Người này khoe, sau khi tìm được đường vận chuyển qua các hãng bưu chính, chuyển phát nhanh, họ đã bắt đầu "livestream" để bán hàng qua mạng xã hội.

Còn với Biên, những ngày chúng tôi ở Sìn Hồ, đều chứng kiến người này đem những mặt hàng gỗ quý bị cấm khai thác, vận chuyển đi gửi qua đường chuyển phát nhanh tới khách hàng… muôn nơi.

Để tìm hiểu việc gửi hàng cấm là gỗ quý hiếm qua bưu điện như thế nào, nhóm phóng viên đã dành nhiều ngày đến các bưu cục để tìm hiểu và ghi nhận.

Tại bưu cục của hãng chuyển phát nhanh J... ở thị trấn Sìn Hồ, khi một người dân cầm chiếc thớt trên tay đến gửi, nhân viên ở đây liền hỏi: "Có giấy tờ mua lại gỗ này của kiểm lâm không anh (ý nói gỗ bán đấu giá từ các vụ vi phạm được bán đấu giá công khai)? Có giấy tờ là được, trước nhà bọn em cũng hay nhận gỗ cho nhà chị H. Biên, nên em biết. Thực ra, có giấy tờ trên là một phần thôi anh, trường hợp mà bị tóm thì vẫn khó xin".

Nhân viên này còn nói rõ với người gửi là nếu gửi một hai chiếc thớt nghiến thì không cần giấy tờ.

Dưới đây là một đoạn đối thoại giữa người gửi hàng và nhân viên nhận hàng chuyển phát nhanh (thớt nghiến) tại bưu cục ở huyện Sìn Hồ mà nhóm phóng viên ghi nhận được:

Người gửi: Giá cước bên mình là bao nhiêu tiền cho một cân hàng gửi đi?

Nhân viên: Bên em 30 nghìn đồng cho 3 kg hàng gửi (gỗ) đầu tiên, còn sau đó, thêm 1 cân là thêm 6.000 đồng.

Người gửi: Gửi lẻ tẻ vài ba cái thớt nghiến thì chắc là không cần giấy tờ mua đấu giá gỗ của kiểm lâm nhỉ?

Nhân viên: Không ạ, giấy tờ cứ bao giờ bị bắt thì mới cần.

Người gửi: Bọn tôi sẽ đưa cho bên bưu cục một bản như thế này à?

Nhân viên: Không cần đâu ạ, bao giờ có vấn đề gì thì em gọi. Thực ra là cái này nếu bị bắt các sếp tự giải quyết với nhau thôi. Bị bắt thì hàng sẽ đi chậm khoảng 2 -3 hôm để họ có thời gian kiểm tra.

Nhân viên này kể rằng, xe vận chuyển của hãng đã từng bị bắt nhiều lần, nhưng lần nào đưa giấy tờ trúng đấu giá ra cũng được tha. Sau khi tiếp nhận hang, khoảng 12 giờ hàng ngày là xe của hãng đến bốc hàng đưa về thành phố Lai Châu, rồi chuyển đi đến các địa chỉ khách đặt.

Tại một bưu cục khác ở trung tâm huyện Sìn Hồ, nhân viên ở đây nhất quyết từ chối nhận chuyển hàng gỗ quý nhưng tại điểm bưu cục xã, nhân viên vẫn nhận hàng.

Nhóm phóng viên tiếp tục đến địa điểm của hang vận chuyển bưu chính V… tại một con phố đông đúc nhất thị trấn Sìn Hồ để tìm hiểu. Nhiều tuần liên tục, chúng tôi ghi nhận xe ô tô tải biển kiểm soát 25H - 001… đỗ trước cửa, bên trong thùng xe có từ 2 đến 5 khúc gỗ lũa đã được đóng cũi.

Sau khi nhân viên cân, kiểm tra, dán mã số đơn hàng, số gỗ kia sẽ được đẩy sâu vào bên trong thùng xe, phía ngoài là các mặt hàng bình thường khác. Việc bốc hàng tiến hành rất nhanh, lái xe cảnh giác, nhìn ngang ngó dọc rồi đóng thùng, lái xe di chuyển về thành phố Lai Châu để chuyển sang xe khác chở về Hà Nội hoặc đi các tỉnh khác.

Trong quá trình theo dõi, ghi hình, phóng viên đã vào cửa hàng và trao đổi với nhân viên tiếp nhận hàng.

