Bình luận
0
Trạng nguyên Phạm Duy Quyết là người thôn Phong Kim, xã Phú Điền cũ, nay là xã An Phú, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Sách "Các nhà Khoa bảng Việt Nam 1075-1919" do Ngô Đức Thọ chủ biên, Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 1993 chép: "Ông sinh năm Tân Tỵ (1521) dưới triều vua Lê Chiêu Tông (1516- 1522).
Phạm Duy Quyết mồ côi cha từ nhỏ. Cảnh nhà nghèo, có người mẹ hiếu học, quyết tâm tìm cách cho con đến trường học chữ . Ngày con đến lớp học khai tâm, bà giết bò làm lễ thần phật, gia tiên và làm lễ biếu thầy.
Khi mới sinh, cậu bé Quyết được đặt tên là Ưởng. Khi đi học, thầy giáo đổi tên là Phạm Duy Quyết. Thầy chọn chữ Quyết vì có chữ ngọc (玦) ở bên, dụng ý sau này đứa bé được quý như viên ngọc vậy.
Phạm Duy Quyết có hiếu, sáng dạ. Học một biết mười, vượt lên chúng bạn, nổi tiếng trong vùng. Đi chăn trâu với bạn, ban đầu cậu bị những đứa lớn bắt nạt, coi thường vì côi cút. Nhưng cậu sáng dạ, nhớ lâu, lại có duyên kể chuyện.
Cậu kể chuyện Tam quốc vanh vách, đến đoạn Quan Vân Trường bị thua trận, đang tạm theo Tào Tháo, biết tin về Lưu Bị, người anh kết nghĩa còn sống nên kiên quyết đi tìm. Quan Vân Trường đã bí mật đưa hai chị dâu vượt ngàn trùng hiểm nguy, qua 5 cửa ải, chém 6 tướng của Tào Tháo để tìm về với Lưu Bị, giữ trọn lời thề kết nghĩa vườn đào… thì các bạn há hốc mồm. Từ đấy càng nể phục cậu.
Một lần khác, Quyết chăn bò về, phải qua một cánh đồng, có lăng mộ thân nhân của người trọc phú trong làng. Ông ta là người hợm hĩnh, hống hách cho dựng tấm biển “hạ mã” (xuống ngựa) đặt ở hai đầu đường, có ý là người cưỡi ngựa qua đây phải xuống dắt bộ qua khu mộ mới được đi tiếp.
Thấy cậu bé đứng thẳng trên lưng bò đi qua, trọc phú sai gia nhân bắt giữ và quát hỏi:
- Mày có biết phạm tội gì không?
Cậu bé trả lời:
- Tôi không biết.
- A, thằng này hỗn. Mày không nhìn thấy tấm bia hạ mã này à?
Cậu nhảy xuống đất giả vờ:
- Nhưng hạ mã là thế nào?
- Là xuống ngựa, dắt ngựa qua đây để tỏ lòng kính trọng với cụ tổ nhà ta.
Quyết cười sằng sặc:
- Thế thì ông sai rồi. Tôi là mục đồng. Từ thượng cổ đến giờ, mục đồng nào mà không cưỡi trâu, cưỡi bò? Không cưỡi mới ngu. Mà ông đề bia xuống ngựa chứ có cấm cưỡi bò đâu. Thôi, tôi về đây kẻo mẹ tôi chờ.
Vừa nói cậu vừa nhảy phắt lên lưng bò. Con bò cong đuôi chạy đi. Lão nhà giàu uất tận cổ vì đuối lý, lại còn bị nói cạnh khóe là ngu.
Phạm Duy Quyết ham học từ lúc chưa đến lớp.
Một lần, dắt bò đi chăn, lúc ngang qua lớp học tại gia, nghe có tiếng giảng bài hay quá, cậu cho bò dừng lại ngoài ngõ lắng nghe. Bài giảng nói về người con hiếu đễ với cha mẹ. Chuyện ông Lục Tích ở bên Tàu, mẹ nghèo nuôi con ăn học, sau này thành danh, được mời dự tiệc. Trên bàn có nhiều loại quả quý, ông nhớ tới mẹ nên nhân lúc không ai để ý đã lấy một quả quýt giấu vào ống tay áo mang về cho mẹ. Lúc từ biệt gia chủ, trong khi thi lễ, quả quýt lăn ra. Ông chẳng hề thẹn mà thưa thực như thế. Gia chủ khen là người có hiếu.
Vì mải nghe giảng bài, cậu quên cả việc dắt bò đi chăn. Bò ra ngoài vườn, ăn gần hết vạt khoai lang của người trong làng. Bà chủ vườn khoai la lối om sòm bắt đền. Biết chuyện, người mẹ không giận, chỉ thương con. Mẹ đến van vỉ bà hàng xóm: “Tôi mong bác tha cho cháu. Cũng chỉ vì quá mải mê nghe giảng mà thành sự này. Cảnh nhà nghèo, tôi chẳng có tiền đền bù cho bác, có chục trứng gà biếu bác để tỏ lòng thành nhận lỗi”.
