Lê Thị Huệ (Cổng TTĐT Bảo tàng lịch sử Quốc gia Việt Nam)
Thứ ba, ngày 15/10/2024 15:49 GMT+7
Bình luận
0
Qua các đợt khai quật khảo cổ, nhiều loại hình di tích và hàng ngàn hiện vật cổ xưa đã được tìm thấy như: đồ gốm; công cụ sản xuất; vũ khí; đồ trang sức; đồ dùng sinh hoạt bằng đá, bằng đồng; xương sừng; tượng hình tròn, hình động vật được nặn bằng đất nung…
Ngoài ra còn phát hiện có nhiều hạt lúa gạo cháy thuộc từ lớp văn hóa Phùng Nguyên – chứng tỏ nghề trồng lúa nước và chăn nuôi đã có từ rất sớm ở buổi đầu dựng nước của các vua Hùng.
Từ tháng 11 năm 1965 đến tháng 3 năm 1966, Viện khảo cổ học đã tiến hành khai quật lần thứ nhất tại di tích Đồng Đậu.
Đợt khai quật này được thực hiện với hai mục đích. Thứ nhất là để tìm hiểu về diễn biến địa tầng, tính chất, niên đại, chủ nhân, đặc trưng của di tích. Thứ hai, kết quả khai quật sẽ góp phần vào nghiên cứu giai đoạn hậu kỳ thời đại đồ đá, thời đại đồ đồng và sơ kỳ thời đại đồ sắt.
Trong tầng văn hóa dày từ 2,6 – 3,2m, các nhà khảo cổ học đã phát hiện nhiều di tích như: bếp, nền đất đắp, mộ cổ, hố đào…
Đặc biệt là đã thu được một sưu tập di vật gồm trên 800 hiện vật. Trong đó, đồ đá có: rìu, bôn, đục, dao, chày, bàn nghiền, bàn đập, bàn mài, vòng trang sức, hạt chuỗi...
Hiện vật cổ xưa bằng đồng có: rìu, đục, dùi, cán dao, mũi tên, lưỡi câu, dây, kim cùng nhiều sỉ đồng; đồ gốm có: nồi, vò, chậu, bát, bình, chân chạc, dọi se chỉ; bi, tượng động vật bằng đất nung… Ngoài ra còn phát hiện những mảnh gốm mang những đặc trưng văn hóa khác nhau.
Qua diễn biến của tầng văn hóa và các hiện vật khai quật được, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầng văn hóa có những diễn biến khác nhau, hiện vật trong lớp văn hóa cũng có những sự khác biệt.
Nhưng đáng chú ý là đồ gốm ở đây (từ loại hình đến hoa văn) đều có quan hệ với nhau, đồ gốm của lớp văn hóa trên giống đồ gốm lớp văn hóa dưới, gốm lớp trên là sự phát triển của gốm lớp dưới.
Kết quả của đợt khai quật lần thứ nhất này đã giúp chúng ta hiểu được bước đầu về di tích này, đồng thời đóng góp một khối tư liệu quan trọng để nghiên cứu về thời đại kim khí.
Do ông Lưu Trần Tiêu và ông Phạm Văn Kỉnh – cán bộ Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) tiến hành, cuộc khai quật được diễn ra từ cuối tháng 4 tới tháng 6 năm 1967.
Khai quật đợt II cho thấy: Trong tầng văn hóa “rất dày” đã phát hiện được nhiều hiện vật và các dấu tích hoạt động khác của con người.
Đặc biệt là lần đầu tiên thấy dấu vết lò đúc đồng, bên cạnh đó là 3 khuôn đúc rìu còn khá nguyên vẹn. Hiện vật cổ xưa thu được cũng rất phong phú.
Đồ đá có rìu, bôn, qua, dao, hạt chuỗi và vòng. Đồ xương có mũi nhọn, dao. Đồ đồng có đục, dùi, mũi tên. Đồ gốm có dọi xe chỉ và nhiều mảnh đồ gốm các loại.
