Đã 10 năm kể từ lần đầu tiên Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam mà trọng tâm là Lễ tôn vinh và trao danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc được tổ chức từ tháng 10/2013, đến nay, đã có 698 nông dân được công nhận đạt danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc.

Nói về những tấm gương nông dân này, đồng chí Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh, đó là những nông dân xuất sắc nhất trong những người xuất sắc.

Thưa Chủ tịch, đến nay, Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam đã có hành trình 10 năm với 698 nông dân được tôn vinh danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc. Chủ tịch đánh giá như thế nào về chuỗi sự kiện có ý nghĩa này của Hội Nông dân Việt Nam trong suốt 10 năm qua?   

Sau hơn 36 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta có bước phát triển toàn diện và vượt bậc. Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu hàng đầu thế giới các mặt hàng nông sản; nông nghiệp là lợi thế quốc gia là trụ đỡ của nền kinh tế quốc dân. 

Có được những thành tựu đó chính là sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng; điều hành quyết liệt của Chính phủ và sự cố gắng, nỗ lực không ngừng của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương; là kết quả của sự năng động và tư duy nhạy bén của người nông dân - những người đã tạo nên cuộc cách mạng trong nông nghiệp, những người giữ vai trò chủ thể trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Năm 2008, Nghị quyết 26-NQ/TW, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ra đời, Đảng và Nhà nước ta một lần nữa xác định rõ vai trò, vị trí quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. 

Nông dân được đặt ở vị trí trung tâm, là chủ thể trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới; chủ trương nhất quán tiếp tục quan tâm đầu tư phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn, chăm lo tốt hơn đời sống nông dân trong giai đoạn mới. 

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết đã mang đến sự đổi thay toàn diện cho nông nghiệp, nông thôn; nền kinh tế đất nước có những chuyển biến vô cùng mạnh mẽ.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra "khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc" Đảng tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong chiến lược xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc. 

Đảng ta nhất quán quan điểm: "Đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp, phát triển nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung quy mô lớn theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững…"bằng "ý chí phấn đấu vươn lên, phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". 

Để "khát vọng hùng cường" trở thành hiện thực phải trên cơ sở quyết tâm, đồng tâm, tự lực, tự cường, đổi mới, sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân. Trong đó, khơi dậy và phát huy khát vọng phát triển của chính những người nông dân để xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh: Nông dân phải trở thành lực lượng lao động tiên tiến, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao;  Nông dân phải là lực lượng chính trị - xã hội vững mạnh, có đủ bản lĩnh, trình độ và năng lực làm chủ nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng; Nông dân phải là lực lượng gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam mà những nông dân xuất sắc được tôn vinh là hạt nhân, nòng cốt cho phong trào của Hội Nông dân Việt Nam để góp phần thực hiện những mục tiêu đó.

Năm 2013 đánh dấu sự ra đời của Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam nhân kỷ niệm 83 năm thành lập Hội Nông dân Việt Nam và trở thành một sự kiện thường niên, được nông dân cả nước mong đợi. 

Cùng với phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi do Hội Nông dân Việt Nam phát động từ năm 1989, với Tự hào Nông dân Việt Nam, người nông dân đã được tôn vinh, được ghi nhận một cách trang trọng và tự hào nhất.

Có thể khẳng định, chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam, trọng tâm là Lễ tôn vinh và trao danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc đã có một hành trình 10 năm đầy vẻ vang và ý nghĩa. Chương trình đã góp phần khẳng định uy tín, vị thế của tổ chức Hội Nông dân Việt Nam; thể hiện vai trò, trách nhiệm của tổ chức Hội trong chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của giai cấp nông dân; đồng hành, sát cánh cùng nông dân thúc đẩy phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Tôi cho rằng, việc tổ chức Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam là rất kịp thời, nhằm động viên, khích lệ những tấm gương nông dân năng động, sáng tạo trong phát triển kinh tế; dám nghĩ dám làm, khai thác, sử dụng hiệu quả các nguồn lực vốn, lao động, đất đai, mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất. Họ thực sự là biểu tượng đẹp, đại diện cho hàng triệu nông dân cả nước đang ngày đêm sản xuất, kinh doanh, sáng tạo đi đầu trong quá trình thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Chủ tịch có ấn tượng gì đặc biệt với những tấm gương nông dân Việt Nam xuất sắc những năm qua, những người luôn tạo cảm hứng về tinh thần làm việc, phấn đấu không biết mệt mỏi và cuối cùng đã thành công?

