Bình luận
0
Trong dòng chảy lịch sử, các triều đại thịnh rồi suy, triều đại sau nổi triều đại trước vốn là chuyện rất bình thường. Thế nhưng, có triều đại khi thay thế lại tạo được chiến công vang dội như nhà Trần nhưng lại có triều đại vừa làm mất nước, vừa khiến đời sau chê trách như nhà Hồ.
Người Việt đã đánh bại quân Nguyên Mông thì cũng có thể hạ được quân Minh - Ảnh: Internet.
Nhiều người chê trách việc Hồ Quý Ly chủ mưu giết vua Trần Thuận Tông (cũng là con rể của mình) để dọn đường mở triều đại nhà Hồ. Sau khi Trần Thuận Tông truyền ngôi cho con là An (tức Trần Thiếu Đế và cũng là cháu ngoại của Hồ Quý Ly), Hồ Quý Ly vẫn không yên tâm mà ngầm cho người giết.
Khâm định Việt sử thông giám cương mục chép: Kỷ Mão, Thiếu Đế năm Kiến Tân thứ 2 (1399). (Minh, năm Kiến Văn thứ 1). Quý Ly giết Thượng hoàng ở quán Ngọc Thanh.
Sau khi đã truyền ngôi vua, Thuận Tông dời ra ở quán Ngọc Thanh. Quý Ly ngầm sai nội tẩm học sinh Nguyễn Cẩn đi theo để trông nom coi sóc. Thuận Tông hỏi Cẩn: "Anh đi theo ta, ý muốn làm gì?". Cẩn không nỡ nói rõ. Quý Ly làm thơ bảo Cẩn rằng: "Nếu nguyên quân (vua cũ) không chết, thì nhà ngươi phải chết". Cẩn dâng thuốc độc, Thuận Tông không chết, lại dâng nước dừa và không cho ăn, cũng không chết. Quý Ly bèn sai Xa kỵ thượng tướng quân Phạm Khả Vĩnh đem thắt cổ cho chết”.
Việc này khiến người ta liên tưởng đến hành động của Trần Thủ Độ khi tận sát vua Lý Huệ Tông gần 2 thế kỷ trước đó. Khâm định Việt sử thông giám cương mục chép:
"Bính Tuất (1226), giáng truất Thượng hoàng nhà Lý làm Huệ Quang Đại sư. Thượng hoàng nhà Lý đã truyền ngôi cho Chiêu Hoàng, ra ở chùa Chân Giáo, do đấy Thủ Độ và vợ vua Huệ Tông mới tự tiện chuyên quyền, để ngầm chuyển dời ngôi vua nhà Lý. Đến đây, truất bỏ danh hiệu Thượng hoàng đi, cho làm thầy chùa.
Thượng hoàng nhà Lý ở chùa Chân Giáo, thường ngồi xổm nhổ cỏ ở trước cửa chùa. Thủ Độ đi qua trông thấy, nói: "Nhổ cỏ phải nhổ hết rễ sâu". Thượng hoàng đứng dậy, xoa tay, nói: "Lời của anh nói, ta đây biết rồi". Sau Thượng hoàng ra chơi chợ cửa Đông, nhân dân ganh nhau chạy ra xem, có người động lòng thương khóc. Thủ Độ sợ lòng người tưởng nhớ đến vua cũ, sẽ sinh ra sự biến loạn chăng, nên lại càng canh giữ dò xét nghiêm mật hơn trước. Đến nay, Thủ Độ sai người đem hương hoa đến dâng và nói rằng: " Quan Thượng phụ có lời trần thỉnh". Lý Thượng hoàng giận lắm, nói rằng: "Ta tụng kinh xong sẽ tự tử". Rồi vào buồng ngủ, khấn rằng: "Thiên hạ nhà ta đã bị mày cướp mất, nay lại còn hãm hại ta, mai sau con cháu nhà mày cũng phải chịu như thế". Nói rồi liền thắt cổ ở vườn sau chùa. Thủ Độ bắt các quan đến khóc viếng, đào tường phía nam thành để làm cửa, di chuyển cữu ra phường An Hoa, dùng phép hỏa hóa, còn hài cốt thì đem chôn cất ở tháp chùa Bảo Quang".