Thuở đi học, Quyết học giỏi, thơ phú đối đáp rất sắc sảo. Có lần đến giúp việc nhà thầy, gặp một người bạn của thầy đến chơi. Biết là trò cưng của bạn mình, ông khách hỏi:
- Đây là Phạm Duy Quyết, còn có tên là Ưởng phải không? Ta nghe trong dân gian đặt lời sấm trạng rằng: “Chí Linh trạng bảng, phi Hãng tắc Ưởng”. Nếu quả thế thì thật phúc. Nay ta có vế đối này, trò đối lại cho chúng ta nghe nhé: Trượng phu chí khí tương kỳ, vật dĩ tiểu hiềm giới ý (Có nghĩa là: Chí khí đấng trượng phu, chớ để ý những điều nhỏ nhặt).
Quyết đáp ngay:
- Đế vương thi vị khí tượng, tất hữu đại quá ư nhân (Có nghĩa là: Khí tượng bậc đế vương, ắt có cái to lớn hơn người).
Ông khách nghe xong cười ha hả:
- Hay lắm, đấy là tư tưởng của bậc đại khoa danh.
Thông minh, học giỏi nhưng Phạm Duy Quyết lận đận thi cử. Khi đã ngoài 30 tuổi, ông vẫn còn long đong lều chõng.
Mãi đến khoa thi Nhâm Tuất, niên hiệu Quang Bảo 9, đời vua Mạc Phúc Nguyên (1562) ông mới đỗ trạng nguyên ở tuổi 42.
Phạm Duy Quyết làm quan liêm chính, giản dị, kiệm cần, được triều đình nể phục. Ban đầu ông được phong là Đông Các đại học sĩ, sau là Tả thị lang, thăng Thượng thư Bộ Lại. Sau cùng được triều đình phong tước Xác Khê hầu.
Có lần về quê, thấy con đường nhỏ quá lại lầy lội. Dân chúng nhiều người đi qua đoạn này ngã trọng thương. Ông tâu triều đình cho dân làng đắp con đường từ Xác Khê qua huyện Thanh Lâm cho đến bến đò Hoàng Kênh. Dân gian gọi là “Dặm Tiều", có ý đoạn đường cho kẻ nghèo kiếm củi đi qua. Mãi sau dân gian vẫn nhớ câu: "Thứ nhất thì dặm bà Hoa, thứ nhì dặm Liệt, thứ ba dặm Tiều”. Dặm bà Hoa ở huyện An Dương, phủ Kinh Môn. Dặm Liệt ở huyện Phù Cừ, phủ Hạ Hồng. Còn Dặm Tiều chính là con đường xưa về quê cụ Thượng cũng chính là Trạng nguyên tuổi Tỵ, Phạm Duy Quyết.
Vì sao Mã Lương thấy Lưu Bị gặp nạn lại không cứu?
Với con số may mắn hôm nay ngày 29/11, con giáp tuổi Ngọ, Thân nhiều tài lộc, Sửu thịnh vượng, Mão đỏ tình, Thìn bị chèn ép, Dần nhạt nhòa.
Chia sẻ
Tôi nhận ra, mình để ý vì… hình như chuyện tương tự đang xảy ra ngay trong chính cuộc sống của con gái tôi.
Chia sẻ
Tối 28/11, Quảng trường Nhân dân tỉnh Lai Châu như "bùng nổ" trong biển người và ánh sáng. Hàng nghìn người dân địa phương cùng du khách thập phương đã đổ về đây để hòa mình vào không gian nghệ thuật tráng lệ của Lễ khai mạc Tuần Du lịch – Văn hóa và Giải Marathon Lai Châu lần thứ II, năm 2025.
Chia sẻ
Bách tính bấy giờ thường truyền tai nhau câu nói: Thời nay có hai vị Hoàng đế, một người họ Chu ngồi trên ngai vàng, một người họ Lưu đánh cạnh ngai vàng. Danh hiệu “Hoàng đế đứng” này không ai khác chính là Lưu Cẩn.
Chia sẻ
Angko Wat hoành tráng đầy kiêu hãnh do Suyrayavarman II khai sinh, nhưng cũng là nỗ i đau của linh hồn Suyrayavarman II đang vất vưỡng đâu đó trong mây núi Vụ Quang; bởi không có một phiến đá nào ở Angko Wat ghi lại ngày tháng năm tử trận của một hoàng đế đầy tham vọng.
