Bình luận
0
Nền thi cử khoa bảng gần 1.000 năm ở nước ta có không ít những thí sinh đỗ đạt khi tuổi đã tứ tuần, ngũ tuần. Tuy nhiên, ở tuổi 82 mà còn đi thi thì chỉ có mình ông Đoàn Tử Quang mà thôi. Ông sinh năm 1818, triều vua Gia Long thứ 17, người làng Phụng Đạt, xã Phụng Công – Hương Sơn, nay là xã Đức Hòa và Đức Lạc, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh.
Đoàn Tử Quang là con thứ hai của ông Đoàn Nhuyện (có biệt hiệu là Liệt Giang cư sĩ) và bà Lê Thị Nậm. Chồng mất khi mới 20 tuổi nhưng bà Nậm nhất quyết không đi bước nữa mà ở nhà thờ chồng và dạy dỗ con trẻ nên được tiếng tốt và được vua ban cho tấm biển “Tiết hạnh khả phong”.
Từ nhỏ đã được mẹ khuyến khích học hành, theo đuổi khoa cử để lập công danh nên Đoàn Tử Quang rất chăm chỉ học tập. Chăm chỉ lại sáng dạ nên Đoàn Tử Quang học rất giỏi. Dù vậy, như câu thành ngữ “học tài thi phận”, ông thi nhiều lần mà chẳng đỗ. Cho đến tận lúc tuổi già ông chỉ 2 lần đỗ tú tài: một lần năm ông 49 tuổi và một lần năm 66 tuổi.
Năm 1900, triều đình lại tổ chức khoa thi. Trước đó mấy tháng, vợ cả của Đoàn Tử Quang mất. Hai người con trai của Tử Quang đều là sĩ tử, đã vượt qua khảo hạch nhưng theo luật lệ lúc ấy, họ phải để tang mẹ, không được thi. Bà Lê Thị Nậm lúc này đã 98 tuổi vẫn áy náy trong lòng vì con cháu mình học hành đến nơi đến chốn mà chưa ai đỗ đạt cho rạng mặt cha ông. Dịp này vì việc gia đình, hai đứa cháu lại phải bỏ lỡ một kỳ thi Hương thật là đáng tiếc.
Con cái phải để tang mẹ đã đành còn chồng thì lễ giáo vẫn cho phép dự thi kia mà. Nghĩ vậy, bà cụ hết sức động viên con trai mình là ông Đoàn Tử Quang – lúc này đã 82 tuổi, lều chõng đi thi. Biết chuyện, bà con hàng xóm cùng họ hàng thân thích cũng ra sức cổ vũ, khuyên nhủ ông Quang bớt sầu não, xếp việc riêng tư để đi thi, thử tranh đua với thiên hạ phen nữa, may ra đỗ đạt cho thỏa lòng mong mỏi của mẹ bấy lâu mà cũng rạng rỡ tổ tông.
Vâng lời mẹ, Đoàn Tử Quang lại lều chõng đi thi phen nữa. Cả trường thi ngạc nhiên Chuyến lều chõng của Đoàn Tử Quang năm 1900 được chép khá rõ trong cuốn "Chuyện thi cử và lập nghiệp của học trò xưa" của tác giả Quốc Chấn (NXB Thanh Hóa). Chuyện kể rằng, khoa thi Hương ở trường Nghệ An năm Thành Thái thứ 12 (1900), các quan giám khảo thấy Đoàn Tử Quang râu tóc bạc phơ, hỏi tuổi đã bát thập mà vẫn nuôi chí học hành thi cử thì đều cho là chuyện lạ hiếm thấy và tỏ lòng bái phục. Nhưng ai cũng ái ngại cho ông lão, sợ ông ta trí óc già nua lú lẫn khó làm nổi bài thi.
Chánh chủ khảo Khiếu Năng Tĩnh chứng kiến việc này và đã viết bài ký: “Nghệ trường giai sư” (việc đáng nói ở trường thi Nghệ An) kể về quá trình thi cử của cụ Đoàn Tử Quang: “Vào thi, ông Đoàn cũng mang ống quyển, hạ lều, trải chiếu và ngồi ngay ngắn, nghiêm chỉnh ở vị trí của mình theo đúng quy định một cách nhanh nhẹn không thua kém gì thí sinh trẻ tuổi.