Đợt khai quật lần thứ hai này đã phát hiện thêm một số di tích, di vật mới như: vết tích lò nấu đồng, qua đá, dao đá…
Tháng 12 năm 1968 đến tháng 5 năm 1969, Viện khảo cổ học trở lại khai quật di tích Đồng Đậu với mục đích làm rõ hơn các vấn đề khoa học được nêu ra trong đợt khai quật lần trước về sự phân bố các lớp đất, các tầng văn hóa, về sự phát triển của các di vật cũng như mối quan hệ từ giai đoạn văn hóa Phùng Nguyên đến giai đoạn văn hóa Gò Mun.
Đây là cuộc khai quật có quy mô lớn nhất. Trong quá trình khai quật đã có nhiều cán bộ văn hóa, khoa học, giáo dục, hoạt động chính trị đến hiện trường tham quan, nghiên cứu. Đặc biệt là thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng đến tham quan.
Toàn cảnh hố khai quật tại di tích khảo cổ Đồng Đậu, trên Gò Đậu thuộc thôn Đông Hai, xã Vĩnh Mỗ, tổng Đông Lỗ, huyện Yên Lạc (sau này đổi là Xã Minh Tân, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc) năm 1969.
Trong đợt khai quật này, đã phát hiện được rất nhiều di tích như nền đất sét vàng, bếp, hố đào và lần đầu tiên phát hiện ra mộ táng tại di tích Đồng Đậu.
Mộ được chôn trong khu vực cư trú, sát bề mặt sinh thổ. Di vật phát hiện được không chỉ nhiều về số lượng mà còn rất phong phú, đa dạng về chất liệu và loại hình.
Năm 1969, Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm công trường khai quật tại di tích Đồng Đậu, thuộc thôn Đông Hai, xã Vĩnh Mỗ, tổng Đông Lỗ, huyện Yên Lạc (sau này đổi là xã Minh Tân, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc).
Qua những lớp đất từ giai đoạn sớm đến giai đoạn muộn, qua các di tích và di vật, các nhà nghiên cứu khảo cổ đã xác định rõ ràng sự phát triển liên tục của 3 tổ hợp văn hóa, khởi đầu từ Phùng Nguyên qua Đồng Đậu đến Gò Mun.
Nhờ những phát hiện này chúng ta có thêm những căn cứ chắc chắn chứng minh cho nền văn hóa dân tộc ta là nền văn minh có nguồn gốc từ lâu đời và mang tính bản địa.
Từ tháng 3 đến tháng 5 năm 1984, Ban kim khí thuộc Viện khảo cổ học và ông Nguyễn Anh Tuấn – cán bộ Bảo tàng Phú Thọ đã tiến hành khai quật. Với mục đích để thu thập thêm tư liệu nhằm làm sáng tỏ những mặt cơ bản của nền văn minh Việt cổ thời dựng nước.
Kết quả khai quật cho thấy sự định cư của cư dân Đồng Đậu là liên tục và khá lâu dài. Trong tầng văn hóa đã phát hiện được nhiều di tích hố cột, nền nhà, hố đào, bếp lò, lò đúc đồng và phát hiện được 2 ngôi mộ, một ngôi thuộc giai đoạn Gò Mun, một mộ thuộc giai đoạn Đông Sơn.
Mộ thuộc giai đoạn Gò Mun được chôn trên nền đất sét vàng nện khá chặt, cẩn thận. Đặc biệt là khu chế tạo đồ đồng riêng với khu sinh hoạt, bếp lửa. Di vật trong tầng văn hóa cũng khá phong phú. Ngoài ra cũng đã tìm thấy một số vết tích của nghề luyện kim ở lớp văn hóa Phùng Nguyên.
Qua những tư liệu thu thập, qua đợt khai quật này và các đợt khai quật trước đó đã chứng minh thuyết phục là nghề luyện kim thực sự mang tính bản địa.