Chia sẻ
Chiều 28/11, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự lễ xuất quân của Đoàn thể thao Việt Nam dự SEA Games 33. Thủ tướng nhấn mạnh, "mỗi tấm huy chương là niềm vui, niềm hạnh phúc, niềm tự hào cho đất nước, cho mỗi người Việt Nam", nhưng đồng thời phải đề cao tinh thần thể thao cao thượng (Fair Play) và khẳng định niềm tự hào dân tộc, nét đẹp văn hóa Việt Nam.
Chia sẻ
Sau khi rút quân khỏi các vị trí dễ bị tấn công ở Myrnohrad, Ukraine triển khai giai đoạn hai của chiến dịch rút lui. Quân Nga lao tới để tận dụng cơ hội - nhưng rơi thẳng vào một cuộc mai phục phối hợp giữa thủy quân lục chiến Ukraine, drone và hỏa lực trên không, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Nestlé Việt Nam và Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) chính thức ký kết Bản ghi nhớ Hợp tác nhằm hỗ trợ Việt Nam chuyển dịch sang mô hình kinh tế tuần hoàn và phát thải thấp. Nội dung hợp tác tập trung vào việc thúc đẩy nông nghiệp bền vững, giảm phát thải khí nhà kính góp phần tăng tốc hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) của quốc gia.
Chia sẻ
U17 Việt Nam đã đánh bại U17 Macau (Trung Quốc) 4-0 để tiếp tục dẫn đầu bảng C kèm theo lợi thế nhất định trước trận đấu quyết định gặp U17 Malaysia.
Chia sẻ
Những toán lính nhỏ, tinh nhuệ của Nga đã len lỏi trong bóng tối, rồi gọi xe tăng tới phá vỡ phòng tuyến Ukraine tại các pháo đài quan trọng như Kupiansk và Pokrovsk, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Trước câu hỏi của học sinh, PGS.TS Nguyễn Việt Khôi, Phó Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (ĐHQG Hà Nội) chia sẻ: "Khi mới xuất hiện mạng internet, ai không sử dụng sẽ bị tụt hậu. AI cũng vậy, chúng sẽ thay thế những người không biết sử dụng".
Chia sẻ
U22 Việt Nam mất đi "vũ khí" đáng sợ tại SEA Games 33?; U22 Malaysia gặp khó khăn trước thềm SEA Games 33; Ronaldo “lấn sân” sang môn MMA; U22 Indonesia chốt danh sách dự SEA Games 33; Rashford lọt vào tầm ngắm của PSG.
Chia sẻ
Chiều 28/11, tại Hà Nội, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt đã long trọng tổ chức Gala cuộc thi ảnh "Dân Việt với Thu vàng" lần thứ I năm 2025. Sự kiện là nơi tôn vinh những nhiếp ảnh gia đã "bắt" được cái hồn, cái đẹp nao lòng của mùa thu Việt Nam.
Chia sẻ
Đằng sau mô hình tên lửa được Ukraine trưng bày tại triển lãm quốc phòng ở UAE là cả một chiến dịch tinh vi nhằm đánh lạc hướng tình báo Nga. Theo Defence Express, trong khi Moscow mải quan sát “vũ khí mới”, Kiev đã âm thầm quét sạch thị trường quốc tế, thu mua toàn bộ động cơ máy bay AI-25 để phục vụ chương trình tên lửa hành trình FP-5 Flamingo.
Chia sẻ
Tử vi ngày mai cho rằng, 4 con giáp này trong tháng 12 vô cùng may mắn, được ban phước lành cả về tài lộc lẫn tiền bạc, cuộc sống sẽ luôn thịnh vượng.
Chia sẻ
Chiều ngày 28/11, Công đoàn cơ sở Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Lai Châu đã tổ chức thành công Đại hội lần thứ VII, nhiệm kỳ 2025 – 2030. Sự kiện không chỉ là cột mốc quan trọng đánh dấu một giai đoạn mới mà còn là dịp để nhìn lại những thành tựu vượt trội của nhiệm kỳ 2023 – 2025, một nhiệm kỳ được đánh giá là hoàn thành toàn diện 100% chỉ tiêu Nghị quyết khóa VI, trong đó nhiều mục tiêu thậm chí còn vượt kế hoạch đề ra.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Đà Nẵng đã khởi tố thêm 10 đối tượng trong quá trình mở rộng chuyên án rửa tiền liên quốc gia quy mô đặc biệt lớn, được xác định có tổng giao dịch vượt 67.000 tỷ đồng cùng nhiều ngoại tệ khác.
Chia sẻ
Giới chức Hong Kong đang điều tra hệ thống báo cháy hỏng, việc sử dụng vật liệu sửa chữa dễ cháy như xốp, cùng khả năng lơ là trách nhiệm sau vụ hỏa hoạn nghiêm trọng khiến 128 cư dân ở khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po thiệt mạng.