Qua 4 kỳ thi, Đoàn Tử Quang đạt kết quả 2 ưu, 2 thứ, kém thủ khoa Phan Bội Châu 1 ưu. Đáng lẽ Đoàn Tử Quang được xếp Á nguyên nhưng khi xét trong quyển, nơi cộng các chỗ tẩy xóa, theo quy định, thí sinh phải viết 3 chữ “cộng quyển nội” rồi mới được kê ra từng lỗi, thì ông lại không viết. Lỗi này là lỗi phạm trường quy, theo luật phải đánh hỏng nhưng quan chánh chủ khảo cảm phục chí học hành của ông nên đã làm tờ tấu về triều xin cho ông đỗ nhưng chỉ xếp thứ 29 trong 30 người đỗ.
Vậy là ở tuổi 82, Đoàn Tử Quang đã đỗ đạt, thỏa ước muốn bình sinh. Theo quy định của triều đình nhà Nguyễn lúc ấy thì các quan lại đến tuổi 65 là nghỉ hưu nhưng riêng trường hợp Đoàn Tử Quang, lúc này đã 82 tuổi song vẫn được đặc cách bổ dụng làm Huấn đạo (chức quan phụ trách việc giáo dục 1 huyện ) ở Hương Sơn.
Sau một thời gian, ông lại được đổi về làm Huấn đạo Can Lộc. Năm 85 tuổi, Tử Quang xin về nghỉ để phụng dưỡng mẹ già lúc này đã trên trăm tuổi. Để bày tỏ sự khuyến khích học hành, triều Nguyễn đã đặc cách phong chức cho Đoàn Tử Quang ở tuổi 83. Đến năm ông 106 tuổi, mặc dù đã nghỉ hưu, triều đình vẫn thăng cho chức Hàn lâm viện thị độc – một chức quan cấp Bộ để tỏ lòng ưu ái cho người bền chí học hành.Ngoài sự bền chí trong học hành thi cử, Đoàn Tử Quang còn là một trong những người đại thọ của nước ta.
Ông mất năm 1928, hưởng thọ đúng 110. Năm ông mất là năm Bảo Đại thứ 4. Nếu chỉ tính về triều đại thì Đoàn Tử Quang đã sống dưới đủ 13 triều vua nhà Nguyễn. Đây quả là một sự hiếm thấy.
Hoàng Thái Cực, là vị Đại hãn thứ hai của nhà Hậu Kim, và là Hoàng đế sáng lập triều đại nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc. Ông cai trị từ năm 1626 đến năm 1643, được 16 năm. Một số ý kiến cho rằng ông mất vào năm 1644, cai trị được 17 năm.
Phòng cảnh sát hình sự Công an TP Đà Nẵng đã khởi tố 14 thanh, thiếu niên liên quan vụ phóng xe tốc độ cao, la hét, dàn hàng ngang trên nhiều tuyến phố gây rối trật tự công cộng trong đêm.
Chia sẻ
Pickleball hiện đang là môn thể thao thu hút người tập luyện và thi đấu từ phong trào tới chuyên nghiệp rất mạnh mẽ tại Việt Nam. Nhưng vẫn là pickleball lại không được đón nhận mặn mà tại châu Âu bằng các môn khác như tennis hay padel.
Chia sẻ
Một cỗ quan tài đá La Mã được bảo tồn gần như nguyên vẹn vừa được phát hiện tại thủ đô Budapest, mở ra cánh cửa hiếm hoi để tìm hiểu cuộc sống của cô gái trẻ bên trong và thế giới mà cô từng sống cách đây khoảng 1.700 năm.
Chia sẻ
Nhà tù Sơn La - “địa ngục trần gian” giữa núi rừng Tây Bắc thời thuộc Pháp, nơi hun đúc ý chí cách mạng, trở thành cái nôi lan tỏa ánh sáng đấu tranh giải phóng dân tộc giữa đại ngàn mênh mông.
