Bình luận
0
Đón mùa xuân mới Ất Tỵ 2025, trong bối cảnh cả nước đang chuyển mình mạnh mẽ để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tìm trong chính sử, bồi hồi nhớ lại một vị quan vương triều nhà Nguyễn có nhiều ý tưởng cải cách, canh tân đất nước, đó là Nguyễn Trường Tộ.
Và thật vinh dự, một lần qua Phú Yên trong nước non ngàn dặm, ông đã để lại một bài thơ trác tuyệt giữa núi sông!
Trãi lòng cùng đất nước
Ông chưa bao giờ là trạng nguyên, nhưng thuở nhỏ học hành quá giỏi, được các thầy đồ xứ Nghệ “phong tặng” để bày tỏ lòng yêu mến một danh sĩ xuất chúng của quê hương như câu thơ của thi thánh Đỗ Phủ: Độc phá vạn trung thư/ Hành quá vạn lý lộ (Đọc nát vạn cuốn sách/ Đi nát vạn dặm đường).
Nguyễn Trường Tộ (1830-1871) ghi dấu ấn trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX với 30 bản điều trần dâng lên vua Tự Đức và triều đình Huế đề xuất canh tân đất nước về chính trị, nội chính, tài chính, kinh tế, võ bị (quốc phòng), học thuật, ngoại giao và cải cách về văn hóa, bảo tồn di tích lịch sử.
Ông từng được vua Tự Đức nhà Nguyễn tiếp kiến ở nhà Tả Vu trong Tử Cấm Thành (Đại nội Huế) ngày 17/8/1866 và được nhà vua đích thân giao một số nhiệm vụ theo dõi ý đồ của thực dân Pháp.
Ông còn là một kiến trúc sư lỗi lạc trực tiếp thiết kế và chỉ đạo thi công tu viện dòng Thánh Phaolô năm 1864 (ngày nay tọa lạc tại số 4 Tôn Đức Thắng, quận 1, TP Hồ Chí Minh), một công trình kiến trúc độc đáo đậm dấu ấn châu Âu còn lưu giữ đến ngày nay.
Tượng Phaolo Nguyễn Trường Tộ. Đồ họa: TRẦN QUỚI
Nguyễn Trường Tộ còn giúp Tổng đốc Nghệ An Hoàng Tá Viêm đào kênh Sát ở Hưng Nguyên Nghệ An, phát huy hiệu quả lâu bền cho nền canh nông.
Ông ấp ủ mở Trường Kỹ nghệ ở kinh đô Huế, được vua Tự Đức đồng ý nhưng nhiều ý kiến bảo thủ của các trọng thần phá ngang nên ý nguyện không thành. 30 bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ cũng chìm vào quên lãng.
Tháng 11/1870, Nguyễn Trường Tộ gửi thư lên triều đình xin được vào Nam tổ chức đánh úp quân Pháp để thu hồi Nam Kỳ lục tỉnh, nhưng vua Tự Đức dùng dằng không quyết. Ông buồn chán về lại quê nhà và đột ngột từ trần ngày 22/11/1871, khi mới 41 tuổi! Di nguyện của ông khắc hai câu thơ người xưa trên mộ:
Nhất thất túc thành thiên cổ hận
Cố đầu hồi thị bách niên cơ
(Một kiếp sa chân muôn kiếp hận
Ngoảnh đầu cơ nghiệp ấy trăm năm)
Núi Đá Bia (TX Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) nhìn từ xa. Ảnh: HUỲNH LÊ VIỄN DUY
Nguyễn Trường Tộ để lại cho đời nhiều tác phẩm nặng lòng với đất nước. Như GS Nguyễn Huệ Chi đúc kết: “…
Đóng góp cho văn học Việt, ông để lại nhiều tác phẩm mang phong cách “chính luận - trữ tình”, sắc bén, khúc chiết trong phân tích theo tư duy luận lý, vừa thấm đậm cảm hứng trữ tình của tác giả (phơi trải hết lòng mình)”.
