Một vòng Kolkata

Điểm đầu tiên tôi muốn đến ở Kolkata là đền Dakshineswar Kali. Cái chữ “Dakshineswar” rất khó đọc nên tôi thường gọi tắt là đền Kali. Cũng vì thế mà anh tài xế đưa chúng tôi đến thẳng một khu chợ với rợp trời những ki ốt bán đồ tầm tầm. Đền nằm ở cuối chợ. Càng vào sâu trong chợ, tôi càng ngờ vực. Đây có phải đền Kali hay không, khi mà trên ảnh chụp, đền Kali hoành tráng, to đẹp, nằm ở một khuôn viên rộng rãi, tráng lệ? Tôi đi qua những người ngồi phệt buồn bã ngoài cửa đền, qua những rãnh nước được lát tạm bằng những tấm gạch gồ ghề, thấy một ngôi đền nhỏ đơn sơ, kiến trúc không chút đặc sắc, nhưng tắc nghẽn những người bản địa đang chen chúc vào bên trong.


Thoạt trông, tôi đã nghĩ mình có thể chết bẹp giữa đám người đi lễ. Cảnh tượng giống như ở chùa Hương hay Yên Tử ngày cao điểm, nhưng ngột ngạt vì không gian bé xíu kẹt giữa khu chợ. Nhìn tấm biển bên ngoài thì quả nhiên có chữ Kali Temple, nhưng nó không giống chút gì với ngôi đền tôi đã từng nhìn thấy trên ảnh. Tôi vội bỏ ra ngoài, hoài công giải thích cho người tài xế hiểu rằng đây không phải là đền Kali mà tôi muốn đến. Mãi sau về nhà mới biết đó là Kalighat, không phải đền Dakshineswar Kali nằm ở bờ tây sông Hoogly như tôi đã nghe nhắc đến.

Việc không thể không làm đối với những người yêu văn chương đến tham quan Kolkata là thăm tư gia nổi tiếng của đại thi hào Rabindranath Tagore, người châu Á đầu tiên đoạt giải Nobel (1913). Nhà lưu niệm Rabindranath Tagore nằm trong khuôn viên Trường Đại học Rabindra Bharati ở 6/4 đường Dwarakanath Tagore Lane Jorasanko. Ngôi nhà vẫn được giữ nguyên trạng như lúc gia đình Tagor còn sống và giờ trở thành viện bảo tàng của thành phố. Những người đi cùng nhóm phần lớn chỉ biết đến tên nhà thơ Tagore mà không biết thân thế của ông, kinh ngạc khi thấy tư dinh của một người viết mà lại to rộng, sang trọng như biệt thự của một vị quan. Tôi bảo họ rằng Tagore xuất thân từ một gia đình quý tộc trâm anh thế phiệt, nếu không thế thì đâu còn tâm trí nào mà có thể làm thơ. Bảo tàng Rabindranath Tagore vẫn giữ nguyên bản những căn phòng và đồ đạc như thời chủ nhân lừng lẫy của nó vẫn còn sống và làm việc.

Khác với tư dinh lộng lẫy của Tagore, phòng làm việc của Mẹ Teresa, nhân vật vĩ đại thứ hai của Kolkata được giải Nobel, nằm trong nhà thờ dòng Thừa sai Bác ái ở số nhà 54A đường Bose, chỉ kê vừa chiếc giường đơn tí hon, một bộ bàn ghế gỗ tạp dùng để tiếp khách và tủ quần áo đựng vài đồ dùng cá nhân sơ sài.

Vật trang trí duy nhất trên tường là hình Chúa Jesus bị đóng đinh trên cây thập giá giữa vòng thép gai. Lúc sinh thời, căn phòng nửa thế kỷ (1950-1997) được coi là luôn nóng khủng khiếp vì dù thời tiết thế nào, Mẹ Teresa cũng không bao giờ bật quạt (cho dù vị trí của nó ở ngay trên nóc bếp), như thể chịu đựng sức nóng của Ấn Độ là một cách tu hành khổ hạnh của người phụ nữ vĩ đại gốc Albani. Mẹ Teresa đến Ấn Độ từ năm 19 tuổi và trút hơi thở cuối cùng nơi xứ sở định mệnh. Trên trang tư vấn du lịch, Mother Teresa’s House được đánh giá là nơi đáng đến nhất ở Kolkata vì sự yên bình, thanh sạch. Ngôi nhà của dòng tu này vô cùng đơn sơ nhưng luôn thu hút khách tham quan.

Khi tôi đến cũng thấy các xơ đang làm lễ bên một chiếc bàn đá trắng có xếp chữ “Prayer is longing for God” bằng cánh hoa cúc. Trong tiếng kinh cầu nguyện du dương, những con chiên ngoan đạo cúi rạp đầu trên phiến đá trắng và kính cẩn trước bức tượng Mẹ Teresa, nhân vật được dân Ấn coi như một vị thánh. Mẹ Teresa, người sáng lập ra dòng Thừa sai Bác ái, được họa sĩ miêu tả với đôi mắt u uẩn, xót thương đang đi giữa những cánh tay gầy guộc vươn lên từ dưới vũng lầy tăm tối, những bàn tay khẳng khiu vì đói khát, và bệnh tật.

Nơi tráng lệ và đẹp đẽ duy nhất của Kolkata lại không mang tên người Ấn: Victoria Memorial Hall. Nhà tưởng niệm Nữ hoàng Victoria nằm trong một khuôn viên rộng lớn xanh mướt cỏ cây và hồ nước. Nó nằm ở nơi sáng sủa nhất thành Kolkata, được bao quanh bởi một con đường có lẽ cũng khang trang nhất và ở cổng luôn có lính gác kèm xe bọc thép. Nếu không thế, rất dễ tưởng đâu Kolkata cứ nguyên như vậy, chẳng hề thay đổi từ mãi từ thế kỷ 19.