Cục trưởng Cục Trồng trọt và BVTV: Kiến nghị từ Diễn đàn lắng nghe nông dân là cơ sở để tham mưu, xây dựng chính sách

Đây là lần thứ 3, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp tổ chức Diễn đàn Lắng nghe nông dân nói với sự chủ trì của hai đồng chí lãnh đạo cao nhất hai đơn vị (năm 2024, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn Lắng nghe nông dân nói). Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của diễn đàn này?

- Tôi cho rằng, những diễn đàn đối thoại trực tiếp với nông dân như thế này rất có ý nghĩa, không chỉ với người nông dân, nơi họ được bày tỏ trực tiếp những kiến nghị, tâm tư nguyện vọng với các lãnh đạo, tư lệnh ngành, những vấn đề được họ rút ra từ chính thực tiễn sản xuất mà còn là kênh thông tin quan trọng để những người hoạch định chính sách, những đơn vị có chức năng nhiệm vụ tham mưu như chúng tôi có cái nhìn trực quan hơn, từ đó đề xuất các giải pháp, chính sách sát với thực tế sản xuất của bà con nông dân hơn.

Tôi được biết, trong Đại hội Đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ nhất được tổ chức mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo cần phải tăng cường lắng nghe người dân; Thủ tướng Chính phủ cũng nhiều lần yêu cầu lãnh đạo các bộ ngành, địa phương đối thoại với người dân, doanh nghiệp để kịp thời gỡ khó những kiến nghị từ thực tiễn của đời sống kinh tế - xã hội; nhân rộng những cách sáng tạo, hiệu quả. Trong bối cảnh đất nước vừa thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, những cuộc đối thoại như thế này lại càng cần thiết.

Việc các đồng chí tư lệnh ngành Nông nghiệp và Môi trường, Công Thương cùng với Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam trực tiếp lắng nghe, đối thoại với nông dân cũng cho thấy vị trí, vai trò quan trọng của nông dân trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bởi chính những người nông dân đã góp phần làm nên thành tích quan trọng của ngành nông nghiệp; giúp định vị vị thế nông sản Việt Nam trên bản đồ toàn cầu. Con số xuất khẩu nông lâm thủy sản 52,3 tỷ USD, xuất siêu tới 16 tỷ USD trong 9 tháng năm 2025 có đóng góp cực kỳ quan trọng của người nông dân.

Trong số hàng nghìn câu hỏi, kiến nghị của nông dân gửi đến cho Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lắng nghe nông dân nói, bà con quan tâm rất nhiều đến vấn đề mở cửa thị trường xuất khẩu nông sản, số hóa mã số vùng trồng, sử dụng vật tư nông nghiệp đúng cách, an toàn, hiệu quả. Ông có khuyến cáo gì với bà con nông dân để cùng nhau hướng tới sản xuất an toàn, có trách nhiệm?

-Sản xuất an toàn, có trách nhiệm, hướng đến nền nông nghiệp xanh, hiện đại, bền vững là chiến lược quan trọng của ngành Nông nghiệp và Môi trường. Để thực hiện được mục tiêu này, Cục Bảo vệ thực vật (nay là Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật) đã trình Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành 3 đề án về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hữu cơ và quản lý tổng hợp sức khỏe cây trồng.

Chỉ cần thực hiện tốt các đề án này, chúng ta sẽ có một nền sản xuất an toàn, có trách nhiệm, cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu những sản phẩm nông sản an toàn, chất lượng.

Để các đề án này được triển khai hiệu quả, ngay từ khi được thông qua, chúng tôi đã tham mưu rà soát toàn bộ các cơ chế, chính sách, các hệ thống văn bản pháp luật để khuyến khích được các tổ chức, cá nhân ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, khoa học công nghệ. Qua đó đổi mới quy trình sản xuất, quy trình công nghệ trong sản xuất phân bón hữu cơ thế hệ mới, thuốc bảo vệ thực vật sinh học thế hệ mới để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Thứ hai, áp dụng giải pháp kỹ thuật, các chương trình đào tạo, tập huấn, hướng dẫn. Từ hệ thống của ngành hướng dẫn cho địa phương, doanh nghiệp xây dựng quy trình phòng trừ sinh vật gây hại bằng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sử dụng phân bón hữu cơ để từ đó nhân rộng ra cho nông dân để bà con nâng cao nhận thức, áp dụng một cách đồng bộ và từng bước mở rộng diện tích sản xuất nông nghiệp sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Trong những năm qua, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp triển khai rất hiệu quả chương trình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả, bền vững, qua đó giúp nông dân nâng cao nhận thức trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”.

