Nuôi ốc bươu đen, từ thú chơi “văn nghệ” đến mô hình kiếm tiền bền vững của nông dân TP.HCM

Câu chuyện của anh Huỳnh Đức Lâm và chuỗi mô hình mà Hội Nông dân địa phương hỗ trợ cho thấy nghề nuôi ốc đang mở ra con đường phát triển bền vững cho nông dân vùng ven.

Rủ nhau nuôi ốc bươu đen

Những năm gần đây, vùng đất thuộc huyện Củ Chi (cũ) liên tục thay đổi bởi tốc độ đô thị hóa mạnh. Đất sản xuất giảm, chi phí vật tư tăng khiến nhiều hộ nông dân phải tìm hướng đi mới để duy trì sinh kế. Giữa nhiều lựa chọn, mô hình nuôi ốc bươu đen - còn gọi là ốc lác - âm thầm nổi lên như một hướng đi an toàn và hiệu quả.

Nhờ phù hợp điều kiện tự nhiên, dễ nuôi, ít rủi ro và có thị trường ổn định, ốc lác trở thành vật nuôi mang lại thu nhập khá, nhất là với hộ có diện tích nhỏ.

Một trong những mô hình tiêu biểu nhất là của anh Huỳnh Đức Lâm, ngụ xã Phước Thạnh (sau sáp nhập là xã Thái Mỹ) – người từng nuôi ốc bươu đen “cho vui” nhưng bất ngờ kiếm được hơn nửa triệu đồng mỗi ngày. Vốn làm nghề buôn bán đất, anh Lâm sở hữu khu vườn khoảng 3.000m2. Cách đây vài năm, anh tận dụng mặt ao và nguồn nước từ kênh Đông để nuôi ốc, ban đầu chỉ để giải trí. Nhưng khi thấy ốc lớn nhanh, thương lái đặt mua đều đặn, anh bắt đầu mở rộng thành 7 ao, với diện tích nuôi khoảng 1.500m2.

“Cốt lõi của nuôi ốc là nước sạch. Tôi lấy nước từ kênh N38 – dòng nước lưu thông liên tục giúp rửa phèn, giảm bệnh và giữ môi trường tự nhiên cho ốc phát triển", anh Lâm chia sẻ.

Mỗi ngày anh chỉ dành vài tiếng để thu trứng, thay nước, vớt bèo phơi khô và bổ sung men vi sinh. Nhờ quy trình ổn định, đàn ốc sinh trưởng khỏe, ít hao hụt, mỗi năm anh Lâm nuôi được ba vụ, bán ốc thương phẩm đều đặn 15 kg mỗi ngày. Với giá bán 50.000 - 60.000 đồng/kg, nguồn thu từ ốc mang về cho anh hơn 500.000 đồng/ngày, chưa kể tiền bán giống và trứng – những sản phẩm luôn được thị trường săn đón.

Không chỉ bán ốc thương phẩm, anh Lâm còn tự ấp trứng để nhân giống. Sau 7 - 10 ngày ủ ẩm, trứng nở thành ốc con và một tuần sau có thể thả nuôi. Giá giống dao động khoảng 300 đồng/con, còn trứng được thương lái mua với giá cao, giúp tăng thu nhập đáng kể. Anh Lâm cho biết mô hình nuôi ốc “ăn đứt” nhiều loại cây trồng, vật nuôi khác nhờ chi phí thấp, hiệu quả ổn định và ít phụ thuộc mùa vụ.

Nếu mô hình của anh Lâm cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt, thì tại xã Tân Phú Trung (nay là xã Củ Chi), nghề nuôi ốc phát triển theo hướng bền vững nhờ sự đồng hành của Hội Nông dân xã. Tại đây, mô hình nuôi ốc bươu đen – ốc lác gắn liền với hộ ông Lê Văn Út, người đã kết hợp nuôi ốc với cá cảnh để tăng thu nhập.

Năm 2022, Hội Nông dân xã đã kết nối với các thương lái Hóc Môn thu mua hơn 1.000 con cá cảnh từ mô hình xen canh của ông Út. Nhờ dòng tiền ổn định, nhiều nông dân trong xã bắt đầu tìm hiểu mô hình.

Nhận thấy nhu cầu tăng cao, tháng 9/2023, Hội Nông dân Tân Phú Trung thành lập Điểm tư vấn kỹ thuật và cung ứng giống ốc bươu đen – ốc lát tại ấp Trạm Bơm. Đây là nơi nông dân được hướng dẫn cách thiết kế ao nuôi, xử lý nước, mật độ thả giống, cách chọn thức ăn tự nhiên và kỹ thuật phòng bệnh cho ốc. Ngoài ra, điểm tư vấn còn kết nối đầu ra, đảm bảo người nuôi có thể bán sản phẩm một cách ổn định.

Theo đại diện Hội Nông dân, mô hình nuôi ốc bươu đen đặc biệt phù hợp với vùng Củ Chi nhờ khí hậu nhiệt đới, nguồn nước dồi dào và diện tích ven ao trũng nhiều. Vì vậy, chỉ cần vài chục mét vuông bể lót bạt là hộ nông dân cũng có thể bắt đầu, giảm đáng kể chi phí so với nuôi bò sữa hoặc trồng rau quy mô lớn.

Không dừng ở đó, một số hộ tại khu vực lân cận còn biến mô hình ốc thành hệ sinh thái khép kín: nuôi ốc – nuôi cá – trồng rau thủy sinh. Nước thải từ ao ốc dùng tưới rau; bèo, cỏ lại dùng làm thức ăn cho ốc và cá. Mô hình tuần hoàn này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, phù hợp xu hướng nông nghiệp xanh.

Nuôi ốc bươu đen cho sinh kế bền vững

Thị trường tiêu thụ ốc bươu đen tại TP.HCM cũng rất rộng. Ngoài nhu cầu trong các quán ăn, nhà hàng, ốc còn có lợi thế “tươi sống tại chỗ” – điều mà ốc từ miền Tây hay Campuchia khó đáp ứng. Nhờ đó, ốc nuôi luôn được ưu tiên bởi tiểu thương, hạn chế hao hụt trong vận chuyển và đảm bảo chất lượng.

Câu chuyện của anh Lâm, ông Út cùng nhiều hộ dân khác cho thấy nghề nuôi ốc không chỉ đơn giản là cách kiếm thêm thu nhập mà đã trở thành một mô hình kinh tế thực thụ. Với sự hỗ trợ từ tổ chức Hội Nông dân, nguồn nước sạch từ hệ thống kênh rạch, thị trường tiêu thụ lớn và kỹ thuật ngày càng hoàn thiện, nghề nuôi ốc đang mở ra hướng phát triển dài hạn cho nông dân vùng ven TP.HCM.

Từ thú vui “văn nghệ” trong ao sau nhà, nuôi ốc ở vùng đất Củ Chi (cũ) đã trở thành một trong những mô hình chuyển đổi sinh kế hiệu quả nhất, mang lại thu nhập đều đặn, chi phí thấp và phù hợp với xu hướng nông nghiệp hiện đại. Trong bối cảnh diện tích đất nông nghiệp giảm, mô hình nuôi ốc bươu đen – ốc lác hứa hẹn sẽ tiếp tục lan rộng và đóng vai trò quan trọng trong bức tranh kinh tế nông thôn của TP.HCM những năm tới.

×