Đến thăm làng Tràng Cát vào những ngày cuối năm Tân Sửu, tiếng xe, tiếng người nô nức gọi nhau đi cắt lá cùng màu xanh bạt ngàn của những chiếc lá dong làm tôi thấy nao nức như bầu không khí tết đang ùa về trên khắp làng trên, xóm dưới nơi đây.

Như một tín hiệu báo xuân về, đây chính là lúc vào vụ thu hoạch lá dong của người dân Tràng Cát. 

Vốn nổi tiếng với giống lá dong nếp, lá của Tràng Cát khác biệt hoàn toàn so với những nơi khác. Lá dong Tràng Cát thường có bầu lá rộng, rất dẻo và to, dùng lá dong Tràng Cát để gói bánh chưng, không chỉ tạo màu xanh tự nhiên đẹp mắt mà còn tăng thêm hương vị, giúp bánh thơm rền.

Người dân trong làng cũng chẳng biết chính xác lá dong có từ khi nào nguồn gốc từ đâu thế nhưng lá dong đã tồn tại ở đây từ bao đời nay và nuôi sống biết bao thế hệ người Tràng Cát. Những chiếc bánh chưng được gói bằng lá dong làng Tràng Cát sẽ thơm, xanh và đẹp hơn. Chính thứ vị thơm thảo ấy đã làm nên thương hiệu lá dong Tràng Cát, thứ thơm thảo ấy đã níu chân biết bao người con xa xứ, cũng chính thứ thơm thảo ấy đã làm tròn hơn vị tết cổ truyền Việt Nam. 

Chỉ vài năm trước đây, nghề trồng lá dong truyền thống của làng Tràng Cát đã từng đứng trước nguy cơ mai một. Phong trào trồng cây ăn quả đã khiến không ít vườn lá dong bị phá bỏ.

Khi đó, ai nấy đều hy vọng những loại cây ăn quả mới này sẽ giúp người dân có thu nhập cao hơn. Nhưng sau thời gian khá dài gắn bó với cây ăn quả nhiều người nhận thấy nguồn thu từ việc trồng cây ăn quả cũng không khấm khá hơn là mấy, lại thêm phần vất vả hơn. Nhất là vị tết cũng dần mờ nhạt theo sắc xanh của những chiếc lá dong còn sót lại ở làng Tràng Cát. Không có dong dường như vị tết của người Tràng Cát cũng không tròn trịa và trọn vẹn như xưa.

Thế rồi người dân Tràng Cát, chẳng ai bảo ai, nhà nào nhà nấy lại quay lại trồng thứ lá đặc sản của  quê hương, Tràng Cát lại một lần nữa được phủ xanh bởi lá dong.

Năm nay, dù dịch bệnh hoành hành khắp nơi, nhưng lá dong Tràng Cát không quá bị ảnh hưởng, và mang đến thu nhập ổn định cho bà con. Với mức giá được các chủ buôn thu mua tại vườn từ 800 đồng - 1000 đồng/lá và vào những ngày cuối năm, giá lên tới 1.500 đồng - 1.7000 đồng/lá. 

Lá dong tuy không phải là nguồn thu nhập chính của người dân nơi đây, nhưng lá dong là thứ đặc sản của riêng Tràng Cát, là niềm tự hào và là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của những người Tràng Cát. 

Những năm gần đây lá dong Tràng Cát nay đã được xuất bán sang các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc,... và cả đến cả trời Âu. Người dân Tràng Cát chia sẻ, có những năm vào những ngày giáp tết, lá dong lại trở thành một trong những mặt hàng được người Việt tại nước ngoài săn đón nhiều nhất. Thậm chí vào 29 tết vẫn có những chuyến vali nặng trĩu lá dong được chất lên xe chuyển đi nước ngoài. Vào thời điểm đó, lá dong có thể lên tới 300 nghìn đồng/kg và trở thành nguồn thu chính của người dân nơi đây trong những dịp giáp tết. 

Cứ như vậy, những chiếc lá dong xanh ngắt được người Việt đem đi khắp Thế giới, như một món quà bình dị mà thơm thảo dành tặng bạn bè năm châu. 

Thực hiện: Phương Nga - Mai Ly