Bình luận
0
'Bà chúa thơ Nôm' trong tranh vẽ xưa. Ảnh: TL
Thông tin về nữ thi sĩ này trên trang Wikipedia viết: "Hồ Xuân Hương (chữ Hán: 胡春香, 1772 - 1822) sống ở giai đoạn cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, mà hiện tại vẫn khiến nhiều học giả tranh cãi". Ở phần tiểu sử, trang nêu khá ngắn gọn: "Không có bất cứ tư liệu cổ điển nào chép về lai lịch và hành trạng của Hồ Xuân Hương, bà chỉ thực sự được hậu thế biết đến qua sách Giai nhân dị mặc của học giả Nguyễn Hữu Tiến. Cũng vì cớ đó, việc có hay không một nhân vật tên Hồ Xuân Hương hiện còn là câu hỏi ngỏ".
Trước thông tin khá ít ỏi về Hồ Xuân Hương thì cuốn Lược khảo văn học (tập 3) của GS Nguyễn Văn Trung (NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành) đã hé hộ nhiều vấn đề lý thú liên quan đến nghi án văn chương về "bà chúa thơ Nôm".
Hồ Xuân Hương - tác giả những bài thơ chữ Hán?
Đánh giá về Hồ Xuân Hương, Lược khảo văn học (tập 3) nhận định: "Về tác phẩm, chỉ có tập thơ Nôm nói là của Hồ Xuân Hương xuất bản lần đầu tiên vào năm 1913 do Xuân Lan ấn hành, có nhan đề Xuân Hương thi tập. Về tác giả, người đầu tiên đưa ra những giai thoại truyền thuyết về cuộc đời Hồ Xuân Hương là Nguyễn Hữu Tiến nhưng cuốn sách không phải là công trình biên khảo nghiêm túc, có ghi chú xuất xứ, chỉ dẫn nguồn gốc mà chỉ là một truyện ký, tiểu thuyết hóa. Nhưng chính cuốn sách lại là tài liệu hầu như độc nhất mà các người viết về Hồ Xuân Hương sau này dựa vào để trình bày tiểu sử và phê bình thơ bà".
GS Nguyễn Văn Trung cung cấp thêm những "tài liệu khá xác thực chứng tỏ có một nữ thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương, tác giả một số bài thơ chữ Hán" qua một số phát hiện của ông Trần Thanh Mại. Đó là tập thơ Diệu Liên (chữ Hán) khắc in năm 1867 của nữ thi sĩ Mai Am, con gái thứ 25 của vua Minh Mạng, có vài bài tựa nhắc tên Hồ Xuân Hương: "Xem nước Nam ta mở mang bờ cõi, kể đã hàng trăm hàng nghìn năm, trong khoảng thời gian ấy đứng về thơ phụ nữ mà nói thì trước kia chỉ có Phạm Lam Anh, và gần đây có Hồ Xuân Hương" (bài tựa của Quảng Khuê - tức Trương Đăng Quế). Bài tựa của Trương Bỉnh Thuyên (một nhà nho Trung Quốc) viết có câu: "Phạm Lam Anh và Hồ Xuân Hương là hai người phụ nữ hay thơ của nước VN".
Ở tập Cẩm Ngữ (nhiều tác giả), bài Viêm bang tú khí có nói đến Hồ Xuân Hương (Hà Nội) cùng với Đoàn Thị Điểm (Bắc Ninh), Phạm Lam Anh (Quảng Nam), Thanh Quan (Nam Định) bằng lời lẽ có cánh. Ngoài ra, tập Bắc hành trong bộ Thượng Sơn thi tập của Tùng Thiện Vương cũng từng nhắc tới nữ thi sĩ hay bản thơ chép tay của nhà nho đất Nam Định Nguyễn Đình Hồ, trong 300 bài bằng Hán văn thì có 2 bài đề của Hồ Xuân Hương.
