Thủ tướng: Hoàn thiện bộ máy chính quyền địa phương hai cấp là cơ sở để cải cách tiền lương cán bộ

Chiều 4/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng XIV, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, 8 điểm mới trong dự thảo Văn kiện đã được gửi đến các đại biểu để nghiên cứu, bổ sung và phát biểu dựa trên kinh nghiệm thực tiễn, kiến thức và trí tuệ đã tích lũy. Qua đó, góp phần xây dựng văn kiện ngày càng chất lượng, khả thi và hiệu quả trong tổ chức thực hiện.

Theo Thủ tướng, văn kiện đến nay là sự kết tinh trí tuệ của các cấp ủy Đảng, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các nhà hoạt động thực tiễn. Việc đang lấy ý kiến của nhân dân, trong đó có các đại biểu Quốc hội, là cách làm vừa đảm bảo tính tập trung dân chủ, vừa phát huy được trí tuệ của toàn dân tộc, một phương pháp đã được Đảng ta áp dụng trong những nhiệm kỳ gần đây. Sau khi tiếp thu ý kiến, các cơ quan Trung ương sẽ tiếp tục tổng hợp để trình các Hội nghị Trung ương sắp tới.

"Trước đây giao địa phương tự làm đường cao tốc, các đồng chí rất ngại"

Đi vào các nội dung cụ thể, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định khối đại đoàn kết toàn dân tộc là điểm tựa rất quan trọng của dân tộc ta.

Dẫn lời Bác Hồ "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết", Thủ tướng khẳng định có đoàn kết mới có sức mạnh. Đó là đoàn kết toàn dân tộc, toàn Đảng, toàn dân, đoàn kết trong xã hội và đoàn kết quốc tế. Tinh thần này ở mỗi giai đoạn cách mạng có những đặc thù riêng nhưng tựu trung lại đều phải phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc.

Người đứng đầu Chính phủ chia sẻ, qua các hội nghị quốc tế, bạn bè quốc tế cũng rất ủng hộ khi Việt Nam chia sẻ tinh thần đoàn kết. Đoàn kết để đề cao chủ nghĩa đa phương, tăng cường hợp tác quốc tế. Có đoàn kết mới có hợp tác, có sức mạnh; có hợp tác mới có lợi ích; có đoàn kết, hợp tác thì mới có đối thoại thay vì đối đầu, từ đó củng cố niềm tin và thấu hiểu lẫn nhau.

Về phát triển hạ tầng, một trong ba đột phá chiến lược, Thủ tướng cho rằng ba đột phá chiến lược về thể chế, nguồn nhân lực và hạ tầng được đặt ra từ Đại hội XI đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Vấn đề là cần nâng tầm, làm sâu sắc hơn nội hàm và tăng cường hiệu quả của chúng. Nhiệm kỳ này, đầu tư cho phát triển đã tăng 55% so với nhiệm kỳ trước, trong đó nguồn lực từ tăng thu, tiết kiệm chi đều được tập trung cho ba đột phá này.

Thủ tướng nhấn mạnh, các địa phương, bộ, ngành phải chủ động hơn trong xây dựng thể chế, bởi thể chế vừa là nguồn lực, vừa là động lực và là sức cạnh tranh của quốc gia. Hạ tầng chiến lược bao gồm giao thông, năng lượng, chống biến đổi khí hậu, y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao… cần được triển khai tích cực. Điển hình như hạ tầng giao thông, nguồn lực đang được tập trung để hoàn thiện hệ thống đường cao tốc Bắc-Nam và các trục Đông-Tây.

"Nếu như nhiệm kỳ trước, việc giao cho địa phương tự làm đường cao tốc là chưa có tiền lệ, ngoại trừ trường hợp tiên phong của Quảng Ninh, thì đến nhiệm kỳ này, cơ chế này đã được áp dụng rộng rãi. Và thực tế cho thấy, các địa phương làm rất nhanh, tiến bộ vượt bậc. Ban đầu, khi được giao nhiệm vụ, nhiều địa phương như An Giang, Đắk Lắk, Khánh Hòa hay một số tỉnh miền núi phía Bắc các đồng chí lãnh đạo rất ngại. Nhưng sau gần một nhiệm kỳ thực hiện, giờ đây các đồng chí đã rất tự tin.

Minh chứng rõ nhất là tuyến cao tốc Đông - Tây nối Đắk Lắk với Khánh Hòa. Phần do hai địa phương này chủ trì thực hiện lại có tiến độ nhanh hơn cả phần do Bộ Giao thông Vận tải (cũ) quản lý, dù đoạn của Bộ có những hạng mục kỹ thuật phức tạp hơn. Vấn đề không phải là ai làm, mà là chủ đầu tư. Dù Bộ hay địa phương làm thì vẫn cần các đơn vị tư vấn thiết kế, thi công, giám sát. Quy trình không đổi, nhưng việc quản lý được chuyển từ Bộ sang địa phương đã góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng", Thủ tướng nói.

