Bảo tồn bản sắc văn hóa, biến di sản thành nguồn lực du lịch, giúp người dân Lai Châu thoát nghèo

Để tìm hiểu rõ hơn về những nỗ lực của tỉnh Lai Châu trong việc phát triển, bảo tồn, nhân rộng các mô hình sinh hoạt, hoạt động văn hóa cộng đồng, văn hóa dân tộc, phóng viên báo Dân Việt đã có cuộc trò chuyện với ông Trần Mạnh Hùng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu.

Thưa ông Trần Mạnh Hùng, một trong những điểm nhấn trong công tác bảo tồn văn hóa của Lai Châu là việc phát triển, bảo tồn và nhân rộng các mô hình sinh hoạt, hoạt động văn hóa cộng đồng, văn hóa dân tộc. Xin ông chia sẻ rõ hơn về những nỗ lực của tỉnh Lai Châu trong lĩnh vực này?

- Việc phát triển, bảo tồn và nhân rộng các mô hình sinh hoạt, hoạt động văn hóa cộng đồng, văn hóa dân tộc là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà tỉnh đặc biệt quan tâm. Tỉnh đã xác định rằng, để giữ gìn bản sắc, văn hóa phải được "sống" trong cộng đồng. Trong những năm qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã và đang tham mưu, triển khai nhiều giải pháp sáng tạo, hướng tới nguyên tắc "văn hóa từ nhân dân, do nhân dân".

Vậy cụ thể, tỉnh Lai Châu đã và đang xây dựng, nhân rộng những mô hình nào, và cách thức triển khai ra sao, thưa ông?

Chúng tôi tập trung vào việc nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng, lưu giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc. Đây là cơ sở để xây dựng các mô hình hoạt động hiệu quả. Một trong những giải pháp trọng tâm là xây dựng, nhân rộng và duy trì các cách làm, mô hình hay, sáng tạo trong bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Trong thời gian qua, tỉnh Lai Châu đã quan tâm, ban hành hành các chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ thành lập, phát triển các đội văn nghệ thôn bản, câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc. Đây chính là những hạt nhân quan trọng giúp duy trì các điệu múa, lời ca, nhạc cụ truyền thống, và trang phục đặc sắc của mỗi dân tộc ngay tại cơ sở. Bên cạnh đó là việc hỗ trợ thành lập, phát huy hiệu quả mô hình không gian văn hóa các dân tộc trong trường học. Mục tiêu là để thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận và tìm hiểu sâu hơn về văn hóa dân tộc mình ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Tại các điểm du lịch cộng đồng, việc duy trì đội văn nghệ và sinh hoạt văn hóa dân gian phục vụ khách du lịch cũng là một mô hình được chú trọng. Chẳng hạn, các bản như Sin Suối Hồ, Vàng Pheo, Sì Thâu Chải, bản Thẳm… đều có các đội văn nghệ thường xuyên hoạt động. Song song đó là việc đầu tư, hỗ trợ bảo tồn, phát triển sản phẩm chợ phiên truyền thống trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút khách tham quan, tìm hiểu.

Thưa ông, việc nhân rộng các mô hình này có gặp phải những khó khăn, thách thức nào không? Đặc biệt là trong bối cảnh đời sống hiện đại có nhiều tác động?

Chắc chắn là có nhiều thách thức. Như tôi đã từng chia sẻ, Lai Châu là tỉnh miền núi, địa bàn rộng, dân cư sống không tập trung, giao thông đi lại khó khăn khiến việc triển khai đồng bộ và sâu rộng các mô hình đến từng bản làng gặp trở ngại. Bên cạnh đó, xu thế đô thị hóa và toàn cầu hóa tác động mạnh mẽ đến đời sống đồng bào. Một bộ phận giới trẻ chưa thực sự mặn mà với văn hóa truyền thống, dẫn đến thực trạng mai một các làn điệu dân ca, dân vũ, trang phục hay nghề thủ công.

Ngay cả ở những điểm đã có mô hình hoạt động tương đối tốt như một số điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu của tỉnh như: Sin Suối Hồ, Bản Thẳm, Sì Thâu Chải, Vàng Pheo…, hoạt động bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa còn phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ của nhà nước, việc tự bảo tồn trong cộng đồng còn hạn chế.

Vậy, để các mô hình này thực sự phát huy hiệu quả và có sức sống bền vững, Sở sẽ có những định hướng gì trong thời gian tới, thưa ông?

Chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng, lưu giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc một cách có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải.

Việc lựa chọn các giá trị văn hóa đặc sắc để xây dựng thành sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có, phù hợp với tiềm năng của từng địa phương sẽ được chú trọng hơn nữa. Điều này không chỉ giúp quảng bá văn hóa mà còn tạo sinh kế cho người dân, khuyến khích họ tham gia bảo tồn.

Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ việc duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của các đội văn nghệ thôn bản, các câu lạc bộ văn hóa. Đồng thời, tăng cường công tác tập huấn, truyền dạy cho thế hệ trẻ. Quan tâm, hỗ trợ về không gian, những điều kiện cần thiết để các nghệ nhân, người nắm giữ thực hành di sản văn hóa các dân tộc tổ chức quảng bá, trao truyền, đào tạo tầng lớp kế cận trong cộng đồng nhằm gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Việc gắn kết chặt chẽ hơn nữa giữa các mô hình văn hóa này với hoạt động du lịch cộng đồng là một hướng đi quan trọng để đảm bảo tính bền vững. Chúng tôi cũng sẽ nỗ lực tìm kiếm, huy động thêm các nguồn lực để đầu tư cho công tác bảo tồn và phát triển các mô hình văn hóa cộng đồng. Quan trọng nhất vẫn là làm sao để chính người dân trở thành chủ thể tích cực trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa của dân tộc mình.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!

×