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã và sẽ phối hợp với các doanh nghiệp, địa phương xây dựng, triển khai các mô hình. Đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nông dân tiếp cận quy trình ứng dụng, sử dụng sản phẩm trong thực tiễn. Phối hợp với địa phương, cơ quan truyền thông về sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Vừa qua, chúng tôi cũng đã ký kết biên bản hợp tác với các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng thuốc bảo vệ thực vật để đẩy nhanh quá trình đưa thuốc bảo vệ thực vật sinh học vào sản xuất với tỷ lệ cao hơn; triển khai nhiều mô hình hơn để bà con có cơ sở học tập, rút kinh nghiệm, từ đó nhân rộng.

Đối với vấn đề quản lý mã số vùng trồng, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói, đặt ra yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt đối với cả vùng trồng và cơ sở đóng gói, từ điều kiện canh tác, ghi chép truy xuất đến kiểm soát an toàn thực phẩm và sinh vật gây hại; phân cấp cơ quan có thẩm quyền cấp mã số: Cấp tỉnh, cấp xã hoặc linh hoạt theo điều kiện địa phương. Với sản phẩm xuất khẩu, dữ liệu mã số sẽ được tổng hợp để phục vụ đàm phán và kiểm tra theo yêu cầu từ nước nhập khẩu.

Việc giám sát mã số sẽ được thực hiện định kỳ hàng năm, cập nhật kết quả lên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Cơ quan địa phương có quyền tạm dừng hoặc thu hồi mã số nếu phát hiện vi phạm trong quá trình giám sát hoặc có thông báo từ đối tác nhập khẩu.

Chúng tôi cũng đề xuất áp dụng mã số cho thị trường nội địa nhằm từng bước đồng bộ hệ thống, đảm bảo chất lượng và truy xuất nguồn gốc toàn diện. Các địa phương sẽ được yêu cầu xây dựng kế hoạch triển khai, bố trí nguồn lực và tập huấn cho các tổ chức, cá nhân liên quan.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050. Nhiều nông dân quan tâm đến sản phẩm được dán nhãn “phát thải thấp” và muốn hỏi, làm thế nào để đạt được tiêu chuẩn này. Ông có lời khuyên gì cho bà con nông dân?

Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025–2035, tầm nhìn đến 2050 là định hướng chiến lược quan trọng của ngành nông nghiệp và môi trường nhằm chuyển đổi nền nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính.

Đến năm 2035, ngành trồng trọt phấn đấu góp phần giảm ít nhất 15% phát thải khí nhà kính so với năm 2020; xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí kỹ thuật canh tác giảm phát thải cho các cây trồng chủ lực; hình thành hệ thống dữ liệu, cơ chế đo lường – báo cáo – thẩm định (MRV); và triển khai nhãn hiệu “phát thải thấp” cho sản phẩm nông nghiệp. Đồng thời, mỗi tỉnh/thành sẽ có ít nhất 1–2 mô hình sản xuất giảm phát thải có khả năng nhân rộng, tiến tới phát triển tín chỉ các-bon.

Để đạt được mục tiêu đó, nông dân là lực lượng trung tâm triển khai và hưởng lợi trực tiếp. Thực hành sản xuất phát thải thấp không chỉ góp phần bảo vệ môi trường, mà còn giúp tiết giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản.

Ngay từ bây giờ, bà con có thể bắt đầu bằng những việc làm rất cụ thể, dễ áp dụng như:

Sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có trong danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam, dùng đúng liều lượng, đúng kỹ thuật; tăng cường sử dụng phân hữu cơ và chế phẩm sinh học.

Ứng dụng kỹ thuật canh tác tiết kiệm nước, nhất là với cây lúa (như tưới ngập – khô xen kẽ).

Giảm đốt phụ phẩm sau thu hoạch, tăng cường tái sử dụng và tuần hoàn phụ phẩm nông nghiệp.

Gieo trồng mật độ hợp lý, lựa chọn giống cây trồng phù hợp điều kiện sản xuất thực tế tại địa phương.

Chủ động liên kết với hợp tác xã, doanh nghiệp để tham gia chuỗi giá trị, truy xuất nguồn gốc, tiến tới chứng nhận sản phẩm nông nghiệp “phát thải thấp”.

Ngành nông nghiệp sẽ đồng hành cùng nông dân thông qua tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn thực hành canh tác giảm phát thải, hỗ trợ xây dựng mô hình, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm và từng bước kết nối với thị trường tín chỉ các-bon.

Tôi tin rằng với quyết tâm của bà con và sự hỗ trợ của Nhà nước, các cấp Hội Nông dân và doanh nghiệp, những mô hình sản xuất xanh, an toàn, phát thải thấp sẽ ngày càng phát triển, góp phần nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

×