Những phát hiện thú vị về "bà chúa thơ nôm"
GS Nguyễn Văn Trung tiết lộ tiếp chuyện Thư viện Khoa học T.Ư (Hà Nội) phát hiện tài liệu liên quan đến tiểu sử, thân thế thơ văn của Hồ Xuân Hương, đó là tập thơ Lưu Hương ký (gồm chữ Hán và chữ Nôm) với lời tựa của một người đồng quận. Theo đó, lời tựa Nham Giác Phu viết trong sách khẳng định có một thi sĩ tên Hồ Xuân Hương mà mình đã từng gặp khi đến thành Thăng Long: "Sang mùa xuân năm Giáp Tuất (1814), tôi tìm đến chỗ ở của cô, hai bên mừng mừng tủi tủi. Xuân Hương liền cầm tập Lưu Hương ký đưa tôi xem và bảo rằng: Đây là tất cả văn thơ trong đời tôi từ trước đến nay, nhờ anh làm cho tôi bài tựa…". Vì có hai chữ "tất cả" nên GS Nguyễn Văn Trung cho rằng: "Nếu thật, phải chăng những bài thơ Nôm vẫn gán cho Hồ Xuân Hương không phải là Hồ Xuân Hương - tác giả của tập thơ trên?".
Chưa kể lời tựa của Nham Giác Phu còn ghi Hồ Xuân Hương là em gái ông lớn Hồ, tức Hồ Sĩ Đống (1738 - 1785). Về điều này, GS Nguyễn Văn Trung phân tích: "Theo Hồ gia phả hợp tộc phả ký, Hồ Sĩ Đống là con Hồ Sĩ Danh, như vậy Hồ Xuân Hương là con Hồ Sĩ Danh chứ không phải con Hồ Phi Diễn, là anh em con chú con bác rất xa, phải ngược lên tới đời thứ mười mới cùng một ông tổ. Trong tập Lưu Hương ký, những người đàn ông đi vào đời Hồ Xuân Hương không phải là ông Phủ Vĩnh Tường, ông Tổng Cóc hay Chiêu Hổ, mà là những Tốn Phong Thị, Mai Sơn Phủ, Thanh Liên, Chí Hiên và có lẽ cả… Nguyễn Du nữa, vì bài Nhớ người cũ có chú thích ngay dưới đầu đề: "Hầu, người xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân". Vì vậy, cùng với việc so sánh với những bài thơ trong Lưu Hương ký với nhiều tác phẩm Nôm quen thuộc lâu nay vẫn cho là của Hồ Xuân Hương như Bánh trôi nước, Lấy chồng chung…, tác giả Lược khảo văn học rút ra nhận xét: "Lưu Hương ký kém xa về nghệ thuật và ý tứ, tâm tình. Một đằng nghiêm túc, đứng đắn, một đằng tục, táo bạo".
"Qua tập thơ Lưu Hương ký, có thể khẳng định có một thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương - tác giả một số bài thơ chữ Hán và chữ Nôm, nhưng chưa thể khẳng định được Hồ Xuân Hương - tác giả Lưu Hương ký cũng là tác giả của những bài thơ Nôm quen thuộc vẫn gán cho nàng. Do đó, bao lâu chưa tìm ra sử liệu minh chứng, cần phải coi những bài thơ Nôm từ trước gán cho Hồ Xuân Hương thuộc loại vô danh, khuyết danh", GS Nguyễn Văn Trung nhận định.
Công chúa Hàm Sơn cả đời đã trải qua 7 vị hoàng đế, 8 niên hiệu là Hồng Vũ, Kiến Văn, Vĩnh Lạc, Hồng Hi, Tuyên Đức, Chính Thống, Cảnh Thái, Thiên Thuận, thọ tới 82 tuổi.
Ban tổ chức Gala ảnh "Dân Việt với Thu vàng" lần thứ I năm 2025 trao quà tặng, giấy chứng nhận cho 15 tác giả có các tác phẩm xuất sắc, phù hợp tiêu chí, thể lệ Gala.
Chia sẻ
Nga tuyên bố không có ý định từ bỏ các mục tiêu trong cuộc chiến chống Ukraine và cho rằng tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng là “quá sớm”.
Chia sẻ
Lợn rừng là loài vật nuôi hoang dã, hiện nay đã được người dân thuần hóa, nuôi thành công bán làm con đặc sản. Ở huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An, nuôi con đặc sản này bán hút hàng lại chịu ăn kham khổ, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Thịt lợn rừng là thịt đặc sản, ngọt ngon, giá thịt lợn rừng tăng cao, thị trường ưa chuộng...
Chia sẻ
Tử vi ngày mai nhấn mạnh, thái độ cần cù, thực dụng và tiết kiệm này giúp tài sản của 4 con giáp tích lũy dần dần, cuộc sống ngày càng thịnh vượng.
