Bình luận
0
Đón mùa xuân mới Ất Tỵ 2025, trong bối cảnh cả nước đang chuyển mình mạnh mẽ để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tìm trong chính sử, bồi hồi nhớ lại một vị quan vương triều nhà Nguyễn có nhiều ý tưởng cải cách, canh tân đất nước, đó là Nguyễn Trường Tộ.
Và thật vinh dự, một lần qua Phú Yên trong nước non ngàn dặm, ông đã để lại một bài thơ trác tuyệt giữa núi sông!
Trãi lòng cùng đất nước
Ông chưa bao giờ là trạng nguyên, nhưng thuở nhỏ học hành quá giỏi, được các thầy đồ xứ Nghệ “phong tặng” để bày tỏ lòng yêu mến một danh sĩ xuất chúng của quê hương như câu thơ của thi thánh Đỗ Phủ: Độc phá vạn trung thư/ Hành quá vạn lý lộ (Đọc nát vạn cuốn sách/ Đi nát vạn dặm đường).
Nguyễn Trường Tộ (1830-1871) ghi dấu ấn trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX với 30 bản điều trần dâng lên vua Tự Đức và triều đình Huế đề xuất canh tân đất nước về chính trị, nội chính, tài chính, kinh tế, võ bị (quốc phòng), học thuật, ngoại giao và cải cách về văn hóa, bảo tồn di tích lịch sử.
Ông từng được vua Tự Đức nhà Nguyễn tiếp kiến ở nhà Tả Vu trong Tử Cấm Thành (Đại nội Huế) ngày 17/8/1866 và được nhà vua đích thân giao một số nhiệm vụ theo dõi ý đồ của thực dân Pháp.
Ông còn là một kiến trúc sư lỗi lạc trực tiếp thiết kế và chỉ đạo thi công tu viện dòng Thánh Phaolô năm 1864 (ngày nay tọa lạc tại số 4 Tôn Đức Thắng, quận 1, TP Hồ Chí Minh), một công trình kiến trúc độc đáo đậm dấu ấn châu Âu còn lưu giữ đến ngày nay.
Tượng Phaolo Nguyễn Trường Tộ. Đồ họa: TRẦN QUỚI
Nguyễn Trường Tộ còn giúp Tổng đốc Nghệ An Hoàng Tá Viêm đào kênh Sát ở Hưng Nguyên Nghệ An, phát huy hiệu quả lâu bền cho nền canh nông.
Ông ấp ủ mở Trường Kỹ nghệ ở kinh đô Huế, được vua Tự Đức đồng ý nhưng nhiều ý kiến bảo thủ của các trọng thần phá ngang nên ý nguyện không thành. 30 bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ cũng chìm vào quên lãng.
Tháng 11/1870, Nguyễn Trường Tộ gửi thư lên triều đình xin được vào Nam tổ chức đánh úp quân Pháp để thu hồi Nam Kỳ lục tỉnh, nhưng vua Tự Đức dùng dằng không quyết. Ông buồn chán về lại quê nhà và đột ngột từ trần ngày 22/11/1871, khi mới 41 tuổi! Di nguyện của ông khắc hai câu thơ người xưa trên mộ:
Nhất thất túc thành thiên cổ hận
Cố đầu hồi thị bách niên cơ
(Một kiếp sa chân muôn kiếp hận
Ngoảnh đầu cơ nghiệp ấy trăm năm)
Núi Đá Bia (TX Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) nhìn từ xa. Ảnh: HUỲNH LÊ VIỄN DUY
Nguyễn Trường Tộ để lại cho đời nhiều tác phẩm nặng lòng với đất nước. Như GS Nguyễn Huệ Chi đúc kết: “…
Đóng góp cho văn học Việt, ông để lại nhiều tác phẩm mang phong cách “chính luận - trữ tình”, sắc bén, khúc chiết trong phân tích theo tư duy luận lý, vừa thấm đậm cảm hứng trữ tình của tác giả (phơi trải hết lòng mình)”.
Trong di cảo thơ để lại, thơ Nguyễn Trường Tộ mang phong cách trữ tình, khoáng đạt, hình thành hai nhánh “ngôn chí tự tình” (thể hiện chí khí của mình) và “tức cảnh sinh tình”.
CẢM NHẬN MỘT PHÚ YÊN HÙNG VĨ
Trong những bài thơ “tức cảnh sinh tình” có tuyệt tác Thạch Bi Sơn ngẫu thành (Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ), được sáng tác trong những năm 1866-1868, trên bước đường xuôi ngược từ Gia Định ra kinh đô Huế, dừng chân ở dịch trạm Phú Hòa trên đỉnh đèo Cả.
Trước cảnh quan diễm lệ, sơn thủy hữu tình: Đá Bia - Vũng Rô - đèo Cả (được vua Minh Mạng chọn khắc vào Tuyên đỉnh - một trong cửu đỉnh được đặt trong Thế Miếu - Đại nội Huế, là một trong chín ngọn núi thiêng của đất nước), trong lòng Nguyễn Trường Tộ nặng trĩu nỗi u hoài giữa núi non hùng vĩ, soi bóng xuống Vũng Rô muôn trùng sóng vỗ.