Trong di cảo thơ để lại, thơ Nguyễn Trường Tộ mang phong cách trữ tình, khoáng đạt, hình thành hai nhánh “ngôn chí tự tình” (thể hiện chí khí của mình) và “tức cảnh sinh tình”.
CẢM NHẬN MỘT PHÚ YÊN HÙNG VĨ
Trong những bài thơ “tức cảnh sinh tình” có tuyệt tác Thạch Bi Sơn ngẫu thành (Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ), được sáng tác trong những năm 1866-1868, trên bước đường xuôi ngược từ Gia Định ra kinh đô Huế, dừng chân ở dịch trạm Phú Hòa trên đỉnh đèo Cả.
Trước cảnh quan diễm lệ, sơn thủy hữu tình: Đá Bia - Vũng Rô - đèo Cả (được vua Minh Mạng chọn khắc vào Tuyên đỉnh - một trong cửu đỉnh được đặt trong Thế Miếu - Đại nội Huế, là một trong chín ngọn núi thiêng của đất nước), trong lòng Nguyễn Trường Tộ nặng trĩu nỗi u hoài giữa núi non hùng vĩ, soi bóng xuống Vũng Rô muôn trùng sóng vỗ.
Năm 2010, người viết bài này được ban biên soạn phân công tuyển chọn các tác phẩm đặc sắc trước năm 1945 đã trân trọng chọn bài thơ này vào sách Văn học Phú Yên 400 năm (1611-2011).
Trước thềm xuân mới 2025, nối tiếp những mùa xuân đất nước đang chuyển động những bước đi mạnh mẽ tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xin được thành kính đề cập một bài thơ tuyệt tác của nhà cải cách chấn hưng đất nước Nguyễn Trường Tộ như một sức mạnh nội sinh tinh thần, tiếp sức hiện tại tiến về tương lai.
Thạch Bi Sơn ngẫu thành
Phong bất năng dao vũ bất thôi,
Bi truyền vạn cổ tự thôi ngôi.
Cô viên như tước bài sơn đỉnh,
Trác lập vô song trấn thủy ôi.
Tưởng thị bổ thiên tằng luyện quá,
Phi quan điền hải bị khu lai.
Nhược di chích trước thành song trước,
Địa tác bàn xan, hải tác bôi!
Nguyễn Văn Dũng tạm dịch:
Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ
Gió chẳng thể rung, mưa chẳng rơi
Bia truyền vạn cổ vẫn cao vời
Mình tròn như gọt bày trên núi
Sừng sững vô song trấn biển khơi
Nghĩ trước vá trời từng đúc luyện
Không ngừng lấp biển đến bờ phơi
Ngọn đơn nếu biến thành đôi ngọn
Đất hóa bàn ăn, biển rượu rồi!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Thái Lan và Campuchia ngày 24/12 xác nhận các cuộc giao tranh mới đã nổ ra dọc biên giới chung, đúng thời điểm hai bên tiến hành cuộc đàm phán đầu tiên kể từ khi làn sóng bạo lực mới bùng phát, theo Aljazeera.
Chia sẻ
Ngoài những đòn quyền cước mạnh mẽ và nhanh như chớp, huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long còn nổi tiếng với kỹ năng múa côn điêu luyện. Vậy nguồn gốc của tuyệt kỹ này bắt đầu từ đâu?
Chia sẻ
HLV Park Hang-seo tái xuất, dẫn dắt U22 Indonesia? M.U từ chối lời đề nghị dành cho Ugarte; Yotsakorn Burapha vắng mặt ở giải U23 châu Á 2026; Kim Dong-su sắp gia nhập Muangthong United; hé lộ mức đãi ngộ của Al-Nassr dành cho Ronaldo.
Chia sẻ
Hoa hậu Hà Kiều Anh, diễn viên Hứa Vĩ Văn, Hoa hậu Tiểu Vy, nghệ sĩ Vân Dung, ca sĩ Jun Phạm, Nghệ sĩ Ưu tú Quách Thu Phương… đã chia sẻ hình ảnh đón Giáng sinh 2025 với những lời chúc và dòng trạng thái đầy tâm trạng trên trang cá nhân.
