Nghị quyết 57: Chuyển đổi số là “đòn bẩy” để hiện đại hóa quản trị quốc gia (Bài 4)

Nghị quyết 57 được coi như kim chỉ nam thực hiện công cuộc chuyển đổi số

Trả lời PV Dân Việt, PGS. TS Lê Hoàng Sơn, Phó Viện trưởng kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tiên tiến quốc tế về trí tuệ nhân tạo ứng dụng, Viện Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, Nghị quyết 57 sẽ là căn cứ quan trọng để Chính phủ và các địa phương ban hành chương trình và kế hoạch chuyển đổi số mới, phù hợp với thực tiễn và với nhu cầu phát triển.

"Thực tế, các bộ và địa phương đã chủ động xây dựng chương trình và kế hoạch hành động sau khi có các quyết định quan trọng của Chính phủ như Chương trình Chuyển đổi số quốc gia (QĐ 749). Nhiều tỉnh cũng đã ban hành đề án tổng thể chuyển đổi số tỉnh giai đoạn 2022 – 2025 và kế hoạch chuyển đổi số hằng năm góp phần tạo hiệu quả lớn trong chuyển đổi mô hình và cách làm việc qua môi trường số", PGS. TS Lê Hoàng Sơn chia sẻ.

Trong những năm qua, Hà Nội, TPHCM, và Đà Nẵng là những nơi có mức độ phát triển về công nghệ số cao. Tuy nhiên ngay cả những tỉnh thành ở trong các khu vực khó khăn hơn như tại Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang... cũng đã bước đầu mạnh dạn chuyển đổi số với nhiều kết quả đáng khích lệ.

PGS. TS Lê Hoàng Sơn lấy dẫn chứng, Hà Giang đã triển khai thành công 53 dịch vụ công (DVC) trực tuyến trên Cổng DVC quốc gia theo Đề án 06, với 172/215 trường học thí điểm học bạ số ở cấp tiểu học; 60% học bạ số nộp thành công về Bộ GD&ĐT.

Trong khi Lạng Sơn đã triển khai đầu tư, phát triển và nâng cao chất lượng hạ tầng số giai đoạn 2023-2025 thông qua việc phủ sóng di động 4G/ 5G và phổ cập Internet băng rộng, đặc biệt là ở các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Xây dựng các ứng dụng AI chuyên biệt như cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh tại cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn.

PGS. TS Lê Hoàng Sơn cho rằng nhiều tỉnh thành khác cũng đã xây dựng lộ trình phát triển hạ tầng và dịch vụ công toàn trình hỗ trợ người dân 24/7. Nhận thức về chuyển đổi số không chỉ dừng ở lãnh đạo các cấp mà đã đến từng người dân thông qua việc sử dụng dịch vụ số.

Nói đến quá trình chuyển đổi số, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng (trước đây là Bộ trưởng Bộ TT&TT) nhấn mạnh, Nghị quyết 57 nói đến mô hình hợp tác công – tư, theo nghĩa hợp tác với các doanh nghiệp trong xây dựng hạ tầng số, xây dựng các phòng lab trọng điểm quốc gia, phát triển các công nghệ và ứng dụng.

"Với doanh nghiệp nhà nước, mong muốn của chúng tôi là khối doanh nghiệp này sẽ đi đầu về chuyển đổi số để làm gương, dẫn dắt các doanh nghiệp khác", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng bày tỏ.

"Ba lợi ích rõ nét từ việc yêu cầu doanh nghiệp nhà nước tiên phong CĐS nội bộ đơn vị mình, đó là giúp chính doanh nghiệp đó quản trị tốt hơn, minh bạch hóa hoạt động, tránh được các tai nạn như tham ô, tham nhũng; doanh nghiệp nhà nước là những doanh nghiệp lớn, chiếm 30% nền kinh tế, do đó khi khối doanh nghiệp này chi cho chuyển đổi số, sẽ tạo ra thị trường CĐS; doanh nghiệp nhà nước làm, đi trước và tạo ra hiệu quả, sẽ làm gương cho những doanh nghiệp khác noi theo".

Theo Bộ trưởng Hùng, Nghị quyết 57 chính là kim chỉ nam định hướng cho các bộ ngành địa phương trong việc xây dựng Đề án tổng thể chuyển đổi số và kế hoạch chuyển đổi số hằng năm phù hợp với mục tiêu và định hướng phát triển, theo hướng gắn kết kết quả nghiên cứu với phát triển ứng dụng và quay trở lại đào tạo nhân lực chất lượng cao, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, tiềm lực, trình độ KH-CN và đổi mới sáng tạo của Việt Nam đạt mức tiên tiến ở nhiều lĩnh vực quan trọng, thuộc nhóm dẫn đầu trong các nước có thu nhập trung bình cao.

