Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Chúng ta đã hạn chế tới mức thấp nhất các thiệt hại do thiên tai gây ra

Trong những năm vừa qua, nhất là năm 2020 thiên tai xảy ra dồn dập, liên tiếp trên mảnh đất hình chữ S. Tuy nhiên, với những nỗ lực của toàn dân, toàn quân và đặc biệt của các cơ quan Phòng chống Thiên tai, những thiệt hại cả về người và của đều đã được giảm thiểu.

Thiên tai diễn biến khốc liệt trong năm 2020

Theo ông Trần Quang Hoài, Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), năm 2020, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, thiên tai trên thế giới và khu vực đã diễn biến hết sức phức tạp, dị thường với tổng số gần 500 đợt quy mô quốc gia và khu vực; số lượng bão hoạt động trên Đại Tây Dương trong năm vượt mức kỷ lục với 30 cơn; mưa, lũ, lũ quét, sạt lở đất xảy ra nghiêm trọng ở nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Mặc dù các quốc gia đã rất nỗ lực phòng, chống song thiên tai đã làm 8.200 người chết, mất tích; tổng thiệt về kinh tế trên 210 tỷ USD. 

Tại Việt Nam, thiệt hại do thiên tai gây ra trong năm 2020 lên tới gần 40.000 tỷ đồng  

Ở trong nước, thiên tai diễn ra dồn dập và đặc biệt khốc liệt, vượt mức lịch sử trên nhiều vùng miền cả nước; đã xảy ra 16/22 loại hình thiên tai, trong đó có 14 cơn bão và một ATNĐ; 265 trận dông, lốc sét; 120 trận lũ quét, sạt lở đất; 90 trận động đất; hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng, sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún đê biển.

Năm 2020, thiên tai diễn ra dồn dập và đặc biệt khốc liệt, vượt mức lịch sử trên nhiều vùng miền cả nước. 

Trong năm 2020, thiên tai đã làm 357 người chết và mất tích, tổng thiệt hại về kinh tế trên 39.962 tỷ đồng.

Theo ông Trần Quang Hoài, mặc dù thiên tai năm qua diễn ra hết sức nghiêm trọng cùng với diễn biến dịch COVID-19 hết sức phức tạp, song công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả đã được Chính phủ, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, các cấp, các ngành thực hiện quyết liệt, kịp thời và hiệu quả cùng với sự chủ động của người dân, các tổ chức chính trị xã hội và nhiều tổ chức quốc tế, nhờ đó đã giảm thiểu được thiệt hại, đồng thời sớm khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân ở các khu vực chịu ảnh hưởng.

Công tác khắc phục hậu quả sau thiên tai được diễn ra nhanh chóng, kịp thời tại nhiều địa phương. 

Theo ông Trần Quang Hoài, công tác ứng phó thiên tai là nhóm nhiệm vụ được quan tâm chỉ đạo sát sao và hiệu quả, song cũng còn bộc lộ một số tồn tại như thông tin dự báo, cảnh báo về lũ quét, sạt lở đất còn rất khó khăn; công tác chỉ đạo, chỉ huy ứng phó, chỉ huy cứu nạn từ trung ương đến các địa phương còn thiếu cơ sở dữ liệu, thiếu trang thiết bị chuyên dùng…

Do hậu quả của thiên tai trong năm để lại rất nặng nề, nhất là khu vực miền Trung, bên cạnh những nỗ lực của toàn xã hội nhanh chóng ổn định đời sống, khôi phục sản xuất và phục hồi tái thiết sau thiên tai song bộc lộ nhiều tồn tại như tốc độ triển khai chậm, hoạt động quyên góp cứu trợ tự phát gây dư luận trái chiều, sự quan tâm giải quyết các vấn đề sau thiên tai còn hạn chế. Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn quốc gia, tình hình thiên tai sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường.

Các tháng còn lại của năm 2021 khả năng xuất hiện khoảng 12-14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông và trong đó, có 5-7 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Lũ trên các hệ thống sông tiếp tục dự báo diễn biến phức tạp, nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất trên các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông; ngập úng tại các thành phố và các khu đô thị.

Công tác chỉ đạo điều hành và ứng phó thiên tai năm 2020

Trước những diễn biến ngày càng cực đoan, phức tạp và trái với quy luật của thiên tai gây ra, những ảnh hưởng to lớn đến tài sản và tính mạng của nhân dân. Đảng, Nhà nước, chính phủ, các cơ quan phòng chống thiên tai đã chỉ đạo sát sao, quyết liệt. Cùng các bộ ngành, các cấp chính quyền và người dân triển khai nhiều giải pháp để phòng ngừa và giảm thiểu tác động của thiên tai. Từng bước chuyển dần từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa. 

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có thư gửi đồng bào chiến sĩ cả nước nhân ngày truyền thống phòng chống thiên tai. Ban Bí thư đã ban hành chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2020 về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa ứng phó khắc phục hậu quả thiên tai. Để hoàn thiện cơ sở pháp lý cho công tác PCTT, ngày 17/6/2020, Quốc hội khóa XIV đã thông qua luật số 60 sửa đổi bổ sung một số điều luật PCTT và luật đê điều.

Công tác chỉ đạo điều hành và ứng phó thiên tai được triển khai nhanh chóng, quyết liệt trong năm 2020.

