"Đất vàng" bỏ hoang giữa Hà Nội: Lãng phí đất đai là tội lớn, không thể dung thứ (Bài 2)

Tại cuộc họp giữa tháng 4 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, bộ ba cần loại bỏ” đó là “tham nhũng - lãng phí - tiêu cực". Trên khía cạnh nào đó, lãng phí còn gây tổn thất hơn tham nhũng, tiêu cực.Theo báo cáo của Bộ Công an, cả nước còn tồn tại 2.805 công trình, dự án chậm hoặc không đưa vào sử dụng có nguy cơ gây lãng phí.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực sẽ tiếp tục được Đảng tiến hành với tinh thần quyết tâm, quyết liệt, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Đặc biệt, trong quá trình tổ chức Đại hội Đảng các cấp, cơ cấu lại hệ thống hành chính, sắp xếp tổ chức cán bộ, di dời trụ sở cơ quan, không tổ chức cấp huyện, tổ chức lại cấp xã... sẽ không loại trừ tình trạng “đục nước béo cò”, “tranh tối tranh sáng” để tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Bước đầu xác định có 483 dự án với diện tích đất là 19.775 ha chưa đưa vào sử dụng. Các tỉnh sơ bộ báo cáo có 3.495 dự án chậm tiến độ, và 54.293 ha đất chậm hoặc chưa đưa vào sử dụng.

Hàng loạt "đất vàng" bỏ hoang giữa Hà Nội

Trên địa bàn TP. Hà Nội, không khó để bắt gặp những khu đất trống được quây tôn kín mít, cỏ mọc ngập đầu, hoặc những khối bê tông dở dang như những "xác chết" công trình. Những dự án từng được kỳ vọng là biểu tượng phát triển đô thị nay lại trở thành biểu tượng của sự thất bại trong quản trị và buông lỏng trách nhiệm.

Chẳng hạn như, tại dự án khu đô thị Văn Khê mở rộng (Usilk City), dự án này từng được kỳ vọng là dự án đáng sống bậc nhất quận Hà Đông, nhưng sau hơn 16 năm triển khai, khu đô thị Usilk City lại hóa thành "nghĩa địa bất động sản" khổng lồ giữa lòng thành phố.

Dự án Hattoco, tên mới là Golden Millennium Tower (quận Hà Đông) phát triển đã gần 16 năm nhưng dự án xong phần thô hơn 30 tầng và đã dừng thi công trong suốt thời gian dài.

Hay tại quận Nam Từ Liêm, cạnh tòa nhà Keangnam hoành tráng là tòa nhà cao tầng của dự án Trung tâm điều hành và giao dịch của Tổng công ty xi măng VN - VICEM (tòa nhà VICEM).

Tòa nhà này tọa lạc tại trên khu "đất vàng" ở Khu đô thị mới Cầu Giấy có diện tích gần 8.500 m2. Dự án khởi công năm 2011, dự kiến hoàn thành sau khoảng 3 năm nhưng chậm tiến độ, sau đó được lùi thời hạn đi vào hoạt động sang cuối năm 2017.

Tuy nhiên, mãi tới đầu năm 2025, VICEM mới có động thái dọn dẹp khởi công lại "khối bê tông nghìn tỷ". Dù vậy, tới nay Dân Việt tiếp tục ghi nhận công trình vẫn là 1 khung xương mọc trơ trọi.

Thậm chí, cuối tháng 3/2025, trong cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực đã thống nhất đưa dự án này vào danh sách 4 vụ án, vụ việc có dấu hiệu lãng phí đất đai vào diện theo dõi.

Cùng vị trí, dự án Constrexim Complex nằm ở nút giao cầu vượt Mai Dịch với 3 mặt tiền là đường Vành đai 3 (Phạm Hùng), Xuân Thủy và Trần Quốc Vượng. Sau nhiều năm, thay vì một công trình bề thế, hiện đại tại khu "đất vàng" có diện tích 2,5 ha, dự án hiện chỉ là bãi đất hoang, xung quanh là nơi tập kết rác thải, gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị.

Tại quận Hoàng Mai, hồi năm 2009, nhằm đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho sinh viên đang theo học tại các trường cao đẳng, đại học trên địa bàn, UBND TP. Hà Nội đã ban hành quyết định phê duyệt Dự án xây dựng ký túc xá Pháp Vân - Tứ Hiệp, phường Hoàng Liệt.

Tuy nhiên, do không có nhu cầu sử dụng, dự án này dần bị bỏ hoang, xuống cấp biến thành khu "ổ chuột".

