trường học ở vùng cao có cảnh quan trường, lớp xanh, sạch, đẹp, môi trường giáo giáo dục tốt.

Những thách thức lớn nhất trong việc đảm bảo cơ sở vật chất đạt chuẩn cho các trường học ở vùng cao là gì? Sở đã có những giải pháp cụ thể nào để cải thiện tình trạng này trong thời gian qua?

- Bản chất xây dựng trường chuẩn quốc gia là để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; chỉ tiêu xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia đã được Tỉnh ủy Lào Cai đưa vào Nghị quyết Đại hội qua từng nhiệm kỳ.

Thánh thức lớn nhất trong việc đảm bảo cơ sở vật chất đạt chuẩn là xây dựng phòng học, phòng học bộ môn. Trong giai đoạn 2020 - 2025, tỉnh đầu tư 256 danh mục công trình, với tổng mức đầu tư 3.471,06 tỷ đồng.

Đến nay, tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia tỉnh Lào Cai đạt 72%.

Tình hình đội ngũ giáo viên (số lượng, chất lượng, cơ cấu) ở các vùng này hiện nay như thế nào? Có đủ giáo viên cho tất cả các cấp học và môn học không, thưa ông?

- Về tình hình đội ngũ giáo viên, biên chế sự nghiệp giáo dục và đào tạo giao cho các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Lào Cai, năm 2025 là 17.144 chỉ tiêu. Trong đó, số chỉ tiêu biên chế các cấp học tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn là 5.837 chỉ tiêu.

Số biên chế hiện có tại thời điểm 30/5/2025 là 16.374 viên chức. Trong đó, số nhà giáo các cấp học đang công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn 5.612.

Số biên chế còn thiếu 770 chỉ tiêu (cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên). Trong đó, tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thiếu 225 chỉ tiêu.

Về chất lượng đội ngũ, hiện trong tổng số 5.612 nhà giáo đang công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, trong đó, số nhà giáo có trình độ sau Đại học: 86 người; Đại học: 4.037 người; Cao đẳng: 1.219 người; Trung cấp: 156 người; còn lại: 114 người.

Việc thu hút và giữ chân giáo viên công tác lâu dài tại các vùng khó khăn đang gặp phải những khó khăn gì? Xin ông cho biết, Sở GD&ĐT Lào Cai đã có những chính sách, chế độ đãi ngộ đặc biệt nào để khuyến khích giáo viên về công tác tại đây?

- Trong giai đoạn 2020-2025, ngành giáo dục tỉnh Lào Cai đã tham mưu cho tỉnh Lào Cai ban hành một số chính sách đặc thù để hỗ trợ sự nghiệp phát triển giáo dục nói chung và chính sách để tạo động lực, thu hút đội ngũ nhà giáo nói riêng.

Hỗ trợ đối với nhà giáo đang công tác (bao gồm nhà giáo công tác ở vùng thuận lợi và vùng đặc biệt khó khăn, khi được cử đi đào tạo trình độ Thạc sĩ, Tiến sĩ, được hưởng hỗ trợ 1 lần sau khi tốt nghiệp và nhận được bằng cụ thể:

Nhà giáo khi được cử đi biệt phái được hưởng chế độ hỗ trợ nhà ở, đi lại và sinh hoạt phí khi đến công tác ở trường thuộc vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn.

Nhà giáo được cử đi đào tạo, nhận được bằng tốt nghiệp Thạc sĩ, được hưởng hỗ trợ 1 lần 40 triệu đồng; nhà giáo là nữ hoặc người dân tộc thiểu số được hưởng hỗ trợ 1 lần 45 triệu đồng.

Nhà giáo được cử đi đào tạo, nhận được bằng tốt nghiệp tiến sĩ, được hưởng hỗ trợ 1 lần 100 triệu đồng; nhà giáo là nữ hoặc người dân tộc thiểu số được hưởng hỗ trợ 1 lần 110 triệu đồng

Đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên được cử đi biệt phái được hưởng chế độ hỗ trợ nhà ở, đi lại và sinh hoạt phí. Được hỗ trợ tiền thuê nhà ở khi biệt phái đến thành phố Lào Cai và thị xã Sa Pa được hỗ trợ 2,1 triệu đồng/tháng.