Chia sẻ
Tội nhận hối lộ mà Đỗ Hữu Tuấn, nguyên Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm bị khởi tố có khung hình phạt cao nhất là 20 năm hoặc tù chung thân.
Chia sẻ
Trương Phi từng tuyên bố sẽ dùng một mũi giáo để đánh bại hoàn toàn Triệu Vân.
Chia sẻ
Trước thiệt hại nghiêm trọng tại Đắk Lắk, nơi còn gần 100.000 khách hàng chưa thể cấp điện trở lại, Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã huy động khẩn cấp hơn 252 cán bộ, kỹ sư, công nhân viên từ các Đội xung kích của 4 Công ty Điện lực: Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng và Quảng Ngãi, cùng Ban chỉ huy tiền phương EVNCPC, tăng cường hỗ trợ xử lý sự cố tại hiện trường.
Chia sẻ
Con đường dẫn vào bản Nậm Sin, xã Mường Nhé, tỉnh Điện Biên được đổ bê tông phẳng phiu, như một giải lụa mềm lặng lẽ băng qua rừng. Ít ai hình dung rằng, đây là nơi sinh sống duy nhất của dân tộc Si La ở tỉnh Điện Biên, một trong những dân tộc ít người nhất của cả nước.
Chia sẻ
Với phong độ ấn tượng cùng việc đã có quốc tịch Việt Nam, nhiều khả năng tiền vệ Đỗ Hoàng Hên sắp được gọi lên ĐT Việt Nam.
Chia sẻ
Đối tượng vô cớ đâm thủng bụng chị bán bánh mì đang mang thai 36 tuần ở Cần Thơ có thể sẽ phải đối mặt với trách nhiệm hình sự, với khung hình phạt nghiêm khắc.
Chia sẻ
Những lùm xùm và tranh cãi bùng lên từ đầu mùa giải Miss Universe 2025 đến nay vẫn chưa hạ nhiệt, dù ngôi vị hoa hậu đã tìm được chủ nhân.
Chia sẻ
Một người đàn ông lớn tuổi ở Thượng Hải, từng nổi tiếng trên mạng vì hình ảnh “đứng chờ tình yêu” mỗi tối, vừa bị phanh phui là con nợ không chịu trả khoản tiền thuê nhà lên tới 27.000 USD và sống trong căn hộ “nhơ nhớp” đầy rác.
Chia sẻ
Đêm nhạc thiện nguyện “Nghĩa tình phương Nam 2025” nhằm gây quỹ hỗ trợ các địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của mưa lũ miền Trung sẽ diễn ra tối 30/11 tại công viên bờ sông Sài Gòn.
Chia sẻ
Trận lũ lụt được người dân xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk xem là “đêm lũ lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây”. Mưa lớn kéo dài khiến nước lũ dâng nhanh, cuốn trôi nhà cửa, tài sản của nhiều hộ dân. Hai gia đình anh Phạm Văn Hảo và anh Đỗ Như Tưởng là những trường hợp điển hình chịu thiệt hại nặng nề: Nhà bị đánh sập, tài sản trôi sạch, con cái phải được hàng xóm dìu dắt thoát thân trong đêm.
Chia sẻ
Dự án thành phần 1 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đang được tăng tốc thi công với mục tiêu thông xe đúng hạn trong năm 2025. Công trường hoạt động cả ngày lẫn đêm.
Chia sẻ
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thúy - Phó Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao TP.HCM, để thu hút nhà làm phim, TP.HCM sẽ cho vay số tiền lên đến 200 tỷ đối với lĩnh vực ưu tiên, trong đó có điện ảnh.
Chia sẻ
Bộ GDĐT vừa có văn bản gửi các sở GDĐT ý kiến, góp ý dự thảo Hướng dẫn triển khai thí điểm nội dung giáo dục trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phổ thông.
Chia sẻ
Các binh sĩ Ukraine thuộc đơn vị Phoenix đã phát hiện và phá hủy một trạm trinh sát – chỉ huy phòng không PPRU-1 Ovod cực kỳ hiếm, được sản xuất từ thời Liên Xô của Nga trong một nhiệm vụ tấn công sâu bằng drone FPV vào tỉnh Donetsk. Đòn đánh này làm suy giảm đáng kể khả năng phối hợp phòng không của Nga trong khu vực, theo Defence.