Ngoài ra còn tìm thấy chững tích xác thực của nghề nông nghiệp trồng lúa, chăn nuôi và nghề làm vườn với những hạt thóc cháy, xương động vật và hạt các loại cây ăn quả.
Tháng 3 năm 1987, Bộ môn Khảo cổ học, thuộc Khoa Lịch sử trường Đại học Tổng hợp (nay là trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp với sở Văn hóa Thông tin, Bảo tàng tỉnh Vĩnh Phúc đã tiến hành khai quật. Đợt khai quật này đã làm rõ hơn diễn biến tầng văn hóa ở Đồng Đậu.
Kết quả phân tích tài liệu gốm của đợt khai quật này đã cho thấy 2 lớp trung gian chuyển tiếp từ văn hóa Phùng Nguyên sang văn hóa Đồng Đậu và từ văn hóa Đồng Đậu sang văn hóa Gò Mun.
Ngoài ra đợt khai quật này đã cung cấp thêm bằng chứng cho thấy nghề đúc đồng đã xuất hiện từ lớp văn hóa sớm nhất.
Ngày 12 tháng 11 đến 30 tháng 12 năm 1999. Viện bảo tàng Lịch sử Việt Nam ( nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) đã phối hợp với Sở Văn hóa Thông tin Thể thao và Bảo tàng tỉnh Vĩnh Phúc tiến hành khai quật.
Với mục đích tìm hiểu sâu hơn về di tích văn hóa Đồng Đậu nhằm hoàn thiện hồ sơ tiến tới đề nghị Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng Quốc gia cho di tích Đồng Đậu và bổ sung thêm sưu tập hiện vật cho công tác trưng bày của Bảo tàng.
Rìu, bôn bằng đá phát hiện tại di tích khảo cổ học Đồng Đậu năm 1999.
Các hiện vật cổ xưa bằng đồng phát hiện tại di tích khảo cổ học Đồng Đậu phát hiện năm 1999. Di chỉ khảo cổ Đồng Đầu ở trên một gò đất tên Đồng Đậu, thuộc thôn Đông Hai, xã Vĩnh Mỗ, tổng Đông Lỗ, huyện Yên Lạc (sau này đổi là xã Minh Tân, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc).
Kết quả khai quật và thám sát cho thấy kết cấu địa tầng của các hố ở Gò Đồng Đậu khá giống nhau về quá trình hình thành và nội dung văn hóa.
Đặc biệt trong lớp văn hóa sát sinh lớp sinh thổ đã phát hiện 2 mộ táng, trong đó một mộ di cốt còn khá nguyên vẹn.
Di vật thu được ở đây cũng rất phong phú. Đồ đá có rìu, bôn, đục, dao, bàn đập, bàn mài, mảnh khuôn đúc, mũi tên, hòn kê, vòng, khuyên tai, hạt chuỗi, mảnh tước, lỗi vòng.
Đồ đồng có 6 đồng tiền niên hiệu “Khai nguyên thông bảo” được phát hiện trong hố thám sát, ngoài ra cón có mũi dùi, mũi tên, lao, lưới câu, chuôi…
Đồ xương có mũi tên, lao, mũi nhọn, mảnh vòng, bùa, vật sừng hình chữ Y.
Đồ gốm có nồi, bát, bình, dọi se chỉ, bàn dập hoa văn, bi gốm, tượng động vật, lõi khuôn, chạc gốm và các mảnh gốm vỡ. Dấu tích động thực vật phát hiện được trong đợt khai quật này rất đa dạng về chủng loại.
Có thể nói kết quả khai quật lần thứ sáu này đã giúp chúng ta hiểu toàn diện hơn về di tích khảo cổ học Đồng Đậu.