Quả đúng là có tính tương đồng trong 2 câu chuyện lịch sử này thật. Lý Huệ Tông và Trần Thuận Tông bị ép nhường ngôi cho con rồi đi tu (chỉ khác là Lý Huệ Tông đi tu ở chùa còn Trần Thuận Tông đi tu ở đạo quán). Thế nhưng, cả hai vị vua đi tu cũng đều bị ép phải tuyệt mạng.
Việc Lý Huệ Tông đưa lời nguyền với nhà Trần: “Thiên hạ nhà ta đã bị mày cướp mất, nay lại còn hãm hại ta, mai sau con cháu nhà mày cũng phải chịu như thế" và việc Hồ Quý Ly sau này sát hại Trần Thuận Tông có mang tính chất quả báo hay không thì chúng tôi không dám lạm bàn nhưng hậu quả của 2 hành động thì lại khác nhau.
Nhà Trần sau khi nối ngôi nhà Lý thì ổn định được cục diện để truyền ngôi gần 2 thế kỷ trước khi rơi vào tay nhà Hồ còn nhà Hồ thì chỉ được vài năm ngắn ngủi thì diệt vong. Điểm khác biệt ở đây là thời gian khiến nhà Hồ không thể ổn định cục diện như nhà Trần.
Sau khi nhà Trần bắt đầu với sự kiện Lý Chiêu Hoàng nhương ngôi cho Trần Thái Tông năm 1225, nhà Trần cũng đối mặt với bất ổn trong nước. Đại Việt sử ký toàn thư chép: Lúc nhà Trần mới thay nhà Lý, nhân thế suy yếu triều Lý, giặc cướp tụ tập nhiều. Người Man ở vùng núi Tản Viên, vùng Quảng Oai xâm phạm lẫn nhau. Nguyễn Nộn chiếm cứ Bắc Giang, Đoàn Thượng chiếm cứ Hồng Châu, Thủ Độ điều động các quân đi đánh dẹp.
Bấy giờ Nộn và Thượng binh thế còn mạnh, chưa dễ hàng phục được, mới phong cho Nộn làm Hoài Đạo Vương, chia cho các huyện Bắc Giang Thượng, Bắc Giang Hạ, Đông Ngạn cũng hẹn phong làm vương cho Thượng định ngày đến thề, nhưng Thượng không đến. Lại đưa các cung nhân và con gái họ hàng nhà Lý Huệ Tông gả cho các tù trưởng người Man. Đến tháng 12 năm 1228, Nguyễn Nộn đánh được Đoàn Thượng, gộp cả quân của Thượng lại, thanh thế lừng lẫy. Thủ Độ lo lắm, chia quân chống giữ và sai sứ đem thư đến chúc mừng, gia phong Nộn làm Hoài Đạo Hiếu Vũ Vương, đưa công chúa Ngoạn Thiềm gả cho hắn để ngầm dò la tin tức. Nộn cũng chia nha tướng riêng cho công chúa ở. Vì thế công chúa không thể báo được tin gì. Đến năm sau Nguyễn Nộn ốm chết, từ đây thiên hạ thu về một mối.
Có thể nói việc Nguyễn Nộn, Đoàn Thượng tự tan là phúc cho nhà Trần. Cái phúc hơn là lúc đó thế lực bên ngoài chưa thể nhòm ngó. Nhà Tống bị áp lực từ nhà Kim đến quân Mông cũng không dám vọng động xuống phía Nam. Thậm chí, năm 1241, Trần Thái Tông dẫn quân đánh sang đất Tống dẹp loạn mà nhà Tống cũng không dám nói gì. Do Kim – Tống rồi Mông – Tống căng thẳng nên nhà Trần được yên ổn trong hơn 30 năm để thu phục nhân tâm, ổn định xã hội và đó chính là nền móng quan trọng để đánh bại vó ngựa Nguyên Mông.
Hồ Quý Ly lại không có nhiều thời gian như vậy. Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần năm 1400, tuy không gặp nhiều loạn như Nguyễn Nộn, Đoàn Thượng thời Trần nhưng lại mệt mỏi với cuộc chiến với thế lực bên ngoài như với Chiêm Thành năm 1402, 1403. Đặc biệt, đến năm 1406 nhà Minh đã sai Trương Phụ mang quân xuống đánh và kết cục thì như đã đề cập trong các phần trước. Dù Hồ Quý Ly dùng nhiều biện pháp ngoại giao để câu giờ nhưng chỉ có vỏn vẹn 6 năm thì rõ ràng là quá ít để thu phục nhân tâm, ổn định xã hội. Nếu như Hồ Quý Ly có thêm thời gian để thi hành chính sách vỗ về dân chúng, xác lập dần tính chính danh của triều đại thì có thể đã không chịu kết cục bi thảm. Nhưng trong lịch sử thì lại không có chữ Nếu.