Qua 10 năm thực hiện Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam, đã có 698 nông dân xuất sắc được ghi nhận và tôn vinh. Những tấm gương nông dân Việt Nam xuất sắc không chỉ là những người đổi mới, sáng tạo trong sản xuất mà còn nhạy bén trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ; là những người có đóng góp đáng kể cho quá trình xây dựng nông thôn mới, bảo vệ an ninh trật tự ở mỗi địa phương, theo đúng tiêu chí bình chọn rất chặt chẽ của chương trình.

Nói cách khác, họ là những nông dân xuất sắc nhất trong những người xuất sắc, luôn gương mẫu, đi đầu, không chỉ làm giàu cho bản thân và gia đình, tạo việc làm cho nhiều người, dẫn dắt các nông dân khác làm theo mà còn là những hạt nhân quan trọng thúc đẩy, lan tỏa phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi; nông dân thi đua yêu nước, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Đáng chú ý, sau khi được tôn vinh là Nông dân Việt Nam xuất sắc, họ tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, mở rộng quy mô sản xuất, trở thành những doanh nhân tiêu biểu, có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Có thể kể đến những cái tên như ông Võ Quan Huy – người được 2 lần tôn vinh Nông dân Việt Nam xuất sắc (năm 2015, 2017) hay bà Phạm Thị Huân, 1 trong 87 nông dân Việt Nam xuất sắc thời kỳ đổi mới. Lăn lộn, ngược xuôi với ngành nông nghiệp, với những gian nan vất vả của nông dân, bằng tình yêu với nông nghiệp, bằng sự đam mê và lòng tận hiến, họ đã thành công.

Ông Võ Quan Huy đã xây dựng thành công thương hiệu chuối FOHLA nổi tiếng ở nhiều thị trường khó tính, trong khi bà Ba Huân đã lọt top 100 phụ nữ tiêu biểu của châu Á, sản phẩm trứng gà Ba Huân đã chinh phục nhiều thị trường, vào bếp ăn của nhiều gia đình người Việt.

Có thể thấy, 698 nông dân Việt Nam xuất sắc được tôn vinh trong hành trình 10 năm qua của chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam là 698 câu chuyện riêng biệt về hành trình vượt khó vươn lên của mỗi nông dân, hành trình chuyển đổi tư duy sản xuất theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, an toàn và liên kết theo chuỗi giá trị và cũng là hành trình vượt lên chính bản thân mình.

Nhiều nông dân để có được thành quả và được tôn vinh là Nông dân Việt Nam xuất sắc đã phải trải qua nhiều gian nan, thậm chí phải trả bằng mồ hôi và nước mắt. Do vậy, danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc càng trở nên có ý nghĩa hơn.

Năm 2022, nhân kỷ niệm 10 năm Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam, đã có 100 nông dân được bình chọn là  Nông dân Việt Nam xuất sắc. Chủ tịch đánh giá thế nào về những gương nông dân Việt Nam xuất sắc năm nay?

Có thể thấy, cũng như các năm trước, các nông dân Việt Nam xuất sắc năm nay là những người dẫn đầu xu hướng sản xuất kinh doanh, chuyển đổi số; điển hình như anh Đặng Dương Minh Hoàng, anh Hoàng Phú Hội, đều là nông dân của tỉnh Bình Phước. Tôi được biết, trang trại Thiên Nông của Hoàng là trang trại đầu tiên của tỉnh Bình Phước ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất; mang lợi lợi nhuận 8 tỷ đồng; trong khi HTX sản xuất – thương mại dịch vụ nông nghiệp Nguyên Khang Garden do Nông dân Việt Nam xuất sắc Hoàng Phú Hội làm giám đốc đã đưa sản phẩm dưa lưới và rau xà lách thuỷ canh có mặt ở nhiều siêu thị của TPHCM như: Aeon Mall, Lottte mart, Giants, Coop Mart; mang lại lợi nhuận 9 tỷ đồng/năm.

