Những điểm thi công ẩu ở dự án đường dây 500kV Quảng Trạch – Quỳnh Lưu

LTS: Dự án đường dây 500kV Quảng Trạch – Quỳnh Lưu thuộc Dự án đường dây 500kV mạch 3 là công trình trọng điểm đặc biệt quan trọng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải hoàn thiện trong tháng 6/2024. 

Nhận thức được sự quan trọng của Dự án, người dân và chính quyền địa phương nơi dự án đi qua đã đồng lòng, dồn sức tạo điều kiện tốt nhất cho Chủ đầu tư thực hiện. Chủ đầu tư cùng các đơn vị giám sát, thi công cũng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp, đảm bảo "thi công 3 ca 4 kíp" để đưa công trình về đích đúng hẹn. 

Tuy nhiên, trong quá trình thi công, có những điểm đất thải bị san gạt đổ xuống sườn đồi, rừng đặc dụng, rừng phòng hộ…, hàng nghìn m3 đất, đá không xử lý đúng theo phương án, đang được "treo" trên đỉnh núi, giữa lưng chừng đồi nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của người dân.

Những ngày đầu tháng 5/2024, Nhóm phóng viên Báo điện tử Dân Việt đã đến tìm hiểu tại một số công trường thi công trên địa bàn Thị xã Kỳ Anh (tỉnh Hà Tĩnh) và huyện Nam Đàn (tỉnh Nghệ An). Sự lo lắng của người dân và chính quyền địa phương là có cơ sở. 

Bài 1: Treo "bom đất" trên đỉnh núi, giữa lưng chừng đồi

Tại một số điểm thi công móng trụ cột điện thuộc Dự án đường dây 500kV mạch 3 đoạn qua địa bàn hai tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, nhà thầu đã để xảy ra tình trạng đổ đất, đá thải tràn xuống các quả đồi. Từ khu dân cư nhìn lên có thể thấy nguy cơ sạt trượt, đe dọa đến tính mạng và tài sản của người dân.

Đất thải đổ ngay chân công trình

Ngày 6/5/2024 tại núi Hoành Sơn thuộc phường Kỳ Liên, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh một vụ sạt lở đau lòng khiến 3 công nhân tử vong, 4 người bị thương và 11 người may mắn chạy thoát. 18 người đều là công nhân thi công trụ điện số 28 thuộc Dự án đường dây 500kV mạnh 3. 

Sau khi xảy ra sạt lở dẫn đến chết người, lực lượng chức năng tỉnh Hà Tĩnh đã làm việc với các đơn vị thi công nhằm yêu cầu các nhà thầu đảm bảo an toàn trong quá trình thi công. Đồng thời kiến nghị UBND thị xã Kỳ Anh quan tâm đến vấn đề môi trường khi thi công, những tác động đến rừng phòng hộ, và đặc biệt là kiểm tra các điểm nguy cơ sạt lở.

Gần một tuần sau vụ tai nạn, phóng viên Báo Điện tử Dân Việt đến hiện trường thi công trụ điện số 28 để ghi nhận. 

Ngồi tại phòng làm việc của mình, ông Trần Phố Huế - Chủ tịch UBND phường Kỳ Liên (TX Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) có thể quan sát thấy khu vực thi công một trụ cột điện. Ông Huế chỉ tay qua cửa sổ về phía rừng phòng hộ nơi có công trường thi công: "Móng cột đó thuộc địa phận phường Kỳ Phương. Cột đó là một trong những cột có nguy cơ sạt lở".

Theo ông Trần Phố Huế, trên địa bàn phường có 3 móng cột chủ yếu nằm trong rừng phòng hộ. "Các đơn vị thi công nói để đất đá ở bên cạnh, sau đó sẽ đổ vào móng, không biết trong quy định có bãi đổ hay không, phường không nắm được", ông Huế nói về hiện tượng đất đá sạt trượt xuống thân đồi ở khu vực thi công.

Dẫn phóng viên đến hiện trường thi công trụ điện số 28, nơi khiến nhiều công nhân xây dựng không may mắn thương vong, một cán bộ phường Kỳ Liên luôn lắc đầu khi nhớ lại sự khủng khiếp của vụ tai nạn. Anh là một trong những người trực tiếp đến hiện trường cứu hộ ngày hôm đó. 

Bên cạnh "cơn thịnh nộ của thiên nhiên", vị cán bộ này cũng lo lắng khi nhìn vào hàng nghìn m3 đất đá được đổ ra khu vực rừng phòng hộ xưng quanh trụ điện 28. "Nguy cơ sẽ sạt trượt xuống vùng thấp khi mùa mưa đến. Bởi việc sạt trượt sau thi công trụ điện đã từng xảy ra trên địa bàn", vị này nói.

Nỗi lo của người dân không chỉ riêng địa phận thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, cả người dân và chính quyền địa phương bất an trước việc nhà thầu thi công dự án đường dây 500kV mạch 3 tiến hành đào núi để thi công các vị trí móng cột và tiến hành đổ đất, đá thải trực tiếp cạnh chân công trình. Điều này tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đất đá xuống phía dưới, ảnh hưởng đến khu dân cư khi trời mưa lớn.

Ghi nhận của Phóng viên Báo điện tử Dân Việt tại xã Nam Kim, huyện Nam Đàn có 5 trụ điện nằm trên địa bàn xã, hiện cả 5 trụ điện đang thi công, nhà thầu thi công đang đổ thải tại chỗ, đổ thẳng xuống sườn đồi. Một số móng cột tại các xã Thượng Tân Lộc, Khánh Sơn và thị trấn Nam Đàn cũng trong tình trạng tương tự.