Từ năm 1396, trước khi lên ngôi, Hồ Quý Ly đã cho phát thứ tiền giấy gọi là Thông bảo hội sao. In xong, ra lệnh cho dân cả nước đến đổi 1 quan tiền đồng lấy 1 quan 2 tiền giấy. Cấm tiêu riêng, chứa riêng tiền đồng; số tiền đồng thu hồi chứa ở kho Ngao trì kinh thành và trị sở các huyện. Phạm tội chứa tiền đồng hình phạt cũng như làm tiền giả. Thể thức tiền giấy: tờ 10 đồng vẽ rồng, tờ 30 đồng vẽ sóng, tờ 1 tiền vẽ mây, tờ 2 tiền vẽ rùa, tờ 3 tiền vẽ lân, tờ 5 tiền vẽ phượng, tờ 1 quan vẽ rồng. Kẻ nào làm tiền giả bị xử tử, tài sản bị tịch thu. Lại cho đánh thuế các thuyền buôn, chia ra 3 mức, thượng, trung, hạ.
Theo Phan Huy Chú bình trong sách Lịch triều hiến chương loại chí:tiền giấy chẳng qua chỉ là mảnh giấy vuông, phí tổn chỉ đáng 5, 3 đồng tiền mà đổi lấy vật đáng 5, 6 trăm đồng của người ta, có nhiên không phải là cái đạo đúng mức. Vả lại, người có tiền giấy cất giữ cũng dễ rách nát, mà kẻ làm giả mạo sinh ra không cùng, thực không phải là cách bình ổn vật giá mà lưu thông của cải vậy. Quý Ly không xét kỹ đến cái gốc lợi hại, chỉ ham chuộng hư danh sáng chế, để cho tiền của hàng hóa thường vẫn lưu thông tức là sinh ra ứ đọng, khiến dân nghe thấy đã sợ, thêm mối xôn xao, thế có phải chế độ bình trị đâu!
Năm 1401, đặt ra kho thường bình, nghĩa là luôn luôn cân bằng, phát tiền giấy cho các lộ, theo giá cả mua thóc chứa vào kho, nhằm bình ổn giá thóc. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, bây giờ số quan lại ở các phủ, châu, huyện có sự thay đổi nên không làm được.
Năm 1403, đặt ra chức thị giám tức người coi chợ, ban hành các đồ đo lường (cân, thước, đấu, thưng, định giá tiền giấy cho mua bán với nhau. Bây giờ phần nhiều người buôn bán chê tiền giấy, lại đặt ra luật lệ để xử tội ai không tiêu tiền giấy.
Định lại các lệ thuế và tô ruộng, triều trước mỗi mẫu thu 3 thăng thóc nay thu 5 thăng. Bãi dâu, triều trước mỗi mẫu thu 9 quan hoặc 7 quan, nay thu hạng thượng đẳng mỗi mẫu 5 quan tiền giấy; hạng trung 4 quan tiền giấy, hạng hạ đẳng 3 quan tiền giấy. Tiền nộp hằng năm của đinh nam trước thu 3 quan, nay chiểu theo số ruộng, người nào chỉ có 5 sào thì thu 5 tiền giấy; từ 6 sào đến 1 mẫu thì thu 1 quan; 1 mẫu 1 sào đến 1 mẫu 5 sào thu 1 quan 5 tiền; từ 1 mẫu 6 đến 2 mẫu thu 2 quan; từ 2 mẫu 1 sào đến 2 mẫu 5 sao thu 2 quan 6 tiền, từ 2 mẫu 6 trở lên thu 3 quan. Đinh nam không có ruộng, trẻ mồ côi, bà góa dẫu có ruộng cũng được miễn trừ.
Khởi nghĩa khăn vàng là cuộc nổi dậy của nông dân ở Trung Quốc chống lại nhà Hán, kéo dài suốt 21 năm và gây ra những hậu quả sâu rộng, đánh dấu sự khởi đầu của thời kì Tam quốc.