Mặt khác, Bộ trưởng Hùng cũng chia sẻ thêm rằng, khi làm chương trình hành động, Bộ có bổ sung thêm đối tượng hỗ trợ là 5 triệu hộ kinh doanh, các hộ nông dân và các hợp tác xã. Như vậy, Nhà nước sẽ hỗ trợ không chỉ doanh nghiệp vừa và nhỏ, mà cả hộ kinh doanh, hộ nông dân, hợp tác xã CĐS.

Phát triển trí tuệ nhân tạo, năng lực cạnh tranh số, Chính phủ điện tử 

Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ nằm trong nhóm ba nước dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), năng lực cạnh tranh số, Chính phủ điện tử và trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ số với ít nhất năm doanh nghiệp công nghệ ngang tầm quốc tế.

Đánh giá về điều này, PGS. TS Lê Hoàng Sơn cho biết, theo báo cáo về "Chỉ số sẵn sàng AI của chính phủ" do Oxford Insights (Vương quốc Anh) thực hiện, Việt Nam xếp thứ 5 Đông Nam Á về Chỉ số sẵn sàng AI toàn cầu 2023. Sở dĩ Việt Nam được đánh giá thứ hạng trên do có sự tham gia mạnh mẽ của Chính phủ qua các quy định và chính sách, cũng như có sự đầu tư công nghệ mạnh mẽ và khả năng tiếp cận cơ sở dữ liệu và cơ sở hạ tầng cao.

"Tôi cho rằng để đến năm 2030, Việt Nam sẽ nằm trong nhóm ba nước dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo và năng lực cạnh tranh số. Tuy nhiên sẽ cần nỗ lực nhiều góc độ như xây dựng hành lang pháp lý hiệu quả cho phát triển KHCN, ĐMST & CĐS tại Việt Nam giai đoạn 2025 – 2030; tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và AI tại Việt Nam; cần thay đổi trong tiếp cận về phát triển KHCN, ĐMST & CĐS, và đặc biệt ưu tiên và tạo cơ chế mở cho các trung tâm nghiên cứu xuất sắc (CoE), viện nghiên cứu và trường đại học thuê, tuyển dụng và bổ nhiệm chuyên gia, giáo sư giỏi nước ngoài về làm việc như bài học của Singapore", PGS. TS Lê Hoàng Sơn kì vọng.

Trong khi đó, Tiến sỹ Nghiêm Vũ Khải, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, khẳng định rằng, chuyển đổi số đóng vai trò "đòn bẩy" quan trọng để hiện đại hóa quản trị quốc gia, từ cải cách hành chính, quản lý kinh tế đến cung cấp các dịch vụ công chất lượng cao. Cùng với đó, giúp tối ưu hóa các nguồn lực, nâng cao năng suất lao động, mở ra không gian phát triển mới trong các ngành kinh tế.

"7 nhiệm vụ, giải pháp được nêu rõ trong Nghị quyết 57 đưa ra cách tiếp cận toàn diện, bao trùm cả lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cũng như chuyển đổi số. Đây là những nhiệm vụ mang tính chiến lược, nếu được thực hiện đồng bộ, sẽ đáp ứng yêu cầu phát triển lực lượng sản xuất hiện đại và đổi mới phương thức quản trị quốc gia", Tiến sỹ Nghiêm Vũ Khải nêu.

Các nhiệm vụ này không chỉ tập trung vào nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng thể chế pháp luật, tăng cường đầu tư hạ tầng khoa học - công nghệ, thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, việc kết hợp giữa quản lý nhà nước hiệu quả với đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam.

Về câu chuyện AI, Bộ trưởng Hùng từng nói, hiện nay, sở dĩ nhiều doanh nghiệp lớn nhưng vẫn làm những việc nhỏ là vì họ chưa có việc lớn để làm. Với Nghị quyết 57, khi được giao việc lớn như nghiên cứu làm chủ công nghệ AI, họ sẽ không còn thời gian, nhân sự để làm những việc nhỏ như lắp hệ thống tưới cây. Khi đó, doanh nghiệp lớn mới nhường "mảnh đất" cho những đơn vị nhỏ.

×