Năm 2010, người viết bài này được ban biên soạn phân công tuyển chọn các tác phẩm đặc sắc trước năm 1945 đã trân trọng chọn bài thơ này vào sách Văn học Phú Yên 400 năm (1611-2011).
Trước thềm xuân mới 2025, nối tiếp những mùa xuân đất nước đang chuyển động những bước đi mạnh mẽ tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xin được thành kính đề cập một bài thơ tuyệt tác của nhà cải cách chấn hưng đất nước Nguyễn Trường Tộ như một sức mạnh nội sinh tinh thần, tiếp sức hiện tại tiến về tương lai.
Thạch Bi Sơn ngẫu thành
Phong bất năng dao vũ bất thôi,
Bi truyền vạn cổ tự thôi ngôi.
Cô viên như tước bài sơn đỉnh,
Trác lập vô song trấn thủy ôi.
Tưởng thị bổ thiên tằng luyện quá,
Phi quan điền hải bị khu lai.
Nhược di chích trước thành song trước,
Địa tác bàn xan, hải tác bôi!
Nguyễn Văn Dũng tạm dịch:
Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ
Gió chẳng thể rung, mưa chẳng rơi
Bia truyền vạn cổ vẫn cao vời
Mình tròn như gọt bày trên núi
Sừng sững vô song trấn biển khơi
Nghĩ trước vá trời từng đúc luyện
Không ngừng lấp biển đến bờ phơi
Ngọn đơn nếu biến thành đôi ngọn
Đất hóa bàn ăn, biển rượu rồi!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Ngày hợp nhất, sáp nhập cận kề, người Hải Dương càng nâng niu, trân trọng, gìn giữ hồn đất, tình quê.
Do cùng thua ở trận ra quân, cả Los Angeles và ES Tunis sẽ phải dốc hết sức lực để quyết đấu khi chạm trán nhau trực tiếp tại lượt trận thứ hai bảng D FIFA Club World Cup 2025™.
Chia sẻ
15 hộ dân được kêu gọi đến nhận lại tài sản được kiểm kê sau đợt cưỡng chế thu hồi đất tại dự án Khu phức hợp du lịch và đô thị nghỉ dưỡng Làng Vân, Đà Nẵng.
Chia sẻ
Những người đẹp nổi tiếng sau đều có điểm chung là học ngành Báo chí và Tuyền truyền. Nhiều người trong số họ đã có nhiều năm gắn bó với công việc BTV của các đài truyền hình, cơ quan báo chí.
Chia sẻ
Iran cáo buộc giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đã bóp méo sự thật trong một báo cáo trước đây dẫn đến cuộc tấn công quân sự của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Tehran, gọi đó là sự phản bội lại nhiệm vụ của cơ quan này.
Chia sẻ
Sáng nay (20/6), tại Hội Báo toàn quốc năm 2025, NSND Minh Châu đã có chuyến tham quan đầy cảm xúc tại gian hàng của Báo Nông thôn Ngày Nay/Điện tử Dân Việt.
Chia sẻ
Tôi từng nghĩ thôi thì ở với ai cũng được, miễn con cái thương mình nhưng giờ thì không hẳn vậy.
Chia sẻ
Huỳnh Minh Quân đặt hàng trên app Lazada, sau đó giả làm shipper của hãng Ahamove đến nhận hàng đem giao rồi chiếm đoạt, đưa lên Chợ Tốt để bán.
Chia sẻ
Đây là thông tin mới nhất được lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cung cấp sáng nay (20/6) tại buổi họp báo chuẩn bị cho Hội nghị Tổng kết Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới và Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.
Chia sẻ
Thép xanh Nam Định sẽ tặng vé miễn phí cho CĐV trong trận đấu cuối cùng của mùa giải 2024/2025, trên sân Thiên Trường - nơi họ sẽ chính thức nâng cao chiếc cúp vô địch V.League 2024/2025.
Chia sẻ
Vải thiều chính vụ ở Bắc Giang bắt đầu vào vụ thu hoạch. Năm nay vải thiều được mùa nhưng giá bán đang sụt giảm mạnh, khiến những hộ trồng vải thiều ở Bắc Giang chưa trọn niềm vui.
Chia sẻ
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP ngày 15/6/2025 quy định về tinh giản biên chế, có hiệu lực thi hành từ ngày 16/6/2025. Nghị định nêu rõ nhóm đối tượng chưa thực hiện tinh giản biên chế.
Chia sẻ
Sáng 20/6, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về những vấn đề được cử tri quan tâm liên quan đến an toàn thực phẩm.
Chia sẻ
Được xác định là đơn vị phân phối dòng sữa Hiup, Alama Việt Nam có hệ thống chi nhánh và địa điểm kinh doanh trên nhiều tỉnh, thành phố.