Chia sẻ
Tối 24/12, không khí Giáng sinh rộn ràng bao trùm khu vực Nhà thờ Lớn Hà Nội khi hàng nghìn người dân, đặc biệt là các bạn trẻ và nhiều gia đình, đổ về đây vui chơi, chụp ảnh và tận hưởng khoảnh khắc an lành của đêm Noel.
Chia sẻ
Tọa đàm: "Phát triển vùng nguyên liệu nông sản - nền tảng cho nông nghiệp hiện đại và bền vững" nhằm đánh giá những kết quả bước đầu sau 3 năm thực hiện Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ chế biến và tiêu thụ giai đoạn 2022 – 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời đề xuất các giải pháp để nhân rộng ra toàn quốc.
Chia sẻ
Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, dự kiến Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XVI diễn ra 22 ngày, sẽ xem xét, quyết định về công tác tổ chức, nhân sự.
Chia sẻ
Tằng Diễm Phân công khai tố cáo Siba Media ép buộc nghệ sĩ vị thành niên tiếp rượu trong khi Cúc Tịnh Y đối mặt với nguy cơ mất sự nghiệp vì những tranh chấp hợp đồng kéo dài.
Chia sẻ
Hai sĩ quan cảnh sát và một người khác đã thiệt mạng trong một vụ nổ xảy ra ở phía nam thủ đô Moscow của Nga hôm nay, gần khu vực nơi một tướng Nga bị giết bằng bom gài trên xe hơi hôm thứ Hai - vụ việc mà Moscow cáo buộc do tình báo Ukraine đứng sau, theo Aljazeera.
Chia sẻ
Chiều ngày 24/12, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc làm việc với Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan nhằm triển khai các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm 2026, trong đó có nhiệm vụ phát triển công nghiệp quốc phòng.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, 3 con giáp sẽ bước vào giai đoạn vận đỏ rực rỡ, công việc thuận lợi, cơ hội tài chính liên tiếp đổ về, hứng khởi chào đón năm mới.
Chia sẻ
Vườn quốc gia U Minh Thượng, tỉnh An Giang (trước đây rừng U Minh Thượng thuộc địa phận tỉnh Kiên Giang) đang vào thời điểm có khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Cá lóc đồng tự nhiên ở rừng U Minh Thượng nặng từ 4-5kg, cá lóc bông nặng 7-8kg không phải là cá hiếm thấy. Vào sâu bên trong, những vạt rừng tràm tự nhiên xanh mướt, nước kênh nâu đỏ đặc trưng.
Chia sẻ
Trao đổi với PV Dân Việt, nhiều người lao động, đại diện Công đoàn đồng tình với phương án hoán đổi ngày làm việc để nghỉ Tết Dương lịch 2026 4 ngày.
Chia sẻ
Trong bối cảnh HLV Mai Đức Chung rút lui khỏi cương vị thuyền trưởng, cái tên Hoàng Văn Phúc nổi lên như một ứng viên sáng giá cho chiếc ghế nóng của ĐT nữ Việt Nam. Vậy HLV Hoàng Văn Phúc là ai, ông có những điểm mạnh gì và vì sao được giới chuyên môn đánh giá cao trong vai trò kế nhiệm HLV Mai Đức Chung?
Chia sẻ
Ông Đỗ Văn Trường, Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND TP Hà Nội và nhiều cán bộ vừa nhận nhiệm vụ mới ở cả cấp thành phố và cơ sở.
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiết lộ dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm của Kiev. Đề xuất này hình dung nhiều nhượng bộ từ phía Nga, đồng thời trao cho Ukraine các bảo đảm an ninh kiểu NATO.
Chia sẻ
Trò chuyện với MC Nguyên Khang, Nghệ sĩ Ưu tú Phi Điểu cho rằng mình đã là "nghệ sĩ của nhân dân từ lâu rồi, không cần tới các danh hiệu".
