Nhiều bệnh nhân hoại tử xương hàm mặt, Sở Y tế TP.HCM lập hội đồng chuyên môn "giải mã", can thiệp

Xuất hiện ca bệnh ở nhiều bệnh viện

Trong 2 tháng, Bệnh viện Chợ Rẫy ghi nhận 11 ca viêm hoại tử xương vùng hàm mặt, xương sọ do nấm Candida, Aspergilus và vi trùng. Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương tại TP.HCM có 16 ca hoại tử hàm trên trong 5 tháng (3 ca nặng chuyển Bệnh viện Chợ Rẫy). Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM ghi nhận 3 ca. Bệnh chủ yếu xảy ra trên bệnh nhân có bệnh nền đái tháo đường.

Đáng chú ý, hầu hết các bệnh nhân đều nhập viện trong tình trạng bệnh đã chuyển nặng và bị chẩn đoán nhầm. Một bệnh nhân nữ 44 tuổi tại TP.HCM cho biết, chị mất gần 6 tháng chạy khắp các bệnh viện tại TP.HCM mà không thể điều trị khỏi chứng đau hàm, sưng mặt.

Tháng 11/2021 chị bị Covid-19, trong thời gian cách ly bị đau răng. Chị được chẩn đoán viêm tủy và điều trị trong 2 tháng. Sau đó, chị được phẫu thuật xoang nhưng bệnh không dứt.

Chạy chữa qua 3 bệnh viện, đến tháng 5/2022, chị được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy do tình trạng nghiêm trọng. Khi đó, bệnh nhân bị hoại tử xương hàm trên, lan rộng đến thái dương, chân bướm. Khi phẫu thuật, mở khung gò má, từ hố dưới thái dương có mủ trào ra và có ổ áp-xe lớn.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương (TP.HCM) cho biết, nếu như trước đây 3 tháng bệnh viện mới có 1 ca hoại tử xương hàm trên thì chỉ 5 tháng qua, có đến 16 ca nhập viện không xác định được nguyên nhân.

"Xương hàm trên vốn được nuôi dưỡng rất tốt, không dễ hoại tử như xương hàm dưới. Vậy mà nay bệnh nhân dồn dập. Có 3 trường hợp hoại tử rất nặng lan đến sàn sọ, chúng tôi phải chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy", bác sĩ Tuấn chia sẻ.

Các bệnh nhân có chung triệu chứng là đau răng, đau hàm, sưng mặt. Trường phát hiện sớm, hoại tử chưa lan rộng, bệnh nhân được phẫu thuật đục bỏ phần lớn xương hàm trên, lấy hết khối xương chết, dùng kháng sinh từ 3-6 tuần. Sau đó sẽ được phục hình lại xương hàm.

Lúng túng trước ca bệnh lạ

Các bác sĩ tại Bệnh viện Chợ Rẫy cũng rất lúng túng trước các ca bệnh kỳ lạ này. TS.BS Nguyễn Ngọc Khang, Phó khoa Ngoại thần kinh Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, 2 trường hợp tử vong diễn ra rất nhanh. Khi nhận 3 bệnh nhân nặng được chuyển đến, kiểm tra thấy các bệnh nhân đều bị tổn thương sọ, hàm mặt, xoang lan rộng. Mở xương sọ, thấy được mủ bám ở xương và da đầu, một phần bám trên màng não. Có trường hợp, mủ ở hàm trên xì ra, cả hàm răng lung lay dữ dội, ê-kip phải nhổ toàn bộ răng để khoét hết bộ xương chết

"Tuy nhiên, khó khăn nhất ở các ca bệnh này là phần sàn sọ của các bệnh nhân đều hoại tử. Nếu phẫu thuật phải lấy hết phần hoại tử từ xương hàm trên lên đến sàn sọ, vậy lấy gì nâng đỡ não? Phần xương chết lại có rất nhiều mủ bám vào, lan rộng. Bệnh nhân sẽ tử vong nhanh chóng như 2 trường hợp trước đó", bác sĩ Khang chia sẻ.

Nhờ phối hợp nhiều chuyên khoa, ê-kip phẫu thuật đã lấy tối đa phần xương hoại tử và các ổ viêm nhiễm, sau đó dùng kháng sinh, kháng nấm. "Do các bệnh nhân nhiễm nấm làm các ổ nhiễm trùng lan rộng nên sau khi bỏ phần xương hoại tử, chúng tôi không thể đặt vật liệu nhân tạo thay xương sọ được vì sẽ tạo nên những ổ nhiễm trùng mới. Các bệnh nhân phải được theo dõi ít nhất 6 tháng, nếu hết nhiễm trùng mới tính đến việc đặt lớp titan che não", bác sĩ Khang giải thích.

Một trong những giả thuyết được xem xét, là người mắc Covid-19 có tình trạng tăng đông, khiến các mạch máu nuôi xương bị tắc và hoại tử. SARS-CoV-2 bám vào thụ thể ACE-2, tập trung nhiều ở niêm mạc mũi, miệng, làm tắc vi mạch máu nuôi xương hàm.

Hoại tử xương hàm mặt cũng có thể gặp ở người suy giảm miễn dịch, dùng corticoid kéo dài… khi nhiễm vi khuẩn, nấm có thể dẫn đến viêm xương, gây hoại tử. Hoại tử xương hàm dưới phổ biến hơn xương hàm trên.

Lý giải hiện tượng bệnh lý này vẻ tăng hơn so với trước dịch Covid-19, chuyên gia cho rằng, môi trường xung quanh luôn có nhiều loại vi sinh vật, khi cơ thể suy giảm miễn dịch sẽ rất dễ bị tấn công.

"Có thể do cơ thể người mắc Covid-19 bị rối loạn miễn dịch kéo dài, suy giảm miễn dịch, cộng với bệnh đái tháo đường sẵn có, nấm phát triển nhiều hơn trong cơ thể, gây viêm nhiễm", bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy phân tích.

Theo bác sĩ Đinh Quang Thanh, Cố vấn chuyên môn Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp TP.HCM, thế giới hiện nay có khoảng 500.000.000 người mắc Covid-19. Các báo cáo 1 năm qua chỉ ghi nhận khoảng 80 ca hoại tử xương sọ, hàm mặt.

"Con số này không quá lớn, chưa thể nói liên quan đến SARS-CoV-2 mà phải chờ những bằng chứng khoa học rõ rệt. Trước mắt, người dân không nên hoang mang, lo lắng quá rằng nhiễm Covid-19 có thể gây hoại tử xương sọ.

Tuy nhiên, nếu có triệu chứng đau đầu, đau hàm mặt, nhiễm trùng… bà con nên đến bệnh viện để thăm khám. Bác sĩ sẽ chẩn đoán và có sự điều trị phù hợp".

×