Diễn biến địa tầng với các lớp văn hóa sớm muộn kế tiếp nhau chứa đựng các dấu tích của người xưa cùng với các loại hình hiện vật càng khẳng định di tích Đồng Đậu là một di tích tiền Đông Sơn rất quan trọng, là nơi cư trú lâu dài và liên tục của người Phùng Nguyên – Đồng Đậu – Gò Mun.
Đặc biệt, việc phát hiện, nghiên cứu những mộ táng, các dấu tích động thực vật, cũng như việc xác định niên đại đã làm rõ hơn các vấn đề về chủ nhân, môi trường sống và niên đại của di tích. Niên đại của văn hóa Đồng Đậu được các nhà nghiên cứu thống nhất cho rằng trong khoảng 3500 – 3000 năm cách ngày nay.
Các hiện vật gốm được phát hiện tại di tích khảo cổ học Đồng Đậu năm 1999.
Di cốt người thuộc lớp Văn hóa Phùng Nguyên phát hiện tại di tích khảo cổ học Đồng Đậu năm 1999, lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Vĩnh Phúc.
Di tích Đồng Đậu đã phát hiện và nghiên cứu cho ta thấy, tuy diện tích khai quật còn nhỏ so với qui mô diện tích.
Nhưng nguồn tư liệu thu thập từ các đợt khai quật, thám sát rất đồ sộ và phong phú. Nguồn tư liệu đã giúp chúng ta từng bước phác họa bức tranh đa diện, sinh động về một làng cổ thời Hùng Vương.
Đặc biệt nhờ khối tư liệu thu thập được ở di tích Đồng Đậu, các nhà khoa học đã phục dựng được chân thực, khách quan, khoa học con đường phát triển của các nền văn hóa tiền Đông Sơn ở lưu vực sông Hồng.
Lê Thị Huệ (tổng hợp).
Nguồn tài liệu tham khảo:
- Hoàng Xuân Chinh, Bùi Hữu Tiến. Đồng Đậu thời tiến sơ sử. Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, Vĩnh phúc năm 2010.
- Ngô Thế Phong, Nguyễn mạnh Thắng. Thông báo khoa học 2002, Kết quả khai quật di chỉ Khảo cổ học Đồng Đậu lần thứ 6 (Yên Lạc –Vĩnh Phúc).
Nhà tù Sơn La - “địa ngục trần gian” giữa núi rừng Tây Bắc thời thuộc Pháp, nơi hun đúc ý chí cách mạng, trở thành cái nôi lan tỏa ánh sáng đấu tranh giải phóng dân tộc giữa đại ngàn mênh mông.
Chia sẻ
Tội nhận hối lộ mà Đỗ Hữu Tuấn, nguyên Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm bị khởi tố có khung hình phạt cao nhất là 20 năm hoặc tù chung thân.
Chia sẻ
Trương Phi từng tuyên bố sẽ dùng một mũi giáo để đánh bại hoàn toàn Triệu Vân.
Chia sẻ
Trước thiệt hại nghiêm trọng tại Đắk Lắk, nơi còn gần 100.000 khách hàng chưa thể cấp điện trở lại, Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã huy động khẩn cấp hơn 252 cán bộ, kỹ sư, công nhân viên từ các Đội xung kích của 4 Công ty Điện lực: Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng và Quảng Ngãi, cùng Ban chỉ huy tiền phương EVNCPC, tăng cường hỗ trợ xử lý sự cố tại hiện trường.
Chia sẻ
Con đường dẫn vào bản Nậm Sin, xã Mường Nhé, tỉnh Điện Biên được đổ bê tông phẳng phiu, như một giải lụa mềm lặng lẽ băng qua rừng. Ít ai hình dung rằng, đây là nơi sinh sống duy nhất của dân tộc Si La ở tỉnh Điện Biên, một trong những dân tộc ít người nhất của cả nước.
Chia sẻ
Với phong độ ấn tượng cùng việc đã có quốc tịch Việt Nam, nhiều khả năng tiền vệ Đỗ Hoàng Hên sắp được gọi lên ĐT Việt Nam.