Chia sẻ
Công an xã Tiền Hải, tỉnh Hưng Yên đã khẩn trương truy bắt, điều tra, khởi tố, bắt tạm giam bị can về hành vi "Hiếp dâm người dưới 16 tuổi".
Chia sẻ
Đoàn công tác của Thành phố Hải Phòng đã vào vùng lũ Đắk Lắk, trao 40 tỷ đồng, trang thiết bị y tế và cam kết chi viện 300-500 y, bác sĩ để hỗ trợ phòng chống bệnh, dịch sau mưa lũ.
Chia sẻ
Thi thể một người đàn ông đã tử vong được phát hiện trong túi hành lý ở sảnh một tòa nhà cao tầng. Công an TP.HCM đang khẩn trương phong tỏa hiện trường và truy bắt hai nghi phạm liên quan.
Chia sẻ
U22 Việt Nam đạt giá trị gần 4 triệu euro; Adeyemi ưu tiên đến Arsenal hơn M.U; U17 Việt Nam tăng sự tự tin sau trận thắng ra quân; Arne Slot lọt top 3 HLV có nguy cơ bị sa thải cao nhất; Ông Trump tặng Ronaldo chìa khóa Nhà Trắng.
Chia sẻ
Những năm qua đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi xã Bác Ái Đông, tỉnh Khánh Hòa đã có bước phát triển mới và xuất hiện nhiều mô hình kinh tế hiệu quả.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/11/2025, Đội xung kích Công ty Điện lực Huế với 62 CBCNV đã lên đường ra quân hỗ trợ Công ty Điện lực Đắk Lắk khắc phục lưới điện tại địa bàn Phú Yên (cũ) do hậu quả của thiên tai gây ngập lụt diện rộng.
Chia sẻ
“Hôn sự hào môn” giữa Cao Hải Thuần và Trương Tuấn Kiệt khiến dư luận Trung Quốc xôn xao. Ái nữ này được mệnh danh là “Thế hệ kế nghiệp xinh đẹp nhất" vì nhan sắc không thua diễn viên, ca sĩ.
Chia sẻ
Trong đợt lũ dữ vừa qua, bà Bùi Thị Trường, sống một mình cùng đứa cháu nhỏ tại thôn ở thôn Phú Hữu, xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk đã trải qua một đêm dài đầy ám ảnh khi nước lũ bất ngờ dâng cao, cô lập hoàn toàn căn nhà của hai bà cháu.
Chia sẻ
Đến nay, chỉ tính riêng Ủy ban MTTQ TP.HCM đã chuyển hơn 100 tấn hàng cứu trợ ra tỉnh Khánh Hòa. Lãnh đạo Thành phố cũng đã có mặt tại hiện trường vùng lũ, bàn bạc, phối hợp với địa phương để đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác cứu trợ, khắc phục hậu quả do lũ.
Chia sẻ
Dịch Dương Thiên Tỉ chắc chắn là ngôi sao 10X có thành tích phim điện ảnh tốt nhất Trung Quốc hiện tại. Anh lập kỷ lục 8 phim liên tiếp đều có doanh thu đặt trước vượt 100 triệu NDT.
Chia sẻ
Phải chăng nơi an nghỉ của Thuận Trị đế có ẩn giấu huyền cơ gì khiến những kẻ mộ tặc không dám bén mảng tới?
Chia sẻ
Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Tây Ninh vừa phát đi bản tin quan trọng cảnh báo mưa lũ ở Tây Ninh và diễn biến thủy văn phức tạp trên địa bàn tỉnh. Theo đó, mực nước tại các trạm hạ lưu sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây đang tăng nhanh theo triều cường, vượt mức báo động III tại nhiều khu vực, đặt ra nguy cơ cao về ngập úng đô thị và sạt lở bờ sông.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Vũ Tiến Đức Theo Bảo tàng lịch sử quốc gia) 