Hay tại số 12 ngõ 115 phố Định Công (Hoàng Mai), dự án Tổ hợp thương mại, văn phòng, căn hộ Sky Garden Towers được khởi công năm 2012, dự án dự kiến hoàn thành vào quý 3/2014. Thế nhưng khi mới xây đến tầng 8 thì dự án dừng lại và bỏ hoang cho đến nay.

Công trình “đắp chiếu” dở sống dở chết ngoài làm nhếch nhác bộ mặt đô thị mà thậm chí còn khiến nhiều người dân vào cảnh "mất trắng tiền". Được biết, có khoảng 200 khách hàng đã “chôn tiền” từ vài trăm đến 1 tỷ đồng vào dự án.

Không chỉ những dự án đã khởi công xây dựng "bất ngờ" bị bỏ hoang mà tại TP. Hà Nội cũng ghi nhận nhiều khu đất đã được chủ đầu tư "xí phần" nhưng cũng chung số phận.

Đơn cử như, khu "đất vàng" bỏ hoang tại 161 Yên Phụ (quận Tây Hồ) từng được quy hoạch dự án xây dựng khu cây xanh, sân thể thao... ghi tên Tân Hoàng Minh nhưng nay thành bãi xe ô tô.

Hay dự án Khu đô thị mới Thịnh Liệt do Công ty TNHH MTV Nhà ở và Đô thị Licogi - thuộc Tổng công ty Xây dựng và Phát triển hạ tầng (Tổng công ty Licogi) làm chủ đầu tư. Dự án được giao đất và phê duyệt dự án từ năm 2007 nhưng vẫn "án binh bất động" dù năm 2017 UBND TP. Hà Nội đã có quyết định điều chỉnh thành toà nhà cao tầng, nhà ở xã hội và nhà tái định cư.

Dự án Tháp Tài chính Quốc tế IFT cũng là cái tên được nhắc đến nhiều nhất vì chậm tiến độ lên tới cả thập kỷ. Cụ thể, năm 2005, Tập đoàn Bảo Việt đã được giao đất để triển khai dự án tại lô đất số 220 Trần Duy Hưng, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy.

Dự án có quy mô 13.000 m2, với tổng vốn đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng. Thời điểm ra mắt, dự án được kỳ vọng là tòa văn phòng hạng A, tiêu chuẩn quốc tế, biểu tượng của quận Cầu Giấy.

"Đôi bạn cùng lùi" còn gọi tên Khu đô thị chức năng Trũng Kênh khi dự án được quy hoạch để xây dựng từ năm 2007, nhưng suốt 18 năm qua dự án không được triển khai.

"Đất không tự 'mọc' ra, lãng phí 1 m2 cũng là trọng tội"

Theo TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), một số nguyên nhân khiến nhiều dự án "chết lâm sàng" là do năng lực tài chính yếu của chủ đầu tư, thay đổi chính sách quy hoạch, vướng mắc pháp lý hoặc tranh chấp cổ đông, nợ xấu ngân hàng,...

Hiện tượng hàng loạt dự án bị "đắp chiếu" nhiều năm không chỉ gây lãng phí tài nguyên đất mà còn tạo ra hiệu ứng đô thị tiêu cực. Thậm chí điều này cho thấy nghịch lý đáng báo động: Khi người dân không có nhà ở, nhà nước lại để đất đai bị lãng phí trầm trọng.

Chúng ta đang để quá nhiều "vàng thô" nằm phơi sương, trong khi người dân vẫn mỏi mòn đi tìm chốn an cư, chính quyền thì đau đầu vì thiếu quỹ đất phát triển hạ tầng. Cần có một cuộc tổng rà soát và mạnh tay thu hồi các dự án không có khả năng triển khai.

GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT cho rằng: Một mét vuông đất bị lãng phí là một cơ hội phát triển bị đánh mất. Trong bối cảnh Hà Nội đang thiếu nghiêm trọng quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, hạ tầng công cộng, trường học, bãi đỗ xe... thì việc để hàng ngàn ha đất bị bỏ hoang là một sự xúc phạm đối với những người nghèo đang đi thuê trọ, một sự phản bội lại mục tiêu phát triển bền vững.

Như GS. Đặng Hùng Võ thẳng thắn nhận định: “Đất không tự mọc ra, lãng phí là trọng tội.” Đây không chỉ là vấn đề của ngành xây dựng, mà là vấn đề đạo lý và trách nhiệm chính trị của cả hệ thống.

Nếu không xử lý nghiêm - kể cả thu hồi, đấu giá lại, hoặc thay thế chủ đầu tư yếu kém - thì hàng chục năm tới, chúng ta sẽ vẫn tiếp tục phải chứng kiến những “nghĩa địa bê tông” giữa lòng Thủ đô, trong khi ước mơ an cư của hàng triệu người dân vẫn chỉ là giấc mộng xa xôi.

×