Chia sẻ
Đối tượng vô cớ đâm thủng bụng chị bán bánh mì đang mang thai 36 tuần ở Cần Thơ có thể sẽ phải đối mặt với trách nhiệm hình sự, với khung hình phạt nghiêm khắc.
Chia sẻ
Những lùm xùm và tranh cãi bùng lên từ đầu mùa giải Miss Universe 2025 đến nay vẫn chưa hạ nhiệt, dù ngôi vị hoa hậu đã tìm được chủ nhân.
Chia sẻ
Một người đàn ông lớn tuổi ở Thượng Hải, từng nổi tiếng trên mạng vì hình ảnh “đứng chờ tình yêu” mỗi tối, vừa bị phanh phui là con nợ không chịu trả khoản tiền thuê nhà lên tới 27.000 USD và sống trong căn hộ “nhơ nhớp” đầy rác.
Chia sẻ
Đêm nhạc thiện nguyện “Nghĩa tình phương Nam 2025” nhằm gây quỹ hỗ trợ các địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của mưa lũ miền Trung sẽ diễn ra tối 30/11 tại công viên bờ sông Sài Gòn.
Chia sẻ
Trận lũ lụt được người dân xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk xem là “đêm lũ lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây”. Mưa lớn kéo dài khiến nước lũ dâng nhanh, cuốn trôi nhà cửa, tài sản của nhiều hộ dân. Hai gia đình anh Phạm Văn Hảo và anh Đỗ Như Tưởng là những trường hợp điển hình chịu thiệt hại nặng nề: Nhà bị đánh sập, tài sản trôi sạch, con cái phải được hàng xóm dìu dắt thoát thân trong đêm.
Chia sẻ
Dự án thành phần 1 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đang được tăng tốc thi công với mục tiêu thông xe đúng hạn trong năm 2025. Công trường hoạt động cả ngày lẫn đêm.
Chia sẻ
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Thúy - Phó Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao TP.HCM, để thu hút nhà làm phim, TP.HCM sẽ cho vay số tiền lên đến 200 tỷ đối với lĩnh vực ưu tiên, trong đó có điện ảnh.
Chia sẻ
Bộ GDĐT vừa có văn bản gửi các sở GDĐT ý kiến, góp ý dự thảo Hướng dẫn triển khai thí điểm nội dung giáo dục trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phổ thông.
Chia sẻ
Các binh sĩ Ukraine thuộc đơn vị Phoenix đã phát hiện và phá hủy một trạm trinh sát – chỉ huy phòng không PPRU-1 Ovod cực kỳ hiếm, được sản xuất từ thời Liên Xô của Nga trong một nhiệm vụ tấn công sâu bằng drone FPV vào tỉnh Donetsk. Đòn đánh này làm suy giảm đáng kể khả năng phối hợp phòng không của Nga trong khu vực, theo Defence.
Chia sẻ
Công an xã Tiền Hải, tỉnh Hưng Yên đã khẩn trương truy bắt, điều tra, khởi tố, bắt tạm giam bị can về hành vi "Hiếp dâm người dưới 16 tuổi".
Chia sẻ
Đoàn công tác của Thành phố Hải Phòng đã vào vùng lũ Đắk Lắk, trao 40 tỷ đồng, trang thiết bị y tế và cam kết chi viện 300-500 y, bác sĩ để hỗ trợ phòng chống bệnh, dịch sau mưa lũ.
Chia sẻ
Thi thể một người đàn ông đã tử vong được phát hiện trong túi hành lý ở sảnh một tòa nhà cao tầng. Công an TP.HCM đang khẩn trương phong tỏa hiện trường và truy bắt hai nghi phạm liên quan.
Chia sẻ
U22 Việt Nam đạt giá trị gần 4 triệu euro; Adeyemi ưu tiên đến Arsenal hơn M.U; U17 Việt Nam tăng sự tự tin sau trận thắng ra quân; Arne Slot lọt top 3 HLV có nguy cơ bị sa thải cao nhất; Ông Trump tặng Ronaldo chìa khóa Nhà Trắng.