Chứng kiến việc CLB CAHN để Buriram United gỡ hòa 1-1 trong khoảng thời gian bù giờ cuối hiệp 2, HLV Polking đã tỏ ra khá nuối tiếc. Song vị này cũng thừa nhận các học trò đã chơi tốt và tạo ra nhiều cơ hội.
Chia sẻ
Một nhà thiết kế Thái Lan cáo buộc chính phủ hủy bỏ toàn bộ thiết kế cho lễ khai mạc SEA Games 33 chỉ một tháng trước sự kiện, dù anh cùng ê-kíp đã làm việc hơn bảy tháng.
Chia sẻ
Nhiều năm qua, các phong trào thi đua của Hội Nông dân đã trở thành nguồn động lực mạnh mẽ, giúp nông dân đổi mới tư duy, liên kết sản xuất và nâng cao thu nhập. Những phong trào nông dân lan tỏa sâu rộng đã và đang góp phần làm thay đổi diện mạo làng quê, hướng nông thôn đến sự no ấm, trù phú và phát triển bền vững.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 4/12, trên thị trường giao ngay, giá dầu thô thế giới bất ngờ tăng trở lại, dù mức nhẹ. Điều này dấy lên hy vọng thị trường phục hồi sau nhiều phiên biến động lớn.
Chia sẻ
Xã Nam Dương (tỉnh Bắc Ninh) trở thành điểm sáng trong công tác giảm nghèo bền vững nhờ triển khai nhiều mô hình hỗ trợ sinh kế thiết thực, trong đó nổi bật là hỗ trợ vật nuôi như ngựa bạch, bò sinh sản, dê… cho các hộ nghèo và cận nghèo.
Chia sẻ
Với hơn 2 thập kỷ gìn giữ nghề làm nem bùi truyền thống, gia đình anh Lê Việt Anh ở phường Ninh Xá, Bắc Ninh đang nỗ lực nâng cấp sản phẩm để đạt chuẩn OCOP, góp phần lan tỏa giá trị đặc sản địa phương.
Chia sẻ
Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam vừa có Công điện hỏa tốc số 7040/CĐ-TM ngày 3/12/2025 gửi các cơ quan, đơn vị về việc ứng phó với mưa lũ khu vực miền Trung.
Chia sẻ
Năm lữ đoàn Ukraine thực tế đã bị bao vây tại thị trấn Mirnograd sau khi lực lượng Nga chiếm được thành phố Pokrovsk gần đó, một binh sĩ Ukraine chia sẻ với tờ Bild của Đức.
Chia sẻ
Lê Dương Bảo Lâm lần đầu công khai "cảnh nóng" với Kim Hiền, siêu mẫu Vũ Hà Anh cảnh báo lừa đảo... là những tin showbiz nổi bật trong 24h qua.
Chia sẻ
Phản ánh tới Báo điện tử Dân Việt, nhiều người dân tại xã Mỹ Đức (TP.Hà Nội) bày tỏ nỗi bức xúc khi phải sống chung với các lò mổ tự phát. Lực lượng chức năng từng xử lý nhưng chưa dứt điểm.
Chia sẻ
“Không thể đặt một ngôi đình cổ giữa khu đô thị hiện đại mà không tái tạo được cảnh quan và cấu trúc làng truyền thống” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội chia sẻ với PV Dân Việt.
Chia sẻ
Khởi phát những cơn động kinh đầu tiên khi mới 7 tuổi, hơn 30 năm, anh H sống trong nỗi ám ảnh, dù đã đi điều trị nhiều nơi cũng không khỏi.
Chia sẻ
Là một trong những đơn vị phát điện chủ lực của khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, những năm qua Công ty đều đặn ghi nhận hoạt động kinh doanh hiệu quả.
Chia sẻ
Theo đề xuất ban đầu, khu công nghệ cao này có quy mô khoảng 220 ha ở giai đoạn 1 và mở rộng lên 496,1 ha ở giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư khoảng 11.500 tỷ đồng.
Chia sẻ
Ở SEA Games 33, chủ nhà Thái Lan cắt giảm chỉ còn 8 nội dung thi đấu, nhưng Kickboxing vẫn quyết "đào vàng" SEA Games 33, các VĐV sẽ được thưởng nóng để nâng cao tinh thần thi đấu.