Chia sẻ
"Người chăn nuôi không sợ chi phí, không ngại tiêm phòng. Chúng tôi chỉ cần một điều, niềm tin vào hiệu quả của vaccine dịch tả lợn châu Phi," đó là chia sẻ của ông Nguyễn Văn Thắng, đại diện Hợp tác xã Chăn nuôi Hòa Mỹ (Hà Nội) tại Tọa đàm "Vaccine dịch tả lợn châu Phi – Làm gì để nông dân tin tưởng sử dụng?"
Chia sẻ
Trong hành trình 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, Dân Việt vinh dự được trở thành một mảnh ghép quan trọng, mang trong mình sứ mệnh cao cả: Là người bạn đồng hành tin cậy của bà con nông dân, và là tiếng nói mạnh mẽ bảo vệ quyền lợi của người dân.
Chia sẻ
126 xã, phường mới của Hà Nội đã đồng loạt vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp; cán bộ làm việc rất khẩn trương, nghiêm túc...
Chia sẻ
Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), sáng 20/6, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Lương Cường đã gặp mặt tuyên dương những người làm báo tiêu biểu toàn quốc.
Chia sẻ
Tiếp nối hành trình lan tỏa những giá trị nhân ái, Quỹ thiện nguyện K Coffee & Cherry Chia sẻ yêu thương vừa tổ chức lễ trao tặng 200 triệu đồng cho các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn, mắc bệnh hiểm nghèo đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM.
Chia sẻ
Hoàng đế Ung Chính (1677-1735) là con trai thứ 4 của Khang Hi đế và là vị vua thứ 5 của vương triều Đại Thanh trong lịch sử Trung Hoa. Hoàng đế Ung Chính cai trị Trung Hoa chỉ trong 13 năm. Ông đột ngột qua đời vào năm 1735, thọ 58 tuổi.
Chia sẻ
Khi những chuyến xe rời khỏi khu công nghiệp không còn là lựa chọn duy nhất, ngày càng nhiều người trẻ Thái Bình đang chọn trở về, mang theo hoài bão lập nghiệp, làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê hương. Làn sóng hồi hương không chỉ là sự trở về về mặt địa lý, mà là khởi đầu của một xu hướng giảm nghèo bằng nội lực, sáng tạo và khát vọng sống mới.
Chia sẻ
Không chỉ là vùng lúa gạo trù phú, Thái Bình còn sở hữu dải bờ biển dài, nơi đang chịu nhiều tác động bởi biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, mô hình trồng rừng ven biển đang trở thành một chiến lược kép: vừa bảo vệ môi trường, vừa tạo sinh kế cho người nghèo.
Chia sẻ
Tại Khánh Hòa, giải đua xe thể thao và địa hình Victory Challenge Sailun Cup 2025 năm nay thu hút hơn 300 vận động viên.
Chia sẻ
Một con trăn đất (Python molurus) có tên trong sách Đỏ trọng lượng khoảng 20 kg bò vào nhà dân ở quận Hải An, TP Hải Phòng và được người dân này nộp cho ngành chức năng của thành phố.
Chia sẻ
Trận đấu Flamengo vs Chelsea trong khuôn khổ lượt trận thứ hai bảng D FIFA Club World Cup 2025™ có sự cân bằng về đẳng cấp và hai bên có thể sẽ chia điểm trong một màn so tài giàu kịch tính.
Chia sẻ
Tối qua (19/6), tại Công viên Thống Nhất (Hà Nội), Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp với UBND quận Hai Bà Trưng long trọng tổ chức sự kiện “Giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh Nam Bộ”.
Chia sẻ
Hiện nay bà Lan, nông dân nuôi gà rừng ở thị trấn Đầm Hà, huyện Đầm Hà (tỉnh Quảng Ninh) bán từ gà rừng giống đến gà rừng thịt. Gà rừng 45 ngày tuổi bán 400.000 đồng/cặp, gà rừng 60 ngày bán 600.000-700.000 đồng/cặp, gà rừng 90 ngày tuổi bán hơn 1 triệu đồng/cặp. Riêng gà rừng thịt xuất bán giá 200.000 đồng/kg.
Chia sẻ
Ủy ban MTTQ TP.HCM kết thúc hoạt động. Ủy ban MTTQ TP.HCM mới, khi TP.HCM sáp nhập với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương sẽ hoạt động từ ngày 1/7/2025.
Chia sẻ
Ngày 19/6/2025, Viettel chính thức khởi động chuyến xe 5G tại thành phố Cần Thơ, mở màn hành trình lan toả công nghệ 5G đến người dân tại 6 tỉnh miền Tây Nam Bộ. Đây là hoạt động nằm trong chiến lược phổ cập 5G toàn quốc nhằm giúp người dân mọi miền tiếp cận trải nghiệm số vượt trội, miễn phí và dễ dàng nhất của Viettel.
Chia sẻ
"Kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp nhìn lại một hành trình vẻ vang, mà còn là cơ hội để tái khẳng định sứ mệnh chính trị, văn hóa và xã hội của báo chí trong giai đoạn phát triển mới của đất nước...", Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh.
Chia sẻ
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp, các Bộ trưởng đã thể hiện tinh thần cầu thị, trách nhiệm, không né tránh và đưa ra những cam kết, giải pháp cụ thể.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Ba Đà Rằng 