Chia sẻ
Trong khuôn khổ sự kiện “Vietnam Happy Fest 2025 – Ngày hội Việt Nam hạnh phúc” sẽ diễn ra đám cưới tập thể của 80 cặp đôi bên không gian Hồ Hoàn Kiếm.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ ban hành các Quyết định phê chuẩn kết quả bầu, miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân 3 tỉnh: Quảng Trị, Đồng Tháp, Vĩnh Long.
Chia sẻ
Chiều 27/11, Tỉnh ủy Đồng Nai tổ chức công bố quyết định của Ban Bí thư về việc bổ sung 3 cán bộ vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhiệm kỳ 2025-2030, với sự tham dự của lãnh đạo tỉnh và đại diện các sở, ngành.
Chia sẻ
Ở cuộc chạm trán tại lượt trận thứ 5 bảng F AFC Champions League Two 2025/26, thủ thành Caique mắc sai lầm khiến Thép xanh Nam Định để thua 0-2 trước Ratchaburi.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Quỳnh Mai là người được Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Trịnh Thúy Mùi xem là nữ đạo diễn số 1 của làng sân khấu Việt Nam.
Chia sẻ
Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận chức danh Giáo sư cho ông Lê Minh Hoàng, Viện trưởng Viện Nuôi trồng Thủy sản, Trường Đại học Nha Trang - thuộc Hội đồng giáo sư liên ngành Chăn nuôi-Thú y-Thuỷ sản.
Chia sẻ
Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú vừa ký ban hành Kết luận số 213-KL/TW của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW (ngày 24/3/2020) của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.
Chia sẻ
Từ nỗi lo bệnh tật của người thân, chị Nguyễn Thị Bình, tỉnh Thái Nguyên đã dành 5 năm miệt mài nghiên cứu để biến chuối xanh thành dòng sản phẩm dinh dưỡng giá trị cao và quyết tâm thành lập doanh nghiệp với mong muốn lan tỏa sản phẩm rộng rãi đến nhiều người tiêu dùng, giúp bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.
Chia sẻ
Rõ khổ, cánh đồng trồng hoa cúc trông tan tác thế này, bảo sao ở nơi này của Khánh Hòa, nhà nào cũng kêu "mất Tết". Làng hoa tổ dân phố Phú Thạnh, phường Hòa Thắng, tỉnh Khánh Hòa (địa phận TX Ninh Hòa trước đây) đang chìm trong cảnh tan hoang, tan tác khi lũ lụt đi qua...
Chia sẻ
Đường Như Nguyệt – tuyến ven sông thường “báo động sớm” mỗi mùa bão ở Đà Nẵng đang được gia cố toàn diện. Công nhân đang thi công liên tục ngày đêm nhằm khắc phục tình trạng sạt lở, xói mòn và ngập úng trong suốt nhiều năm qua.
Chia sẻ
Việt Nam và Trung Quốc vừa chính thức ký nghị định xuất khẩu mít tươi, việc này được kỳ vọng mở ra cơ hội lớn cho nông dân trồng mít Thái. Hiện nay giá mít Thái cắt tại vườn đang rất thấp, liệu nghị định này có đủ sức kéo thị trường bật dậy?
Chia sẻ
Sau lũ lịch sử, thôn Hiệp Đồng, xã Hòa Xuân (tỉnh Đắk Lắk) với khoảng 800 khẩu phải đối mặt với thiệt hại nghiêm trọng: Nhiều nhà sập, mất điện, thiếu nước sạch. Nhưng người dân nơi đây vẫn kiên cường đứng dậy, khắc phục hậu quả sau lũ.
Chia sẻ
Triển lãm Công nghiệp hóa chất, sản phẩm hóa chất nông nghiệp và bảo vệ thực vật Việt Nam (VINACHEM EXPO - CAC VIETNAM 2025) được doanh nghiệp, giới chuyên môn trong nước và quốc tế đánh giá là triển lãm quốc tế chuyên ngành lớn nhất tại Việt Nam về lĩnh vực này.
Chia sẻ
Cảnh kệt quệ của nông dân Phú Yên (nay là tỉnh Đắk Lắk mới), vịt trôi cả đàn, trâu bò chết, lúa cả kho bán rẻ như cho, đến khổ! Những ngày sau trận lũ lớn, nhiều hộ dân ở xã Hòa Xuân, tỉnh Đắk Lắk mới (trước đây là địa phận tỉnh Phú Yên) vẫn chưa hết bàng hoàng khi tài sản, vật nuôi và lúa gạo tích cóp bấy lâu bị nước cuốn phăng chỉ trong một đêm, rơi vào cảnh kiệt quệ.