Biệt phái đến trung tâm các huyện còn lại, được hỗ trợ 1,8 triệu đồng/tháng; biệt phái đến các xã, thị trấn được hỗ trợ 1,5 triệu đồng.

Hỗ trợ tiền đi lại: 2.000 đồng/km, 1 tháng 4 lượt; nhà giáo biệt phái đến vùng đặc biệt được hỗ trợ tiền sinh hoạt phí (bằng mức phụ cấp khu vực của nơi đến).

Về các chính sách thu hút, trước thực trạng nguồn tuyển giáo viên khó khăn, nhất là các môn chuyên biệt, Sở GD&ĐT tỉnh Lào Cai đã kịp thời phối hợp với các Sở, ngành liên quan tham mưu cho tỉnh điều chỉnh chính sách thu hút cho phù hợp với thực tiễn với mức thu hút đủ mạnh để thu hút nhân lực chuyên ngành Tiếng Anh, Tin học về tỉnh công tác.

Theo đó, người có trình độ đại học trở lên chuyên ngành Tiếng Anh dự tuyển vào ngành giáo dục. Đến công tác ở trường thuộc khu vực I được hỗ trợ 100 triệu đồng. Đến công tác ở trường thuộc khu vực II được hỗ trợ một lần 120 triệu đồng/người/lần. Đến công tác ở trường thuộc khu vực III - vùng có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn được hỗ trợ một lần 150 triệu đồng/người/lần

Thu hút nhân lực chuyên ngành Tin học, người có trình độ Đại học Tin học trở lên, dự tuyển vào ngành giáo dục đến công tác ở trường thuộc khu vực II, được hỗ trợ một lần 40 triệu đồng/người/lần; đến công tác ở trường thuộc khu vực III được hỗ trợ một lần 50 triệu đồng/người/lần.

Hỗ trợ đối với cán bộ, quản lý, giáo viên quản lý học sinh ở bán trú tại trường không phải là trường PTDT bán trú, mức hỗ trợ 150% mức lương cơ sở/tháng/định suất, thời gian hưởng không quá 9 tháng/năm học. trong giai đoạn (2021- 6/2024), có 630 lượt cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên được hưởng chế độ, với tổng kinh phí 2,8 tỷ đồng.

Công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên vùng khó khăn được thực hiện ra sao, thưa ông?

- Với đặc điểm của một tỉnh vùng cao biên giới, tỉnh Lào Cai có trên 200 cơ sở giáo dục mầm non/phổ thông đóng tại địa bàn của 70 xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn trong tổng số 138 xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi so với 151 xã/phường/thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh, trực tiếp quản lý trên 5.600 nhà giáo các cấp học.

Theo định kỳ hằng năm, Sở GD&ĐT tỉnh Lào Cai tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn/nghiệp vụ cho 100% cán bộ quản lý cốt cán, giáo viên cốt cán các cấp học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở; bồi dưỡng chính trị và chuyên môn, nghiệp vụ cho 100% hiệu trưởng các cấp học, nhà giáo cơ sở giáo dục trực thuộc Sở GD&ĐT, Trung tâm GDNN-GDTX.

Từ đó, định hướng để Phòng GD&ĐT các huyện, thị, thành phố bồi dưỡng cho 100% nhà giáo các cấp học trực thuộc về tư tưởng chính trị, các chỉ đạo mới của Đảng, Nhà nước, ngành giáo dục, cập nhật tình hình chính trị - kinh tế - xã hội, kiến thức pháp luật - an ninh quốc phòng - hội nhập quốc tế, ...

Theo nhiệm vụ năm học, chức vụ, vị trí việc làm tương ứng, trong đó, quán triệt cụ thể trách nhiệm tổ chức các hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên trong điều kiện hạn chế về các nguồn lực thực hiện của hiệu trưởng cơ sở giáo dục ở vùng đặc biệt khó khăn.

Sở GD&ĐT tỉnh Lào Cai cũng chỉ đạo các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông thực hiện các giải pháp thúc đẩy nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ nhà giáo qua việc giao thực hiện nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, viết tài liệu giáo dục, sáng kiến, ... với quy mô cấp cơ sở trở lên.