Trong năm 2020, nhiều nhiệm vụ quan trọng đã được triển khai chủ động, hiệu quả với sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị. Thủ tướng đã trực tiếp chủ trì và chỉ đạo Hội nghị Tổng kết toàn quốc về công tác PCTT và TKCN, triển khai nhiệm vụ năm 2020 trực tuyến đến cấp xã. Tổ chức các hội nghị triển khai nhiệm vụ PCTT cụ thể ở từng khu vực. Phát động và tổ chức tuần lễ Quốc gia về PCTT với chủ đề "Phòng chống thiên tai chủ động, hiệu quả từ lực lượng xung kích cơ sở". Tăng cường năng lực thông qua việc đào tạo tập huấn cho  hàng nghìn lượt cán bộ chủ chốt làm công tác PCTT từ Trung ương đến địa phương và hàng trăm nghìn người tại các địa phương. Tổ chức nhiều hội thảo chuyên đề, chuyên sâu, man g tính khoa học. 

Tổng cục Phòng chống thiên tai, Văn phòng thường trực của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai đã tham mưu giúp Thủ tướng, giúp Ban chỉ đạo ban hành nhiều văn bản, công điện chỉ đạo PCTT. Tham mưu tổ chức nhiều đoàn công tác của lãnh đạo chính phủ, hàng trăm đoàn công tác của lãnh đạo, ban chỉ đạo triển khai ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Tổ chức điều tra, đánh giá hiện trạng đề xuất các giải pháp tổng thể trong công tác phòng chống, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Công tác trực ban 24/24 giờ toàn bộ tình hình thiên tai, tình hình dân sinh, cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai trên toàn quốc. 

Quyết tâm cao để hạn chế thấp nhất thiệt hại của thiên tai trong những năm tới

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị Hội nghị trực tuyến về Công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2021, Phó thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nhấn mạnh, trong những năm vừa qua, nhất là năm 2020 thiên tai xảy ra dồn dập, liên tiếp gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản của nhà nước và nhân dân.Tuy nhiên nhờ sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư đối với công tác Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN ) luôn được Đảng, Nhà nước, Chính phủ nên  đã hạn chế tới mức thấp nhất các thiệt hại do thiên tai gây ra.

Phó thủ tướng Lê Văn Thành cũng bày tỏ chia sẻ về những đau thương mất mát, thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra đối với các địa phương và nhân dân cả nước trong thời gian qua. Bên cạnh đó, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cũng chỉ rõ nguồn lực đầu tư cho công tác PCTT&TKCN còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác PCTT&TKCN.

Đối với nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế, Phó Thủ tướng cho rằng, về khách quan, các loại hình thiên tai diễn ra rất khốc liệt, bất thường trên phạm vi rộng, thời gian kéo dài và đặc biệt là khó dự báo. “Do đó, đầu tư để cho phòng, chống thiên tai phải đủ mạnh, cả về con người, bộ máy, trang thiết bị thì chúng ta mới có thể khắc phục được, mới chủ động được”.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm: “Phải quyết tâm thật cao để làm sao hạn chế thấp nhất thiệt hại của thiên tai trong năm 2021; đặt nhiệm vụ bảo vệ tài sản, tính mạng của người dân lên hàng đầu, giảm tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Tuyệt đối không được chủ quan." Phó Thủ tướng nhấn mạnh một số nhóm giải pháp như: nghiên cứu, đầu tư trang thiết bị, công nghệ quan trắc, theo dõi, giám sát, chỉ đạo điều hành ứng phó với thiên tai, ứng dụng công nghệ thông tin, tự động hóa, vận hành công cụ hỗ trợ trong chỉ đạo điều hành.

Phó Thủ tướng lấy ví dụ: “Nếu một khu vực bị chia cắt do mưa bão mà chúng ta cứ tiến thẳng vào, như đợt vừa rồi bị sạt lở thì rất nguy hiểm. Nhưng có những thiết bị có thể giúp chúng ta quan sát từ xa, để có thể tránh những trường hợp thiệt hại đáng tiếc. Do đó, đầu tư trang thiết bị không chỉ cho dự báo mà trong quá trình cứu hộ, cứu nạn rất quan trọng”. 

Đối với tình huống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cụ thể, Phó Thủ tướng lưu ý: “Phải theo dõi thật chặt chẽ diễn biến, dự báo đúng tình hình, chỉ đạo ứng phó thật kịp thời; khắc phục khẩn trương, có hiệu quả với mục tiêu giảm thiệt hại về người và lấy sự an toàn của người dân làm thước đo cho kết quả hoạt động của phòng, chống thiên tai”.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành Trung ương rà soát lại các thủ tục liên quan tới tái thiết các cái khu vực, các địa bàn, các địa phương bị ảnh hưởng của thiên tai. Phó Thủ tướng lấy ví dụ, có địa bàn bị ảnh hưởng bởi thiên tai, đã được ngân sách Trung ương hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội, hạ tầng giao thông nhưng thủ tục đầu tư còn chậm, có công trình mất 1-2 năm chưa triển khai thi công được. Phó Thủ tướng đề nghị tiếp tục rà soát để hoàn thiện thể chế, các quy định pháp luật liên quan tới phòng, chống thiên tai.