Chia sẻ
Những năm qua đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi xã Bác Ái Đông, tỉnh Khánh Hòa đã có bước phát triển mới và xuất hiện nhiều mô hình kinh tế hiệu quả.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/11/2025, Đội xung kích Công ty Điện lực Huế với 62 CBCNV đã lên đường ra quân hỗ trợ Công ty Điện lực Đắk Lắk khắc phục lưới điện tại địa bàn Phú Yên (cũ) do hậu quả của thiên tai gây ngập lụt diện rộng.
Chia sẻ
“Hôn sự hào môn” giữa Cao Hải Thuần và Trương Tuấn Kiệt khiến dư luận Trung Quốc xôn xao. Ái nữ này được mệnh danh là “Thế hệ kế nghiệp xinh đẹp nhất" vì nhan sắc không thua diễn viên, ca sĩ.
Chia sẻ
Trong đợt lũ dữ vừa qua, bà Bùi Thị Trường, sống một mình cùng đứa cháu nhỏ tại thôn ở thôn Phú Hữu, xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk đã trải qua một đêm dài đầy ám ảnh khi nước lũ bất ngờ dâng cao, cô lập hoàn toàn căn nhà của hai bà cháu.
Chia sẻ
Đến nay, chỉ tính riêng Ủy ban MTTQ TP.HCM đã chuyển hơn 100 tấn hàng cứu trợ ra tỉnh Khánh Hòa. Lãnh đạo Thành phố cũng đã có mặt tại hiện trường vùng lũ, bàn bạc, phối hợp với địa phương để đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác cứu trợ, khắc phục hậu quả do lũ.
Chia sẻ
Dịch Dương Thiên Tỉ chắc chắn là ngôi sao 10X có thành tích phim điện ảnh tốt nhất Trung Quốc hiện tại. Anh lập kỷ lục 8 phim liên tiếp đều có doanh thu đặt trước vượt 100 triệu NDT.
Chia sẻ
Phải chăng nơi an nghỉ của Thuận Trị đế có ẩn giấu huyền cơ gì khiến những kẻ mộ tặc không dám bén mảng tới?
Chia sẻ
Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Tây Ninh vừa phát đi bản tin quan trọng cảnh báo mưa lũ ở Tây Ninh và diễn biến thủy văn phức tạp trên địa bàn tỉnh. Theo đó, mực nước tại các trạm hạ lưu sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây đang tăng nhanh theo triều cường, vượt mức báo động III tại nhiều khu vực, đặt ra nguy cơ cao về ngập úng đô thị và sạt lở bờ sông.
Chia sẻ
Làn sóng chính trị tại Kiev đã bắt đầu xoay chiều chống lại Tổng thống Volodymyr Zelensky. Kể từ khi chiến tranh nổ ra, ông luôn nhận được sự ủng hộ áp đảo trong giới chính trị Ukraine. Nhưng bê bối tham nhũng mới nhất liên quan đến nhóm thân cận của ông có thể là tín hiệu mở đầu cho sự kết thúc thời kỳ quyền lực của vị Tổng thống từng được ca ngợi như "người hùng" này.
Chia sẻ
Sáng nay 23/11, tại Cụm sân Pickleball Cầu Giấy (35 Trần Quý Kiên, Hà Nội), Lễ khai mạc Giải Pickleball “Ước Mơ Xanh” năm 2025 do Báo Nhà báo và Công luận tổ chức chính thức diễn ra trong không khí trang trọng và sôi nổi.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng lũ đồng thời phá kỷ lục trên 3–5 lưu vực sông ở các tỉnh miền Trung vừa qua là cực kỳ hiếm, gần như chưa từng xuất hiện trong hơn 50 năm quan trắc và không thuộc “mức lũ tính toán thông thường”.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