Tổ chức các hội thảo khoa học, sinh hoạt chuyên đề cấp trường, cấp cụm, cấp huyện, cấp tỉnh; tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi các môn văn hóa, hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học kỹ thuật, huấn luyện học sinh năng khiếu trong thể thao, hỗ trợ học sinh tham gia các cuộc thi tự nguyện qua Internet, ... với quy mô khu vực, quốc tế.

Phối hợp với các ngành liên quan tổ chức các cuộc vận động, phong trào thi đua để phát hiện, biểu dương, nhân rộng các điển hình tiêu biểu trong ngành, trong tỉnh.

Ngoài ra, Sở GD&ĐT tỉnh Lào Cai còn tham mưu cho UBND tỉnh Lào Cai giao chỉ tiêu bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số (Tiếng Mông, tiếng Tày) cho giáo viên công tác ở vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số hằng năm để thuận lợi trong việc giao tiếp, truyền thu bài giảng đến người học.

- Tỷ lệ học sinh đi học đúng độ tuổi, tỷ lệ bỏ học ở các cấp học tại vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, dân tộc thiểu số hiện nay như thế nào, thưa ông? Những yếu tố nào tác động lớn nhất đến chất lượng học tập của học sinh tại các khu vực này?

- Năm học 2024 - 2025, tỷ lệ huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1 đạt 99,9%; học sinh hoàn thành chương trình Tiểu học lên lớp 6 đạt 99,7%; huy động trẻ 6-14 tuổi đạt 99,7%; huy động số học sinh tốt nghiệp THCS vào học lớp 10 các trường THPT đạt 66,81%; học lớp 10 tại các Trung tâm GDNN-GDTX (vừa học nghề vừa học văn hóa) đạt 16,24% (tăng 2,1% học sinh so với năm 2023); học nghề trình độ Trung cấp, sơ cấp đạt 23,53%.

Trong thời gian qua, ngành giáo dục Lào Cai nói chung, đặc biệt là tại các xã vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn, khu vực biên giới luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với các chính sách ưu tiên, hỗ trợ kịp thời. Cấp uỷ, chính quyền địa phương tạo mọi điều kiện để học sinh có môi trường học tập tốt nhất; đội ngũ nhà giáo tâm huyết với nghề nghiệp; phụ huynh và cộng đồng luôn tin tưởng, ủng hộ công tác giáo dục, đã có tác động mạnh mẽ và làm chuyển biến toàn diện giáo dục vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn.

Ông có thể điểm lại những thành tựu nổi bật mà ngành giáo dục tỉnh Lào Cai trong nhiệm kỳ 2020-2025? Những mô hình giáo dục đặc thù nào đã được triển khai thành công tại các vùng này và mang lại hiệu quả tích cực ra sao?

- Với đặc thù là một tỉnh vùng cao, biên giới còn nhiều khó khăn, sự nghiệp GD&ĐT luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lào Cai, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ngành, đoàn thể và các địa phương, sự đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân nên đã gặt hái được nhiều thành công.

Thành tựu nổi bật nhất trong lĩnh vực giáo dục của tỉnh Lào Cai, nhiệm kỳ 2020-2025, đó là:

Lào Cai là tỉnh đầu tiên toàn quốc thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 4 tuổi giai đoạn 2022-2025 trên địa bàn tỉnh.

Ban hành nhiều đề án, cơ chế chính sách đặc thù phát triển sự nghiệp giáo dục (hỗ trợ tiền ăn cho học sinh bán trú, hỗ trợ học phí cho học sinh...).

Quy hoạch, rà soát, sắp xếp mạng lưới trường, lớp phù hợp, đáp ứng tốt nhu cầu học tập của nhân dân. Huy động, ưu tiên nhiều nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất phát triển giáo dục, với tổng kinh phí 3.400 tỷ đồng; cơ sở vật chất, trường lớp được tăng cường đầu tư theo hướng chuẩn hóa, kiên cố hóa, hiện đại hóa, đến nay tỷ lệ phòng học kiến cố hoá đạt 92%.