Chia sẻ
Từ khát vọng xây dựng nền nông nghiệp sạch, bền vững, kỹ sư Lê Việt Trung cùng cộng sự đã nghiên cứu, phát triển các chế phẩm sinh học và phân bón hữu cơ, góp phần giúp nông dân giảm phụ thuộc vào hóa chất, bảo vệ đất đai và nâng cao chất lượng nông sản.
Chia sẻ
IELTS Result Support vừa đưa ra thông tin chi tiết về mức độ ảnh hưởng bởi “sự cố kỹ thuật” diễn ra trong giai đoạn tháng 8/2023 đến tháng 9/2025, khiến nhiều thí sinh nhận kết quả không chính xác.
Chia sẻ
"Ông trùm" bán lẻ Thái Lan Central Retail vừa mới chính thức đặt dấu chấm hết cho cuộc chơi tại phân khúc điện tử và điện máy Việt Nam sau 10 năm gắn bó với chuỗi Nguyễn Kim với không ít kỳ vọng.
Chia sẻ
Còn gần 2 tháng nữa là đến Tết Bính Ngọ - 2026, thời điểm này các nhà vườn cây cảnh trồng nho kiểng (nho cảnh) ở phía nam tỉnh Khánh Hòa (địa phận tỉnh Ninh Thuận cũ) đang tất bật chăm sóc nho cảnh, để cho ra những chùm nho đỏ vào đúng đêm giao thừa để phục vụ nhu cầu của người phố thị.
Chia sẻ
Vùng chuối Liên Khê, nay là phường Lưu Kiếm (Hải Phòng) đang chuẩn bị vụ Tết với dự báo giá chuối sẽ tăng cao sau một mùa mất trắng vì bão Yagi.
Chia sẻ
Mức thưởng Tết 2026 cho giáo viên là chủ đề "nóng" khi bước vào giai đoạn cuối năm. Những con số được tiết lộ từ thực tế chi trả tại các trường học khiến nhiều người không khỏi tò mò.
Chia sẻ
Sau nhiều ngày xét xử và nghị án, chiều 24/12, HĐXX, TAND tỉnh An Giang tuyên phạt 3 bị cáo, mỗi bị cáo 12 năm tù cùng về các tội “Tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép” và “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
Chia sẻ
Ba nghi phạm liên quan đến hành vi đâm chết tổ trưởng phụ trách tại Công ty TNHH MTV Chuyển phát nhanh T.P, khu vực xã Nhựt Tảo (Tây Ninh) đã bị bắt
Chia sẻ
Từ việc làm chủ kỹ thuật chăn nuôi, lựa chọn giống gà phù hợp đến xây dựng mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm, mô hình nuôi gà của anh Dương Văn Trung tại xã Đồng Hỷ (tỉnh Thái Nguyên) đang mang lại hiệu quả kinh tế rõ nét, giúp nhiều hộ nông dân yên tâm sản xuất, từng bước nâng cao thu nhập và làm giàu bền vững.
Chia sẻ
Nói về vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ "trong nhiều năm nữa chưa có chủ trương chia tách, sáp nhập tiếp".
Chia sẻ
Nam diễn viên nổi tiếng Lý Á Bằng đã khiến công chúng ngỡ ngàng khi công bố kết quả kinh doanh ấn tượng sau nhiều năm chật vật với các khoản nợ khổng lồ.
Chia sẻ
Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu đã được Ecovadis, tổ chức xếp hạng phát triển bền vững doanh nghiệp uy tín hàng đầu thế giới, trao tặng Huy hiệu Committed (Committed Badge).
Chia sẻ
Ngày 24/12 tại Nghệ An, Sheraton Hotels & Resorts, thương hiệu thuộc hơn 30 thương hiệu khách sạn toàn cầu của Marriott Bonvoy, chính thức công bố khai trương Sheraton Vinh. Là khách sạn mang thương hiệu quốc tế đầu tiên tại tỉnh Nghệ An, Sheraton Vinh đánh dấu bước nâng tầm của ngành lưu trú cao cấp tại khu vực Bắc Trung Bộ, với những không gian và trải nghiêm tinh tế, đề cao sự kết nối, gặp gỡ và hiệu quả trong công việc .
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Ba Đà Rằng