Nhân viên này cho biết: "Là đơn vị vận chuyển hàng hóa nên gửi gỗ phải có giấy tờ" và giới thiệu chúng tôi nên "chủ động sang bên Kiểm lâm để xử lý giấy tờ. Phải có giấy của Kiểm lâm cho phép bán cái mặt hàng này, nếu không, trên đường vận chuyển mà bị kiểm tra là lỗi tại nhân viên nhận hàng".

Nhân viên hãng nói vậy, nhưng chúng tôi đã chứng kiến và ghi lại hình ảnh xe tải được cho là chở hàng của đơn vị này đến tận nhà của những chủ hàng như Nghĩa, Biên để nhận gỗ lũa, thớt nghiến và nhiều sản phẩm trái phép tương tự khác mang đi.

Để tìm hiểu rõ hơn về thủ đoạn dùng xe của các hãng bưu chính, chuyển phát nhanh vận chuyển gỗ về xuôi tiêu thụ, chúng tôi đã tìm cách liên hệ với lái xe mang biển kiểm soát 25H - 001… chuyên chở hàng cho hãng chuyển phát nhanh từ huyện Sìn Hồ về TP. Lai Châu.

Lúc đầu, lái xe rất sợ liên luỵ, và từ chối thẳng thừng việc “hợp tác” với nhà báo. Sau thời gian dài thuyết phục, chúng tôi đã có mặt trong khoang lái của xe tải kể trên.

Trên đường di chuyển, lái xe tiết lộ thẳng: phía sau trong thùng xe đang chở hàng cấm, chủ yếu là gốc cây gù hương là loại gỗ quý hiếm thuộc nhóm IIA, hạn chế khai thác, sử dụng. Ngày nào hãng cũng có khách gửi gỗ lậu, tuy nhiên mỗi chuyến chỉ dám vận chuyển 5-7 gốc cây, đôi khi có cả các lô hàng gỗ nghiến dạng thớt.

Lái xe này nói: "Thực ra mình chở gỗ này, kể cả lúc bê gỗ lên xe hay là lúc đi mua của dân - nếu không có người tố cáo thì cơ quan chức năng không bao giờ bắt được đâu (ý là rất khó phát hiện được)".

Nhiều năm lái xe chở hàng theo cách này, anh lái xe "tự tin" chưa bao giờ bị cơ quan chức năng bắt hay kiểm tra xe. Giả dụ có bị kiểm lâm dừng xe ngay thời điểm đang chở gỗ lậu, anh ta cũng không sợ. Vì để được mở khóa đã kẹp chì của khoang hàng “bưu chính” của xe, theo quy định, phải có 3 - 4 bên liên ngành cùng phối hợp.

"Còn lâu mới kiểm tra xe này. Xe anh chạy hàng (bưu chính, chuyển phát nhanh) làm sao người ta dám tự nhiên kiểm tra. Kể cả báo (ý nói có người tố cáo), bây giờ kể cả có người báo, không được tự nhiên mở xe ra kiểm tra đâu", trích nguyên văn đoạn ghi âm lái xe nói với chúng tôi.

Lái xe thông tin, việc vận chuyển hàng gì là do công ty quyết định, nếu có bị làm sao thì công ty sẽ có trách nhiệm phải xử lý, dù là gỗ lậu nhưng trên xe vẫn có giấy tờ “mua gỗ đấu giá” làm “bùa hộ mệnh”, nên anh ta không sợ.

Ngoài ra, lái xe còn kêu ca, "các khúc gỗ thường rất nặng, quá trình vận chuyển, mang vác vất vả lắm".

Chiếc xe phóng viên đi cùng di chuyển từ thị trấn Sìn Hồ, chỉ hơn một giờ sau đã có mặt ở thành phố Lai Châu. Xe đến chuyển hàng tại một bưu cục trên đường Trần Hưng Đạo. Quá trình chuyển hàng rất nhanh gọn: 2 xe tải lùi đuôi lại gần nhau để tránh sự chú ý của bên ngoài rồi hàng được chuyển từ xe nọ sang xe kia. Coi như hai thùng xe nối làm một, kính bưng.

Sau đó, hàng lại được phân loại và tiếp tục chuyển đi các nơi khác trong và ngoài tỉnh Lai Châu.