Phát triển hệ thống trường nội trú, bán trú trở thành nòng cốt của giáo dục vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, với 8 trường phổ thông tộc nội trú có cấp học THPT, 132 trường PTDT bán trú đáp ứng tốt nhu cầu học tập của còn em các dân tộc vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu, nghiên cứu khoa học trong trường học đạt được nhiều kết quả quan trọng (kết quả thi học sinh giỏi quốc gia năm học 2022-2023 đạt 44 giải (2 giải Nhất, 7 giải Nhì, 17 giải Ba, 18 giải Khuyến khích); năm học 2023-2024 đạt 63 giải (3 giải Nhất, 13 giải Nhì, 21 giải Ba, 26 giải Khuyến khích); năm học 2024-2025 đạt tổng số 71 giải (2 giải Nhất, 7 giải Nhì, 24 giải Ba, 38 giải Khuyến khích.); đặc biệt năm học 2024-2025 là năm đầu tiên có học sinh đạt Huy chương Đồng tại Cuộc thi tin học Châu Á Thái Bình Dương và nhiều giải thưởng Quốc gia, Quốc tế tại các cuộc thi khác.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, dạy và học; cải cách hành chính; nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ gắn với thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018;

Có nhiều mô hình giáo dục đặc thù và được nhân rộng góp phần quan trọng thực hiện đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện (“Nông trường, nông trại” gắn với giáo dục STEM theo hướng công nghệ cao, “Du lịch, sinh thái”, trường học “Đa văn hóa”...,"Bán trú tự quản" "Lương thực cho em" "tủ sách cho học sinh vùng cao" "trồng một cây, nuôi một con" "dinh dưỡng cho bé"). Thực hiện hiệu quả Phong trào trường giúp trường, phòng giúp phòng.

Phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên mầm non, phổ thông gắn với yếu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Chất lượng giáo dục toàn diện có nhiều chuyển biễn rõ rệt, tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia 72% gắn với xây dựng nông thôn mới; thành lập mới 3 trường học có cấp học Trung học phổ thông, trong đó có thành lập trường Quốc tế Canada.

Hiện toàn tỉnh duy trì phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi, đưa Lào Cai là tỉnh đầu tiên trong toàn quốc được Bộ Giáo dục và Đào tạo kiểm tra, đánh giá kết quả phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi, 5 tuổi ở 151/151 xã và 9 huyện, thị, thành phố; duy trì vững chắc kết quả phổ cập giáo dục tiểu học ở 151 xã, phường, thị trấn.

Tỉnh Lào Cai được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận đạt chuẩn mức 3; 82 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 2; 70 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 3; 9/9 huyện, thị xã, thành phố đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 2; tỉnh Lào Cai đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 2.

Tỷ lệ người biết chữ mức độ 1 trong độ tuổi từ 15 đến 60 tuổi đạt 98,85%, mức độ 2 đạt: 95,87%.

Thực hiện duy trì bền vững 151/151 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2; 9/9 huyện thị xã, thành phố đạt chuẩn xoá mù mức độ 2.

Trong giai đoạn tới, Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai có những định hướng lớn nào để tiếp tục phát triển giáo dục tại các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thưa ông?

- Sự nghiệp giáo dục vùng đặc biệt khó khăn, xã biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi mặc dù đã được quan tâm, ưu tiên đầu tư nhưng vẫn còn nhiều khó khăn; giai đoạn tới, Sở GD&ĐT tỉnh sẽ tiếp tục tham mưu, huy động các nguồn lực xã hội ưu tiên đặc biệt cho giáo dục vùng cao.

Thực hiện chuẩn hóa giáo dục vùng cao; tập trung phát triển các trường nội trú, bán trú thực sự là nòng cốt giáo dục vùng cao.

Tiếp tục tham mưu cho tỉnh có chính sách hỗ trợ (tiền ăn trưa cho trẻ, tiền ăn bán trú…); hỗ trợ ăn trưa cho học sinh tiểu học, THCS ở xã biên giới theo Thông báo số 177-TB/VPTW ngày 25 tháng 4 năm 2025 của Văn phòng Trung ương đảng Thông báo kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, bộ, ngành Trung ương về tình hình thực hiện các Nghị quyết của Trung ương về giáo dục và đào tạo; chuẩn bị Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá giáo dục, đào tạo và một số chủ trương hỗ trợ dạy và học.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

×