Nhà ở xã hội: Còn nhiều đối tượng khó có thể chạm tới

Nhà ở xã hội (NOXH) đang là một trong những nhu cầu cấp thiết từ đông đảo người dân. Với chủ trương lớn của Chính phủ theo đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”, các chính sách nhằm thúc đẩy phát triển NOXH đã được ban hành.

Một trong những doanh nghiệp tích cực trong phát triển NOXH, Tập đoàn Kim Oanh đã đưa ra thị trường gần 4.000 sản phẩm tại Bình Dương và đang chuẩn bị triển khai thêm 3 dự án khác tại tỉnh này với quy mô 6.000 căn hộ, cùng 5 dự án khác tại Đồng Nai.

Thứ nhất là bất cập về điều kiện thu nhập đối với người mua NOXH. Nghị định 100/2024 chưa tính đầy đủ yếu tố người phụ thuộc. Chẳng hạn, người mua NOXH phụng dưỡng cha mẹ già, nuôi nhiều người phụ thuộc… vẫn bị loại khỏi diện được mua NOXH. Hoặc người có mức lương bình quân dưới 15 triệu/tháng, nhưng có thêm tiền làm thêm giờ, tiền thưởng, khiến thu nhập một số thời điểm vượt quá mức cho phép cũng không thể mua được NOXH.

Từ đó, doanh nghiệp này kiến nghị nên cho phép tính thu nhập thực nhận sau khi tính toán đầy đủ các yếu tố giảm trừ cảnh khi xét đối tượng được mua NOXH. 

Một giải pháp khác được đưa ra là nâng mức trần thu nhập lên 20 triệu đồng/người/tháng hoặc 40 triệu đồng/2 vợ chồng/tháng. Ngoài ra, cần phân loại điều kiện thu nhập theo vùng hoặc cấp đô thị làm căn cứ đúng mức sống thực tế, giúp chính sách NOXH linh hoạt và hiệu quả hơn.

Thứ hai là qui định hạn chế về diện tích tối đa căn hộ NOXH. Nghị định 100/2024 quy định diện tích tối đa là 70m2, và chỉ cho phép 10% số căn hộ có diện tích tối đa 77m2. Diện tích này được cho là quá nhỏ, không phù hợp với nhu cầu thực tế của các gia đình nhiều thế hệ, mô hình phổ biến trong văn hóa Việt Nam.

Để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt đa thế hệ, doanh nghiệp kiến nghị nới rộng giới hạn diện tích căn hộ NOXH, đặc biệt là tại những vùng có quỹ đất dồi dào, phù hợp với từng loại hình đô thị. Đồng thời có chính sách khuyến khích phát triển căn hộ 3-4 phòng ngủ, với diện tích tối đa có thể đạt 85−90m2, thậm chí 100m2.

Thứ ba là khó khăn trong thủ tục xác nhận hồ sơ người mua NOXH. Theo văn bản từ Tập đoàn Kim Oanh, nhiều doanh nghiệp (đặc biệt là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài) khó có thể xác nhận thông tin đối tượng đủ điều kiện mua NOXH. Đối với người không có hợp đồng lao động, UBND phường/xã thiếu cơ sở dữ liệu, phương pháp xác minh thu nhập, thậm chí từ chối xác nhận vì sợ trách nhiệm. Do vậy, cần đơn giản hóa nội dung trong biểu mẫu xác nhận, tránh gây khó cho người dân.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng phối hợp với các cơ quan liên quan tăng cường truyền thông, tập huấn cho doanh nghiệp, địa phương để thống nhất nhận thức và quy trình xác nhận đối tượng hưởng chính sách mua NOXH. Với nhóm không có hợp đồng lao động, cần có cơ chế xác nhận linh hoạt, ví dụ chấp nhận sao kê ngân hàng, hợp đồng thời vụ, kê khai tự nguyện có xác nhận cộng đồng, khu phố.

Thứ tư là chính sách tín dụng đặc thù cho các dự án NOXH cần. Việc giải ngân vốn vay còn chậm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ triển khai dự án và khả năng tiếp cận của người mua. Nhiều dự án đã hoàn thiện 2-3 năm nhưng người dân vẫn chưa được giải ngân, dù đã đóng trước 20-30% giá trị căn hộ. Một số ngân hàng thương mại còn áp dụng các điều kiện cho vay, giải ngân không thể thực hiện được.

Để tháo gỡ vướng mắc về tín dụng, cần có gói tín dụng riêng biệt dành cho nhà ở xã hội, tách bạch khỏi các chương trình vay thương mại. Áp dụng mức lãi suất ưu đãi thực sự thấp và cần được ổn định trong ít nhất 20 năm hoặc dài hơn. Điều này sẽ giúp người dân an tâm hơn khi quyết định vay mua nhà.

Ngoài ra, việc đơn giản hóa thủ tục vay và giải ngân cho cả chủ đầu tư lẫn người mua cũng là yếu tố then chốt để đẩy nhanh tiến độ dự án và giúp người dân sớm tiếp cận được nhà ở xã hội.

×