Theo điều tra của chúng tôi, các đối tượng có dấu hiệu khó cãi trong việc đã cấu kết với cán bộ tha hoá và đơn vị bưu chính để các bên đồng thuận vận chuyển hàng vi phạm. Hồ sơ hàng hoá cũng “chiêu trò” phù phép. Với các trường hợp chúng tôi điều tra, cơ bản, nhân viên bưu chính cũng cho gửi hàng lậu, hàng cấm và tiết lộ cả cách họ “làm luật” với cơ quan chức năng!

Vì sao tình trạng lợi dụng xe thư báo để chuyển hàng cấm, hàng lậu tinh vi như vậy vẫn diễn ra, bất chấp sự lên tiếng và các biện pháp ngăn chặn của nhiều phía? Theo các chuyên gia, đó là vì các lỗ hổng trong kiểm soát hàng hoá trước và trong khi xe bưu chính, các đơn vị bưu chính chấp nhận chuyển cho khách hàng.

Quy định có đủ, nhưng ai giám sát? Máy móc chưa có đủ, mà nếu có đủ thì cũng cần cái giám sát cao hơn là đạo đức và tinh thần thượng tôn luật pháp của các đơn vị bưu chính, các nhân viên trực tiếp làm nhiệm vụ và cơ quan thanh kiểm tra vấn đề này.

Khi xảy ra vi phạm như báo chí chúng tôi phản ánh, liệu có nên xử mạnh tay với các công ty bưu chính Nhà nước và tư nhân không? Có nên vạch trần các dấu hiệu bao che một cách quyết liệt hơn không? Nếu không có biện pháp răn đe, khi vỡ lở các vụ việc đau lòng, nếu chúng ta chỉ xử lý các đối tượng lợi dụng dịch vụ bưu chính để buôn ma tuý, vũ khí, hàng cấm, hàng lậu (mà không tính đếm đến trách nhiệm lớn lao của các công ty bưu chính!) thì thật không công bằng!

Vậy là, qua một hành trình dài vài nghìn cây số tìm hiểu từ Hà Nội, trải theo các quốc lộ và các cỗ xe tải chở thư báo; nhập vai với các hạng người và loại nghề khác nhau, câu chuyện về: các “bồ câu đưa thư bị mua chuộc”, tha hoá đã cơ bản là sự thật. Hình ảnh không thể thuyết phục hơn, các kết luận điều tra khó có thể rõ ràng hơn. Thiên nhiên bị tàn sát, tính minh bạch, an toàn và nhân ái của cộng đồng bị xâm hại, thông qua việc xe thư báo, xe bưu chính có dấu hiệu nghiêm trọng trong vi phạm luật pháp.

Bằng chứng quan trọng cho nhận định trên: là sau khi chúng tôi tố cáo, nhiều người đã bị bắt giữ, mà “ngòi nổ” là từ vụ việc này. Hai chủ xưởng gỗ “làm ăn to” nhất là Biên và Nghĩa đã bị bắt giam, lực lượng chức năng đang mở rộng điều tra, truy xét tới cùng... Điều này đã được Công an tỉnh Lai Châu chính thức công bố.

Nhưng! Có một điều chưa rõ ràng ở đây là: vì sao chúng ta lại để cho điều đó xảy ra? Bất chấp các cảnh báo, bất chấp các vụ việc bị phanh phui đầy tai tiếng rồi báo chí đăng tải hẳn hoi?

Chúng tôi “thí nghiệm” đặt hàng gỗ quý vận chuyển lậu qua bưu điện, vừa giăng câu, “cá” đã xông đến rào rào. Xin thưa, hằng ngày hằng giờ điều đó vẫn diễn ra. Các đối tượng còn cam kết và chúng tôi có tài liệu về việc họ đã gửi cả… súng qua bưu điện. Thủ đoạn là tháo rời các bộ phận gửi dần, một lãnh đạo ngành bưu chính trả lời báo chí cũng đã chính thức thừa nhận về việc đó, chúng tôi mới càng hiểu, chuyện đó hoá ra nhiều người vẫn biết. Biết, ngăn chặn thì không khó tí nào (nếu không nói là quá dễ), nếu chúng ta thật sự quyết tâm.

Nếu cơ quan hữu trách thật sự muốn xử lý các vụ việc trên, chúng tôi xin tiếp tục “vào vai” phanh phui cái sai kiểu như trên và gửi kết quả đến quý vị khi có thể. Chúng tôi điều tra, không gì hơn là muốn ngăn chặn cái sai, thượng tôn lối sống đúng, vì một cộng đồng an toàn, phát triển bền vững và minh bạch./.