Nhiều nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2022 đã xây dựng được những chuỗi liên kết nhằm nâng cao giá trị nông sản như bà Nguyễn Thị Hoan ở Na Rì, Bắc Kạn, xây dựng hợp tác xã sản xuất miến dong, đưa sản phẩm miến đạt OCOP 5 sao quốc gia và xuất khẩu sang EU; hay hợp tác xã của ông Nguyễn Thanh Giang (Thoại Sơn, An Giang) mạnh dạn đưa máy bay không người lái vào trong các khâu sản xuất lúa; nhiều nông dân là người dân tộc thiểu số đã biết tận dụng tiềm năng, giá trị văn hóa của dân tộc mình để làm du lịch sinh thái như anh Sình Dỉ Gai ở xã Lũng Cú, Đồng Văn, Hà Giang…

Tôi cho rằng, trong phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, phải có những cá nhân nổi trội, đi đầu để tập hợp những người xung quanh. Trong đó, liên kết và chia sẻ mới tạo ra được giá trị bền vững. Như trường hợp của doanh nhân Trịnh Văn Thành, nông dân Việt Nam xuất sắc 2022 tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, nhờ xây dựng mối liên kết trồng ca cao với nhiều nông dân, ông đã giúp nhiều nông dân tăng thu nhập đáng kể. Doanh nghiệp muốn phát triển phải có người nông dân đồng hành. Khi doanh nghiệp tạo ra được lợi ích, tạo ra được niềm tin vững vàng ở nông dân, nông dân sẽ đi theo.

Chủ tịch có đặt kỳ vọng gì vào những nông dân Việt Nam xuất sắc tiếp tục là những nhân tố đi đầu trong phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi của nông dân và xây dựng nông thôn mới ở mỗi địa phương?

-Trong bối cảnh đất nước đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức mới, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn cũng đang có những đổi thay cùng sự phát triển của đất nước, Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành 3 nghị quyết về lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đó là Nghị quyết số 18-NQ/TWI về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao; Nghị quyết số 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 20-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, cho thấy sự quan tâm của Đảng ta trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Trong Nghị quyết số 19-NQ/TW, vai trò của giai cấp nông dân, tổ chức Hội Nông dân tiếp tục được khẳng định. Trong đó, nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới. Gắn xây dựng giai cấp nông dân với phát triển nông nghiệp và quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá nông thôn. 

Mục tiêu cao nhất trong phát triển nông nghiệp, nông thôn là nâng cao toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn. Chú trọng xây dựng nông dân Việt Nam phát triển toàn diện, văn minh, yêu nước, đoàn kết, tự chủ, tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo, có ý chí, khát vọng xây dựng quê hương, đất nước phồn vinh, hạnh phúc; có trình độ, học vấn và năng lực tổ chức sản xuất tiên tiến, nếp sống văn minh, trách nhiệm xã hội, tôn trọng pháp luật, bảo vệ môi trường; được thụ hưởng những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, từng bước tiếp cận các dịch vụ của đô thị.

Để đạt được mục tiêu này, một trong những giải pháp Nghị quyết 19 đưa ra là nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ, cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn, trong đó phát huy vai trò của Hội Nông dân Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ pháp luật, kiến thức sản xuất kinh doanh, khoa học - công nghệ; đẩy mạnh các phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng gia đình, thôn (xóm, làng, ấp, bản) văn hoá.

Tôi cho rằng, chính những nông dân Việt Nam xuất sắc đã và sẽ được tôn vinh sẽ là những hạt nhân, nòng cốt, luôn đi đầu trong quá trình chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp; tiếp tục chinh phục thị trường; không chỉ làm giàu cho bản  thân và gia đình mà còn có những đóng góp thiết thực cho xã hội.

Do vậy, để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 5, khoá XIII của Đảng, sớm đưa các nội dung của Nghị quyết đi vào cuộc sống, việc tôn vinh những nông dân Việt Nam xuất sắc trên hành trình chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp là góp phần thúc đẩy, lan tỏa các phong trào thi đua của Hội Nông dân Việt Nam, thực hiện Nghị quyết của Đảng bằng những chương trình hành động cụ thể, cùng nâng tầm khát vọng xây dựng đất nước hùng cường.

 -Theo Chủ tịch, để ngày càng có nhiều Nông dân Việt Nam xuất sắc được tôn vinh, các cấp Hội Nông dân cần có chương trình, giải pháp gì để luôn đồng hành cùng nông dân?

