Trước khi sáp nhập tỉnh Thái Bình và tỉnh Hưng Yên, Thái Bình có Nghệ sĩ Nhân dân là Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ trẻ Hà Nội

Sáp nhập Thái Bình và Hưng Yên thành một tỉnh mới có tên gọi là tỉnh Hưng Yên, trung tâm hành chính - chính trị đặt tại thành phố Hưng Yên. Tỉnh Hưng Yên sau sáp nhập có diện tích tự nhiên 2.514,8 km2 và quy mô dân số 3.208.400 người.

Trước khi sáp nhập, Thái Bình là vùng đất sinh ra nhiều nghệ sĩ nổi tiếng trong đó có Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Ngoan.

Sinh năm 1966 tại tỉnh Thái Bình trước khi sáp nhập, NSND Thanh Ngoan tên thật là Nguyễn Thị Bích Ngoan, là một trong những gương mặt tiêu biểu của nghệ thuật chèo Việt Nam. Lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, với nhiều anh chị em, cô dì, chú bác hoạt động trong lĩnh vực này, Thanh Ngoan đã sớm tiếp xúc với chèo từ thuở nhỏ.

Từ khi mới 7-8 tuổi, chị đã biết hát chèo theo người lớn. Đến năm 9 tuổi, chị được gia đình cho tham gia hát và đọc các bản tin trên loa phát thanh ở xã. Năm 13 tuổi, sau khi học xong lớp 7, chị thi đỗ vào Nhà hát Chèo Việt Nam và rời quê ra Hà Nội học tập, bắt đầu con đường chuyên nghiệp với bộ môn nghệ thuật truyền thống.

Năm 1981, khi mới 15 tuổi, Thanh Ngoan được chọn tham gia cuộc thi “Tiếng hát chèo hay” lần đầu tiên tổ chức tại Thái Bình. Cũng từ đây, chị bắt đầu gây được sự chú ý trong giới và được gọi bằng cái tên thân mật “Ngoan Béo”. Năm 1988, chị tiếp tục để lại dấu ấn khi tham gia cuộc thi tại Nam Định, vào vai chủ quán Hồng Châu trong vở “Hồ Xuân Hương”. Đặc biệt, năm 1993, dù đang mang bầu hơn 8 tháng, chị vẫn được Giám đốc Nhà hát Chèo yêu cầu tham gia hội diễn ở Ninh Bình vì không ai có thể thay thế vai diễn của chị.

Từ vai Đào Huế trong vở “Chu Mãi Thuần” đến vai Hoạn Thư trong vở “Thúy Kiều”, Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Ngoan luôn nỗ lực thể hiện trọn vẹn từng nhân vật với sự chân thực và cảm xúc sâu sắc. Năm 1985, ngay khi vừa tốt nghiệp, chị được thầy Mạnh Tuấn mời tham gia diễn trong đĩa “Hề đố đá” vì có duyên đặc biệt với hát chèo. Đến năm 1987-1988, chị đã có những đĩa tấu hài riêng gây tiếng vang.

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Ngoan là nghệ sĩ đầu tiên đưa ca trù vào chèo và để lại dấu ấn lớn trong giới chuyên môn lẫn khán giả yêu nghệ thuật truyền thống. Không chỉ dừng lại ở đó, chị còn mang nghệ thuật hát xẩm ra thế giới, nổi tiếng với các bài hát như “Sướng khổ vì chồng”, được yêu thích từ châu Âu đến châu Mỹ. Bài xẩm “Thập ân” do chị thể hiện cũng gây xúc động mạnh mẽ với nội dung ca ngợi công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.

Với hơn 40 năm hoạt động nghệ thuật, NSND Thanh Ngoan đã giành được hàng loạt giải thưởng uy tín: Huy chương vàng “Giọng hát chèo hay tỉnh Thái Bình” năm 1981, Huy chương vàng Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc các năm 1988, 1990, 1995; Diễn viên xuất sắc của sân khấu chèo Hà Nội năm 1991; Huy chương vàng “Giọng hát chèo toàn quốc” năm 1992; cùng với đó là Giải thưởng Sao đỏ của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

Không chỉ thành công trong nghệ thuật, NSND Thanh Ngoan còn tích cực trong công tác xã hội. Chị từng là Ủy viên Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hà Nội, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ trẻ Hà Nội, thường xuyên tổ chức các chương trình giới thiệu nghệ thuật chèo cổ đến với khán giả trẻ. Năm 2012, chị được bổ nhiệm làm Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam. Năm 2019, chị được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Ba năm sau đó, chị bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Nghệ thuật học.

Năm 2022, sau 44 năm cống hiến không ngừng nghỉ, NSND Thanh Ngoan chính thức nghỉ hưu. Tuy nhiên, chị vẫn miệt mài truyền dạy, hướng dẫn các thế hệ trẻ qua việc giảng dạy các loại hình nghệ thuật như hát văn, hát xẩm, ca trù, đồng thời thực hiện nhiều đề án nhằm phát triển và bảo tồn nghệ thuật truyền thống.

Sau khi nghỉ hưu, NSND Thanh Ngoan tiếp tục dành trọn tâm huyết cho công việc giảng dạy, truyền cảm hứng nghệ thuật tới thế hệ nghệ sĩ trẻ. Chị đi khắp mọi miền đất nước để biểu diễn, hướng dẫn và giới thiệu nghệ thuật chèo cũng như các loại hình biểu diễn truyền thống đến với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Khi đã nghỉ hưu, chị còn đảm nhiệm vai trò Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Nghệ thuật Biểu diễn Truyền thống Việt Nam. Trung tâm do Hội Bảo vệ quyền của nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc Việt Nam (APPA) sáng lập, với mục tiêu góp phần thực hiện chiến lược tuyên truyền, tăng cường sự gắn kết cộng đồng nhằm gìn giữ và phát huy giá trị của nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Đặc biệt, Trung tâm chú trọng bảo tồn những loại hình nghệ thuật đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Đây là một tổ chức xã hội mang tính chất nghiên cứu, biểu diễn và quảng bá văn hóa nghệ thuật theo nhu cầu phát triển của xã hội đương đại. Trung tâm chính thức ra mắt công chúng vào ngày 7/3 tại Hà Nội, đánh dấu một bước tiến mới trong hành trình bền bỉ của NSND Thanh Ngoan trên con đường bảo tồn và lan tỏa nghệ thuật truyền thống dân tộc.

Năm 2023, NSND Thanh Ngoan cũng gây chú ý khi xuất hiện trong vai trò giám khảo của chương trình truyền hình thực tế “The New Mentor”. Với những lời nhận xét thẳng thắn, giàu chuyên môn, chị giúp các thí sinh hiểu rõ hơn về nghệ thuật truyền thống và cách tiếp cận nó một cách hiện đại.

Trải qua nhiều biến cố và thách thức, NSND Thanh Ngoan vẫn giữ được tình yêu mãnh liệt với nghệ thuật chèo và các bộ môn truyền thống. Chị chính là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ nghệ sĩ cống hiến hết mình vì nghệ thuật dân tộc, không ngừng đổi mới, sáng tạo để giữ gìn những giá trị văn hóa ngàn đời của dân tộc Việt Nam.

×