Trung Quốc có thể đang giám sát tàu ngầm hạt nhân của Mỹ ở Bắc Cực bằng ... phao

Các lực lượng quốc phòng Canada đã phát hiện ra các phao gián điệp ở Bắc Cực. Chuyên gia tin rằng Trung Quốc có thể đã lợi dụng chúng như một phần trong kế hoạch giám sát các tàu ngầm hạt nhân của Mỹ, đặc biệt là những tàu được trang bị vũ khí hạt nhân. Những chiếc phao này được phát hiện vào năm 2022, nhưng chỉ được công khai sau chuyến bay “xuyên quốc gia” của một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc qua Hoa Kỳ vào đầu năm nay.

Mục đích kép

Theo tờ Globe and Mail, những chiếc phao được phát hiện lần đầu tiên vào năm ngoái ở khu vực Bắc Cực thuộc Canada. Bài báo không nêu rõ những chiếc phao trông như thế nào hoặc liệu chúng có được phát hiện ở vùng biển Canada hay vùng biển quốc tế hay không, và liệu có chiếc phao nào bị tịch thu hay không.

Bộ Quốc phòng Canada và Lực lượng Vũ trang Canada tuyên bố rằng họ “nhận thức đầy đủ về những nỗ lực gần đây của Trung Quốc nhằm tiến hành các hoạt động giám sát trong không phận Canada và các phương pháp tiếp cận trên biển sử dụng các công nghệ có mục đích kép”. Công nghệ lưỡng dụng có cả mục đích dân sự và quân sự. Ví dụ, một bộ ống nghe dưới nước có thể vừa được sử dụng để theo dõi hệ sinh thái đại dương và đáy đại dương, vừa có thể thu thập các tín hiệu âm thanh đặc biệt của tàu ngầm để nhận dạng từng tàu cụ thể.

Tờ Globe and Mail dẫn lời một thiếu tướng Canada đã nghỉ hưu cho biết những chiếc phao này có thể được sử dụng để theo dõi hoạt động của tàu ngầm hạt nhân của Hải quân Hoa Kỳ. Một chiếc phao được trang bị ống nghe dưới nước có vẻ như được sử dụng để nghiên cứu hải dương học, nhưng trên thực tế, nó đang ghi lại âm thanh của tàu ngầm đi qua. Trung Quốc có thể đang cố gắng theo dõi các tuyến đường tuần tra của các tàu ngầm Hải quân Hoa Kỳ ở Bắc Cực, đặc biệt là để xác định các mô hình hoặc thậm chí có khả năng là các tuyến đường tuần tra cho các tàu ngầm trang bị vũ khí hạt nhân của Mỹ.

Tiền lệ từ Chiến tranh Lạnh

Sự kiện này vốn có tiền lệ từ thời Chiến tranh Lạnh. Năm 1983, một đội hướng đạo sinh đã tìm thấy một chiếc phao do Liên Xô sản xuất ở Eo biển Juan de Fuca thuộc Bang Washington. Phao do tàu Aavril Sarcheyev chế tạo để ghi lại tiếng ồn của tàu ngầm tên lửa lớp Ohio (loại tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân Ohio bao gồm 14 tàu ngầm tên lửa đạn đạo và 4 tàu ngầm tên lửa hành trình của Hải quân Hoa Kỳ) khi chúng đi qua eo biển từ căn cứ ở Kitsap dưới vỏ bọc tiến hành nghiên cứu dưới nước. Hải quân Mỹ đã tiến hành nghiên cứu và xác nhận rằng nó được sử dụng cho hoạt động gián điệp.

Chỉ vài ngày sau, một tàu đánh cá ngoài khơi bờ biển Providence, tiểu bang Rhode Island, đã kéo được một chiếc phao tương tự. Chiếc phao có các ký hiệu giống với chiếc ở bang Washington, được tìm thấy không xa Groton, tiểu bang Connecticut, nơi các tàu ngầm hạt nhân mới, bao gồm cả tàu lớp Ohio, được chế tạo.

Quân đội Canada không tiết lộ thông tin gì ngoài việc chiếc phao được phát hiện như một phần của Chiến dịch Limpid. Đây là chiến dịch có sự tham gia của các lực lượng trên không, trên bộ và trên biển của Canada, nhằm “phát hiện các mối đe dọa đối với an ninh của Canada càng sớm càng tốt”. Lực lượng này cũng tiết lộ rằng họ đã “ngừng nỗ lực giám sát lãnh thổ Canada”, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết.

Những phát hiện về chiếc phao chỉ được công khai sau sự kiện hồi tháng 2/2023 về một khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc bay qua địa phận Mỹ. Trong 8 ngày, khinh khí cầu đã bay từ Alaska đến Nam Carolina, gây phẫn nộ và kêu gọi bắn hạ nó. Cuối cùng, nó đã bị một máy bay chiến đấu Raptor của Không quân bên trong lãnh hải Hoa Kỳ bắn rơi và được Hải quân thu thập.

Trung Quốc có phạm vi hoạt động tình báo hạn chế vì thiếu các máy bay do thám như U-2 và RC-135. Lực lượng Hải quân và Không quân của nước này không bao giờ tiếp cận gần Bắc Mỹ, và các vệ tinh giám sát đi theo quỹ đạo có thể dự đoán được quanh Trái đất. Trung Quốc đang cố gắng thu thập thông tin về quân đội Hoa Kỳ, nhưng các phương pháp đó đang dẫn đến một số trường hợp khó xử. Tuy nhiên, miễn là Trung Quốc nhận được thông tin mong muốn thì những khúc mắc đó có thể được xem nhẹ.