Chia sẻ
Chỉ còn duy nhất một con đường độc đạo - vốn liên tục bị drone FPV rình rập và các toán biệt kích Nga phục kích - là thứ duy nhất giữ phòng tuyến mong manh của Ukraine ở Myrnohrad chưa sụp đổ. Sương mù mùa đông là cứu tinh cuối cùng giúp xe và binh sĩ Ukraine lách vào thành phố. Nhưng chỉ cần vài ngày trời quang, Myrnohrad có thể bị drone Nga cô lập hoàn toàn, khiến lực lượng Ukraine bên trong nằm gọn trong một cái bẫy tử thủ, tờ Euromaidanpress thừa nhận.
Chia sẻ
Một người đàn ông 40 tuổi ở tỉnh Hồ Nam đã khiến mạng xã hội Trung Quốc choáng váng khi kết hôn chỉ 4 giờ sau buổi xem mắt và sau đó bị vợ tiêu sạch hơn 240.000 nhân dân tệ (34.000 USD) trong vòng chưa đầy một tháng.
Chia sẻ
Vụ cháy chung cư kinh hoàng ở Hong Kong với hàng trăm người mất tích và thiệt mạng cho thấy, rủi ro lớn khi cải tạo, xây dựng công trình cao tầng. Việt Nam cũng có nhiều tòa nhà chục năm tuổi đến lúc cần sửa chữa, nên sớm ban hành tiêu chuẩn an toàn cho giai đoạn thi công để tránh thảm họa?
Chia sẻ
Ngành chức năng Hải Phòng vừa nhận được đơn đề nghị giao nộp 2 con vật này của một hộ dân, tình cờ bắt được. Khi tình cờ phát hiện một con rùa và một con khỉ là loài động vật rừng nguy cấp, động vật hoang dã quý hiếm khi đang dọn vườn, một người Hải Phòng làm đơn chủ động liên lạc với Hạt Kiểm lâm khu vực I để giao nộp.
Chia sẻ
Hai tháng sau scandal nhập tịch lậu, 7 cầu thủ Malaysia rơi vào trạng thái trái ngược – người sinh hoạt bình thường như không có chuyện gì, kẻ biến mất hoàn toàn giữa lúc cuộc điều tra vẫn chưa ngã ngũ.
Chia sẻ
Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) trên địa bàn Ninh Bình vẫn đang diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ lây lan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi và nguồn cung thực phẩm dịp cuối năm. Lũy kế từ ngày 1/7 đến nay, toàn tỉnh Ninh Bình đã tiêu hủy hơn 36.600 con lợn do dịch bệnh.
Chia sẻ
Viện dẫn bị cáo chịu truy tố tội trộm cắp, không phải an ninh quốc gia, Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng, việc thẩm phán cấm luật sư gặp bị cáo là không có cơ sở pháp lý, đi ngược lại các nguyên tắc cơ bản trong Bộ luật Tố tụng hình sự nên cần kiểm tra, xem xét trách nhiệm.
Chia sẻ
Ngày 27-28/11, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức Hội thảo Khoa học quốc tế: “Khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số”. Hội thảo thu hút sự quan tâm sâu rộng từ cộng đồng học thuật trong và ngoài nước.
Chia sẻ
Sáng 26/11/2025, PVCFC tổ chức Lễ công bố chính thức từ Công ty Cổ phần thành Tổng Công ty Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC). Sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp, mở ra hướng đi mới với quy mô rộng hơn, quản trị chuyên nghiệp hơn và tầm nhìn quốc tế hơn.
Chia sẻ
TP.HCM quyết định giải thể Thanh tra Sở Xây dựng, chuyển toàn bộ tài sản và nhân sự về Sở Xây dựng. Động thái này nhằm thực hiện chủ trương tinh gọn hệ thống thanh tra, bảo đảm quản lý lĩnh vực xây dựng thống nhất và hiệu quả hơn.
Chia sẻ
Tiến sĩ Vũ Khâm Lân có nhiều công lao với nước, với dân, được triều đình phong kiến nhà Lê ban tặng nhiều sắc phong.
Chia sẻ
Sau khi hợp nhất với Quảng Nam, Đà Nẵng bước vào giai đoạn “bản lề” cho tiến trình phát triển mới, kết nối hai vùng kinh tế trọng điểm. Thành phố không còn vận hành như một trung tâm đơn cực, mà đang hướng tới mô hình tăng trưởng đa cực, hình thành những điểm hút đầu tư mới.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Công Sơn 
