Người làng tôi ở Sài Gòn (kỳ 5): Thế hệ thứ ba

Nhọc nhằn...

Cách đây vài năm, đang một trưa hè thì ông Phục đến nhà tôi ở làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội). Ông Phục là anh em họ ngoại với chúng tôi. Nhìn vẻ mặt thất thần của ông, tôi đoán có việc chẳng lành.

Ông Phục bảo: "Chồng cháu Lương (Lương là con gái ông Phục) mất rồi chú ạ". Tôi bảo: "Các cháu đang làm ăn trong Sài Gòn phải không bác?". "Thế mới nên nông nỗi…"- rồi ông trình bày ý định. Tôi gọi điện thoại cho anh tôi để ông Phục trực tiếp nói chuyện. Ông Phục bảo: "Tôi già yếu không vào được. Chú ở trong ấy, chú sắp xếp cho cháu đem chồng nó về quê. Tôi biết các cháu mới vào nên dấn vốn không có, chú cho cháu vay tiền… Hết bao nhiêu sau này tôi hoàn trả cho chú!".

Mấy ngày sau, một chiếc xe được thuê mang chồng cháu Lương về. Tôi biết việc này rất tốn kém nhưng cũng không tiện hỏi ai. Đưa được cháu về là yên rồi. Sau đó tôi rất buồn, đây là người đầu tiên của làng tôi ra đi làm ăn mà phải chết ở xứ người, chết khi còn rất trẻ, chết khi chưa tạo lập được cuộc sống. Tôi gọi đây là thế hệ thứ ba của dân làng tôi vào Sài Gòn. Ngày đi, vợ chồng cháu gửi con cái lại cho ông bà, định bụng tạo lập được cuộc sống sẽ về đón các con. Cũng may gia đình này chỉ có vợ chồng nên không cồng kềnh, việc khắc phục hậu quả cũng đơn giản hơn…

Cùng với đợt này thì người các tỉnh phía bắc cũng ùn ùn kéo vào TP.HCM và Bình Dương. Các khu công nghiệp và những dịch vụ ăn theo cuốn hút biết bao nhiêu là lao động. Phần đông thế hệ này mới vào nên không mua được nhà vì đất đai không còn nhiều như trước và đắt đỏ. Tất cả phụ thuộc vào các khu nhà cho thuê, điều kiện sống rất khó khăn. Không "an cư" thì làm sao "lạc nghiệp" được. Song, tất cả đều phải chịu đựng để kiếm sống, để hy vọng vào thời gian sau sẽ khá hơn.

Lao đao vì dịch bệnh...

Thế rồi dịch Covid-19 bùng phát! Đầu tháng 8/2021, tin bay về làng: Gia đình chú em tôi dính dịch. Cả nhà là F0 mà không xác định được nguồn lây, vợ chồng chú được cách ly tại nhà, riêng cậu con trai do đau yếu nên diễn tiến bệnh nặng phải đưa vào bệnh viện. Mấy ngày sau được biết vợ chồng chú em đã "âm tính". Cậu con đã tách được máy thở, ai cũng mừng. Thế rồi hung tin bay về: Cậu con trai đã tử vong! Cả nhà, cả làng tôi bàng hoàng. Hơn một năm nay nghe thấy dịch dã nhưng mọi người vẫn mơ hồ vì nó ở… tận đẩu tận đâu. Nay bệnh dịch đã gõ cửa nhà em tôi và cướp đi người thân của mình. Dịch dã đã hiện hữu!

Ai ở đâu yên đấy, không được ra khỏi nhà là mệnh lệnh của Chính phủ, chúng tôi lặng lẽ xót xa vì không thể làm gì được ngoài điện thoại. Một người làng tôi ở TP.Dĩ An điện thoại bảo: "Đau lắm bác ạ, tôi đã tham gia chiến tranh. Trong chiến tranh còn có đồng đội mình ở bên, đồng đội mình làm công tác tử sĩ. Dính vào Covid - 19, người chết cứ âm thầm ra đi không có người thân bên cạnh. Còn gì đau hơn thế giữa đời thường hôm nay!".

Qua thông tin đại chúng, cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm nay dòng người lũ lượt dùng xe gắn máy chạy khỏi TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai… Đa số họ là người miền Trung và miền Bắc, những người thuộc thế hệ thứ ba vào làm ăn. Nay, do thất nghiệp dài ngày, do không có tiền trả nhà thuê rồi những chi phí sinh hoạt hàng ngày. Dịch Covid - 19 ngày càng quyết liệt hơn… Không thể đối phó và chờ đợi thêm nữa, thế là về quê, quê hương là nơi nương tựa cuối cùng.

Tôi hỏi anh tôi nhân một lần về quê: "Anh cho bác Phục vay bao nhiêu tiền để đưa chồng cháu Lương về?". Anh tôi bảo: "Vay mượn gì đâu, hôm ấy tôi đến, hầu như mọi người làng đều có mặt". Tôi nói: "Anh em chúng ta xa quê vào đây kiếm sống, nay việc không may xảy ra. Để lấy tiền đưa người về, tôi có thế này". Anh tôi lấy ra vài triệu, mọi người không ai bảo ai, ai cũng có một tấm lòng… Thế là không ai phải nợ ai cả! Chỉ còn lại một bài học ân tình mà từ đấy người làng tôi vận dụng mỗi khi cần đến một tấm lòng.

Giờ phút này đây, gia đình chú em tôi hoạn nạn nhưng dịch Covid - 19 đã làm đảo lộn tất cả. Tất cả những người làng vào đây làm ăn ai cũng có một tấm lòng, nhưng chỉ biết âm thầm đau xót vì không ai có thế đến được. Một vài ngày nữa ban tang lễ thành phố sẽ bàn giao cho gia đình em tôi một lọ tro cốt… Những người đang sống sẽ sống như thế nào trên cõi đời này khi mỗi lần nhớ đến người quá cố. Dịch dã cho thấy kiếp người cũng thật mong manh!

Chúng ta phát triển kinh tế, cuốn hút lao động vào một số trung tâm, hạ tầng cơ sở để đảm bảo cuộc sống cho người lao động chưa đủ đáp ứng, Song, kịch bản cho dịch Covid - 19 thì có lẽ cả thế giới bị bất ngờ… Vẫn biết bệnh tật, dịch dã là cặp song hành với sự sống nhưng hình như gần đây, cái mặt đối lập với sự sống ngày một nghiệt ngã hơn, khủng khiếp hơn. Đã đến lúc nhân loại phải nhìn lại chặng đường mình vừa đi qua để có một hoạch định bền vững hơn cho những chặng đường trước mặt. 

(Còn nữa)

×