Tương tự, với đường sắt cao tốc, Thủ tướng nhấn mạnh cần xác định rõ cái gì Trung ương làm, cái gì địa phương làm. Hiện nay, Quốc hội cho phép các địa phương phải đóng góp một phần. Chúng ta huy động vốn từ cả địa phương, Trung ương, nhà nước, tư nhân, và hợp tác công-tư (PPP). Với phương châm: Đảng lãnh đạo, Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công-tư đồng hành, hướng tới mục tiêu đất nước giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc. Chính vì vậy, theo Thủ tướng, chúng ta phải tăng cường phân cấp, phân quyền, nhưng điều kiện tiên quyết là phải đi đôi với việc phân bổ nguồn lực một cách hợp lý.

Kinh nghiệm làm đường cao tốc sẽ là nền tảng để triển khai các dự án lớn hơn như sân bay, cảng biển và sắp tới là đường sắt cao tốc, bắt đầu với tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Ngoài ra, còn có đường sắt, đường bộ, đường hàng không, đường thủy nội địa và đường biển.

"Đường hàng không cần có sân bay và sự phát triển của các hãng hàng không để tạo ra cạnh tranh. Nếu chỉ có một hãng, người dân sẽ không được hưởng giá rẻ. Chúng ta phải tạo cơ chế để công-tư đồng hành, doanh nghiệp tiên phong. Vừa qua, việc xã hội hóa đầu tư sân bay như Vân Đồn, Phú Quốc đã cho thấy hiệu quả vượt trội, tiết kiệm thời gian và chi phí", Thủ tướng nói.

Với đường thủy nội địa, đặc biệt ở Đồng bằng sông Cửu Long, Thủ tướng cho rằng nếu chỉ làm cao tốc thì không phát huy hết tiềm năng. Cần quy hoạch và xây dựng hệ thống cảng dọc các dòng sông để giải quyết vấn đề logistics. Hiện nay, chi phí logistics của chúng ta còn cao (17-18% GDP so với 10-11% của thế giới). Dư địa để giảm chi phí này nằm ở việc phát triển đồng bộ các loại hình giao thông.

Thay đổi tư duy "không quản được thì cấm" sang kiến tạo phát triển

Liên quan đến đột phá về thể chế, Thủ tướng phân tích vai trò của việc xây dựng pháp luật, yêu cầu tư duy phải thay đổi từ quản lý "không quản được thì cấm" sang kiến tạo phát triển.

Pháp luật phải xuất phát từ thực tiễn, bám sát, tôn trọng và lấy thực tiễn làm thước đo để giải quyết các bài toán vướng mắc như giải phóng mặt bằng, tái định cư, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.

Các vấn đề về văn hóa và an sinh xã hội cũng được người đứng đầu Chính phủ đặc biệt quan tâm. Thủ tướng khẳng định văn hóa là sức mạnh nội sinh, "soi đường cho quốc dân đi", văn hóa còn thì dân tộc còn.

Về an sinh xã hội, quan điểm phát triển là nhanh nhưng phải bền vững và bao trùm, không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần. Nhiệm kỳ này, Việt Nam đã đầu tư rất lớn cho an sinh xã hội, thực sự không để ai bị bỏ lại phía sau và được thế giới ghi nhận.

Đối với việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1/7 đến nay, Thủ tướng cho đây là một thắng lợi lớn, đánh dấu sự chuyển đổi từ chính quyền địa phương ba cấp sang hai cấp, từ quản lý sang kiến tạo, phục vụ. Tuy nhiên, cần kiên trì với phương châm "không cầu toàn, không nóng vội, nhưng không bỏ lỡ cơ hội".

Để mô hình này vận hành tốt, Thủ tướng yêu cầu cần hoàn chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Từ đó, xây dựng bộ máy, vị trí việc làm và từ đó mới có cơ sở để xây dựng chế độ, chính sách, bao gồm cả việc trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy đội ngũ cán bộ cơ sở dù đảm đương nhiều công việc nhưng năng lực lại chưa đồng đều, thiếu kiến thức về quản lý, pháp lý, chuyên môn và kỹ năng số. Chúng ta cần phân loại và bồi dưỡng theo nhu cầu thực tế.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đề cập đến các vấn đề toàn cầu như môi trường và biến đổi khí hậu, đòi hỏi sự đoàn kết quốc tế, hoàn thiện khung pháp lý và huy động nguồn lực.

Về lĩnh vực giáo dục - đào tạo, Thủ tướng khẳng định đây là quốc sách hàng đầu. Trong khi giáo dục phổ thông đã đạt thành tựu tốt, giáo dục đại học cần nỗ lực hơn để đào tạo con người phát triển toàn diện, hội nhập quốc tế và biến giáo dục thành một ngành dịch vụ có giá trị cao.

Về mục tiêu tăng trưởng và quy mô nền kinh tế, Thủ tướng nhấn mạnh tăng trưởng phải nhanh nhưng bền vững, đi đôi với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn.

Động lực tăng trưởng không chỉ đến từ các yếu tố truyền thống như đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng mà còn phải đến từ các động lực mới như khoa học công nghệ, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế sáng tạo.

Để đạt mục tiêu chiến lược đến năm 2030 và 2045, Thủ tướng cho rằng phải đặt mục tiêu tăng trưởng cao, khoảng 9-10%, đây là một áp lực lớn, đòi hỏi nỗ lực của cả hệ thống chính trị để tăng quy mô nền kinh tế, thu nhập bình quân đầu người và cải thiện đời sống nhân dân.

×