Chia sẻ
Giữa cơn sốt nhà ở xã hội, tin đồn “suất ngoại giao” giá hàng trăm triệu bủa vây người dân. Buổi đối thoại 3/12 nóng lên khi Công an Hà Nội tuyên bố: Mọi “suất ưu tiên ngầm” đều là bẫy lừa đảo.
Chia sẻ
Hà Nội tổ chức hội nghị “an cư”, hé lộ cơ chế bốc thăm ngẫu nhiên nhà ở xã hội, quyền đổi căn và ưu tiên đặc thù.
Chia sẻ
Xuất khẩu nông lâm thủy sản tính chung 11 tháng 2025 đạt 64,01 tỷ USD, tăng 12,6% và chính thức vượt mức kỷ lục 62,4 tỷ USD của cả năm 2024.
Chia sẻ
Ủy ban Châu Âu dự định cấm việc thi hành các phán quyết của tòa án nước ngoài trong EU như một phần trong các biện pháp trả đũa của Nga đối với việc tịch thu tài sản quốc gia của nước này dưới chiêu bài "cho vay bồi thường", Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tuyên bố tại một cuộc họp báo ở Brussels, được phát trực tiếp trên trang mạng xã hội X của bà.
Chia sẻ
Đoàn Văn Sáng bị khởi tố vụ sát hại anh Nguyễn Xuân Đạt; bị đánh chấn thương sọ não khi khuyên bạn nhậu đi nghỉ; bắt giữ nữ giúp việc trộm vàng của chủ nhà... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
"Phải mất đến bốn năm sau khoảnh khắc chứng kiến một con cheo cheo giãy dụa, kêu eng éc khi bị thui sống bằng đèn khò trong một nhà hàng, chúng tôi mới đưa được tiếng kêu ai oán đó lên mặt báo", nhóm tác giả loạt bài: "Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh" của báo Pháp luật TP.HCM, một trong 34 tác phẩm xuất sắc nhất của Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III - năm 2025 chia sẻ.
Chia sẻ
Với con số may mắn hôm nay ngày 4/12, con giáp tuổi Hợi "đỏ" nhất, làm gì cũng suôn sẻ, sự nghiệp thuận lợi, tài lộc dư dả, chuyện tình cảm cũng êm đẹp.
Chia sẻ
Văn khấn Rằm tháng 10 Âm lịch 2025 sẽ giúp bạn gửi lòng thành tới gia tiên, Thần linh, cầu mưa thuận gió hòa, gia đình bình an, may mắn.
Chia sẻ
Tại Hà Nội, công nghệ BMW – Giải pháp xử lý môi trường dựa trên nguyên lý “Tự nhiên – Tuần hoàn – Tái tạo” được tiếp nhận và ra mắt, đánh dấu bước hợp tác quốc tế quan trọng giữa doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững.
Chia sẻ
Tôi biết ơn bố vì luôn đồng hành cùng mình, bất chấp khoảng cách địa lý.
Chia sẻ
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Chia sẻ
Ước tính trong 21 năm nổ ra khởi nghĩa, hàng chục vạn quân khăn vàng do Trương Giác đứng đầu bị tiêu diệt. Tình trạng vô pháp, hỗn loạn vẫn còn xảy ra sau đó nhiều năm, dẫn đến tổng số người chết lên tới 3-7 triệu người.
Chia sẻ
Chứng kiến chiến thắng nhọc nhằn 2-1 của U22 Việt Nam trước U22 Lào ở trận ra quân tại bảng B môn bóng đá nam SEA Games 33, một số CĐV Đông Nam Á cho rằng, các học trò HLV Kim Sang-sik thi đấu thiếu thuyết phục.
Chia sẻ
Sau khi có chiến thắng nhọc trước U22 Lào tại trận mở màn SEA Games 33, Đình Bắc đã có những chia sẻ về tinh thần chiến đấu của toàn đội và mục tiêu sắp cho trận đấu sắp tới.
Chia sẻ
Vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, khí hậu trong lành, nguồn nước dồi dào... là tiềm năng lớn để xã Ngũ Chỉ Sơn, tỉnh Lào Cai phát triển nông nghiệp gắn phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, mang lại nguồn sinh kế cho đồng bào các dân tộc nơi đây.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Anh Tú 