Chia sẻ
Cá bỗng là loại cá quý hiếm phân bố tự nhiên ở vùng trung và thượng lưu các sông lớn ở các tỉnh phía Bắc (trong đó có tỉnh Tuyên Quang) như sông Lô, sông Gâm và sông Miện. Cá bỗng nổi tiếng là 1 trong 5 loài "cá tiến vua-ngũ quý hà thủy” bởi chất lượng thịt thơm ngon.
Chia sẻ
Nghệ sĩ cải lương Khánh Ngọc mắc ung thư thanh quản giai đoạn 2, mất giọng nói, ước nguyện sống thêm 5 năm khiến khán giả xót xa.
Chia sẻ
Đó là con ốc nhồi, hay còn gọi là con ốc bươu đen (ốc đặc sản). Vừa rồi, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp tổ chức tham quan mô hình nuôi ốc nhồi của ông Vi Văn Nhuận ở thôn Lân Luông, xã Thiện Tân (địa phận huyện Hữu Lũng trước đây).
Chia sẻ
Bệnh nhân N.T.N. (29 tuổi, ở Hà Nội) sống trong tình trạng mẩn ngứa kéo dài suốt 2 tháng. Sẩn phù xuất hiện rồi biến mất trong ngày, kèm những đợt phù mắt, phù môi và cảm giác khó thở. Sau khi thăm khám và xét nghiệm chuyên sâu, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mắc mày đay mạn tính tự phát.
Chia sẻ
Tỉnh Tây Ninh không chỉ là đầu mối giao thương, trung chuyển hàng hóa, dịch vụ, du lịch, thương mại giữa các nước trong tiểu vùng sông Mekong, mà còn có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh. Năm Minh Mạng thứ 17 (năm 1836), phủ Tây Ninh chính thức được thành lập, gồm hai huyện Tân Ninh và Quang Hóa trực thuộc tỉnh Gia Định.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân có mối quan hệ mật thiết, bổ trợ lẫn nhau, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, một bên là "bệ đỡ nơi làng quê", một bên là "động lực nơi thị trường".
Chia sẻ
Lợn nuôi khắp từ Bắc vô Nam tăng giá xuất chuồng, 'ông lớn' ngành chăn nuôi C.P Việt Nam 'kéo' giá lợn hơi lên đỉnh mới. Giá lợn hơi hôm nay tiếp tục bật tăng trên toàn quốc. Giá lợn hơi bình quân cả nước đã tăng lên mức 53.300 đồng/kg. Công ty C.P Việt Nam cũng tăng giá bán lợn hơi ở miền Bắc lên 53.000 đồng/kg và miền Nam lên 55.000 đồng/kg....
Chia sẻ
Hình tượng Tiên nữ đã xuất hiện trong văn hóa Việt từ rất sớm, với ý nghĩa biểu tượng thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của xã hội. Những vị Tiên nữ siêu cổ thời Hùng Vương hiện lên như những bóng hình linh thiêng tạo dựng nền móng nước Việt. Từ Vụ Tiên, Mẫu Thần Long đến Tiên Dung và Âu Cơ, họ không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp thần thoại mà còn là những người đã góp công mở đất, giữ nước và hun đúc nên dòng giống Rồng - Tiên truyền đời.
Chia sẻ
Thanh niên 25 tuổi ở Cà Mau mua bộ trang phục công an nhân dân, cấp hàm trung úy “giả” mặc để chụp ảnh đăng lên mạng xã hội nhằm "lấy le" với bạn gái. Anh này bị Công an xã Hưng Mỹ, tỉnh Cà Mau xử phạt hành chính.
Chia sẻ
Trong khi chiến sự chưa có lối thoát và mọi kịch bản hòa bình đều ngày càng xa vời, châu Âu lại đặt cược vào một giả định khó tin: Muốn đạt hòa bình, Nga phải tự từ bỏ chính sức mạnh quân sự của mình. Nhưng nghịch lý nằm ở chỗ, châu Âu vừa yêu cầu Nga “giảm sức mạnh”, vừa liên tục đánh giá sai về năng lực quân sự của đối phương, để rồi rơi vào tình thế phải đối mặt với thực tế hoàn toàn ngược lại.
Chia sẻ
Chiều 28/11, tin từ Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang cho biết, đã có kết quả giám định số tiền hơn 7 tỷ đồng tiền Việt Nam vừa bị lực lượng chức năng bắt quả tang vận chuyển trái phép qua biên giới.
Chia sẻ
Lễ hội Sông nước TP.HCM được mong đợi vào dịp cuối năm. Tuy nhiên, Sở Du lịch TP.HCM vừa cho biết sẽ hoãn tổ chức trong năm, vì sao?
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Thiên Gia Trang (Theo Báo Hải Dương) 