Nhận thấy sự nguy hiểm của những bãi thải tại các trụ điện, ông Trịnh Xuân Hưng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nam Kim cho biết: "Chúng tôi đã có kiến nghị lên Ủy ban nhân dân huyện Nam Đàn về tình trạng đổ thải của đơn vị thi công tại các trụ điện, như hiện nay khi mưa xuống nguy cơ sạt lở gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của người dân".

Theo đó, cuối tháng 4/2024, UBND xã Nam Kim đã thực hiện kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện dự án xây dựng tuyến đường điện 500kV mạch 3 đoạn qua địa bàn xã. Qua kiểm tra, UBND xã Nam Kim nhận thấy: hiện tại Công ty TNHH MTV Điện lực 2 thực hiện thi công tại các móng cột nằm trên địa bàn xã, lượng đất đá dôi dư đơn vị thi công không chở đi nơi khác mà đổ trực tiếp ra các bên cột móng.

Các vị trí đào móng cột đổ đất dư thừa ra những vị trí có độ dốc lớn, phía dưới dốc là nhà dân ở và vườn cây của nhân dân, khi mưa to nguy cơ sạt lở, tuột đất, đá xuống các nhà dân, dẫn tới thiệt hại không lường đến tính mạng con người, nhà ở và tài sản khác của các hộ dân phía dưới.

Cũng theo ông Hưng, trên địa bàn xã có điểm đổ thải, các đơn vị thi công cần thực hiện đúng như đánh giá tác động môi trường của Dự án như đã được phê duyệt. 

"Chúng tôi đã kiến nghị UBND huyện Nam Đàn và Ban quản lý Dự án 500kV mạch 3 có biện pháp chỉ đạo các nhà thầu khắc phục, thực hiện đúng theo phương án thi công và quy định của pháp luật" – lãnh đạo UBND xã Nam Kim thông tin thêm.

"Như bom trên trốc"

Một người dân ở xã Thượng Tân Lộc sinh sống cách trụ cột đường dây điện 500kV mạch 3 khoảng hơn 100m lo lắng: "Từ ngày 27/2/2024 họ bắt đầu thi công dự án. Đường công vụ nhỏ, độ dốc lớn, xe tải lớn chở vật liệu ra vào cả ngày lẫn đêm, gia đình tôi sinh sống ngay dưới những con dốc rất nguy hiểm".

Theo hướng tay người dân chỉ là đường công vụ đi qua nhiều diện tích đất có cây rừng là thông, bạch đàn, keo. Quá trình thi công nhà thầu mở đường, san gạt để tạo mặt bằng tại các vị trí móng cột điện đã đổ lượng đất đá thải ở ngay cạnh chân công trình, đất đá lăn xuống khe núi.

"Quá trình đổ lượng đất đá thải hàng nghìn m3 đã gây nên tình trạng bồi lấp, hư hỏng, gãy đổ diện tích cây rừng. Ngoài ra, lượng đất đá thải nói trên được nhà thầu đổ ngay tại chân công trình với khối lượng lớn sẽ tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, rửa trôi xuống phía dưới, ảnh hưởng đến dân cư" – một người dân ở xã Thượng Tân Lộc, lo lắng.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Cảnh Lộc, Chủ tịch UBND xã Thượng Tân Lộc, cho hay, việc thi công dự án đường dây điện 500kV mạch 3 đoạn qua địa bàn địa phương cũng nhận thức được rằng, đây là dự án trọng điểm. Địa phương rất đồng tình ủng hộ chủ trương và luôn đồng hành, hỗ trợ hết sức.

"Tuy nhiên, những bất cập như phản ánh liên quan đến vấn đề đổ thải, làm hư hại cây rừng, đường giao thông, cuộc sống người dân là đúng. Chúng tôi kiến nghị cấp trên làm thế nào đó đơn vị thi công có trách nhiệm, sau này thi công xong sửa chữa, khắc phục chứ xong dự án mà "tháo chạy" thì biết đâu mà tìm" – ông Nguyễn Cảnh Lộc, Chủ tịch UBND xã Thượng Tân Lộc đề xuất.

Người đứng đầu UBND xã Thượng Tân Lộc nói thêm: "Dự án là cấp bách nhưng nhà thầu thi công cần đảm bảo đúng quy trình. Ở địa bàn xã có 17 cột, có 5 cột thuộc đất lúa, còn lại thuộc đất rừng, trên đất rừng họ đã đổ đất trên đồi, khi mưa to xã phải thông báo cho người dân đề phòng sạt lở".

Vị Chủ tịch xã kiến nghị, khối lượng đất, đá đổ tràn ra trên núi sau này nghiệm thu cần phải tính toán khi thanh toán, vì chủ đầu tư có dự toán, kế hoạch, kinh phí để thực hiện thanh thải, nếu đơn vị thi công không vận chuyển đến đổ thải đúng vị trí sau này cần kiểm tra, giám sát, sao cho thực hiện đúng.

"Mùa mưa lũ đến rất nguy hiểm, như bom trên trốc (đầu - PV), mưa mà sạt, nước trên đồi chảy theo các đường công vụ xuống ảnh hưởng rất lớn đến môi trường. Xã ngấm đòn rồi, trước đây thi công mấy trụ cột đã xảy ra sạt. Giờ mưa xuống sạt lở nguy cơ chết người" – ông Lộc cảnh báo từ thực tế tại địa phương.

Còn nữa...