Trong giai đoạn 2017 – 2022, thực hiện phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi do Hội Nông dân Việt Nam phát động, đã có 3,6 triệu hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi; những nông dân Việt Nam xuất sắc lại được chọn lựa, đề cử từ những nhân tố này nên thành tích rất nổi bật. Để ngày càng có nhiều nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, nông dân Việt Nam xuất sắc, các cấp Hội cần tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

Các cấp Hội Nông dân cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để cán bộ, hội viên nông dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; trọng tâm là Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 19-NQ/TW, Nghị quyết số 20-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII). 

Làm cho mỗi cán bộ, hội viên nông dân nhận thức sâu sắc hơn nữa quan điểm của Đảng: Nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; gắn xây dựng giai cấp nông dân với quá trình phát triển nông nghiệp, công nghiệp hoá, đô thị hoá nông thôn. 

Nông dân đóng vai trò chủ thể, vừa là lực lượng thực hiện vừa là người được thụ hưởng thành quả, để từ đó động viên mọi nguồn lực của giai cấp nông dân; khơi dậy và phát huy lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, tương thân, tương ái, ý chí, khát vọng vươn lên làm giàu, xây dựng đất nước hùng cường.

Các cấp Hội phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong việc đồng hành với nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, nông dân Việt Nam xuất sắc duy trì và phát triển. Đó là tư vấn, trợ giúp pháp lý; hỗ trợ về vốn, dạy nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật, về kết nối, bảo quản, chế biến, xây dựng thương hiệu và tiêu thụ nông sản… giúp người nông dân vững tin hơn trong quá trình phát triển. 

Trong phát triển kinh tế nông nghiệp, phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi phải là phong trào mũi nhọn, hàng đầu, cần thường xuyên tổ chức cho hội viên nông dân thăm quan học tập, trao đổi kinh nghiệm cách làm ăn, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. 

Tổ chức Hội Nông dân cần phải tập hợp để những hộ sản xuất kinh doanh giỏi trở thành hạt nhân nòng cốt trong tham gia phát triển kinh tế nông thôn; để họ trở thành những hạt nhân tham gia phát triển kinh tế tập thể, trở thành các Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX, hơn nữa là nông dân giỏi trở thành các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Các cấp Hội cần có các giải pháp quan tâm đào tạo nâng cao trình độ, kiến thức và năng lực tổ chức sản xuất cho nông dân; khuyến khích, hỗ trợ nông dân trong chuyển đổi số, xây dựng các mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, thông minh... liên kết, hợp tác sản xuất theo chuỗi giá trị, thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với nhu cầu thị trường.

Hội Nông dân các cấp cần tập trung chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững. Thể hiện rõ hơn vai trò của tổ chức Hội trong hướng dẫn nông dân phát triển các hình thức kinh tế tập thể, hợp tác trong sản xuất kinh doanh, mà nòng cốt là các hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, nông dân Việt Nam xuất sắc. Xây dựng được nhiều mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với người dân để phát triển vùng nguyên liệu tạo ra những sản phẩm chủ lực có chất lượng cao phục vụ cho chế biến và xuất khẩu.

Bản thân các nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, nông dân Việt Nam xuất sắc cần nhận thức sâu sắc lợi thế và bối cảnh của đất nước; các chủ trương của Đảng, chính sách của nhà nước để tiếp tục phát huy vai trò điển hình tiên tiến, cống hiến sức lực, trí tuệ; có cách làm mới, sáng tạo hơn; truyền cảm hứng, giúp đỡ bà con nông dân trong cộng đồng phát triển sản xuất, kinh doanh, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp an toàn; xây dựng, phát triển và gìn giữ hình ảnh, thương hiệu sản phẩm, thị trường tiêu thụ; tập trung chế biến theo hướng chất lượng cao để đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới; vươn lên làm giàu chính đáng, thể hiện tinh thần nêu gương, tương thân, tương ái và thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu "Làm cho người nghèo thì đủ ăn, người đủ ăn thì khá, giàu, người khá, giầu thì giàu thêm". 

Tôi mong muốn rằng chúng ta sẽ có ngày càng nhiều những tấm gương người nông dân tiêu biểu xuất sắc, làm giàu cho chính mình và làm giầu cho quê hương đất nước.