"Tự ý" điều chỉnh quy hoạch hàng loạt dự án khi chưa được Thủ tướng phê duyệt

Như đã thông tin, Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận về trách nhiệm quản lý và thực hiện quy hoạch của Bộ Xây dựng giai đoạn 2015-2022, trước khi bộ này hợp nhất với Bộ Giao thông Vận tải vào đầu tháng 3/2025.

Trong kết luận, Thanh tra Chính phủ nêu rõ UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn còn tồn tại sai sót trong việc phê duyệt một số đồ án quy hoạch.

Cụ thể, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành Quyết định số 337 ngày 28/11/2016 về việc điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ (huyện Tân Thành, nay là thị xã Phú Mỹ).

Theo đó, tỉnh điều chỉnh mặt cắt ngang Quốc lộ 51 đoạn qua phạm vi nội thị của quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ (từ ranh giới với tỉnh Đồng Nai đến đường Hội Bài - Tóc Tiên, tổng chiều dài khoảng 22,85 km) với mặt cắt 70 m. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này không lấy ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng, vi phạm khoản 2 Điều 51 Luật Quy hoạch đô thị 2009.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành quyết định điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ mà không đúng thẩm quyền theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị 2009.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã phê duyệt đồ án điều chỉnh Quy hoạch phân khu xây dựng Khu công nghiệp chuyên sâu Phú Mỹ III, theo đó tăng thêm 248,31 ha so với quy mô diện tích toàn khu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Văn bản số 1977 ngày 7/10/2014.

Ngoài ra, diện tích đất dịch vụ tiện ích và thể thao cũng được điều chỉnh vượt 62,57 ha so với phê duyệt của Phó Thủ tướng tại Văn bản số 278 ngày 9/1/2013 của Văn phòng Chính phủ (trong khi chủ trương được đồng ý chỉ là 39 ha). Đồng thời, tỉnh còn bổ sung chức năng sân golf, cảng và bến thủy nội địa, điều này không phù hợp với Quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1113 ngày 9/7/2013.

Theo kết luận thanh tra, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã phê duyệt Dự án Cảng thủy nội địa và Kho bãi tổng hợp Đông Phong tại xã Tân Hải, thị xã Phú Mỹ (có sử dụng đất rừng phòng hộ) khi chưa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt việc điều chỉnh quy hoạch từ đất cây xanh ven đô thị sang đất có chức năng cảng kho bãi.

Chưa dừng lại ở đó, UBND tỉnh còn điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ, trong đó thay đổi quy hoạch Dự án Cảng thủy nội địa và Kho bãi tổng hợp Đông Phong từ đất cây xanh ven đô thị sang đất chuyên dùng cảng kho bãi. Tuy nhiên, tỉnh không tổ chức lập quy hoạch đô thị, không lập báo cáo về nội dung và kế hoạch điều chỉnh cục bộ quy hoạch đô thị để gửi cơ quan thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Việc làm này không đúng với quy định của Luật Quy hoạch đô thị 2009.

Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm đối với các sai phạm trên thuộc về Bộ Xây dựng, các đơn vị thuộc Bộ có liên quan, đơn vị tư vấn lập đồ án và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Chuyển cơ quan điều tra nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự

Liên quan đến việc thực hiện Chương trình phát triển đô thị quốc gia, Thanh tra Chính phủ kết luận rằng các mục tiêu đề ra trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ đến năm 2020 vẫn chưa đạt được.

Cụ thể, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như phát triển đô thị thiếu đồng bộ, lãng phí tài nguyên, tập trung hóa đô thị lớn gây áp lực lên hạ tầng, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng sống và phát triển đô thị bền vững.

Bên cạnh đó, việc phân bố đô thị chưa hợp lý giữa các vùng miền, gia tăng áp lực dân số tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, trong khi chưa có cơ chế khuyến khích đầu tư vào các đô thị vừa và nhỏ.

Một trong những nguyên nhân của thực trạng này là Chương trình phát triển đô thị quốc gia chủ yếu dựa vào nguồn lực của địa phương mà chưa xác định rõ các mục tiêu cụ thể gắn với cơ chế, chính sách thực hiện. Điều này khiến việc triển khai thiếu các giải pháp mang tính đột phá.

Ngoài ra, để đạt được mục tiêu phát triển đô thị, các địa phương phải huy động nguồn lực từ nhiều kênh khác nhau, đòi hỏi sự phối hợp liên ngành chặt chẽ – một điểm yếu còn tồn tại.

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm chính thuộc về Bộ Xây dựng và các đơn vị có liên quan trong việc tham mưu, chỉ đạo thực hiện.

Về Chương trình phát triển nhà ở quốc gia, trong giai đoạn 2011-2020, dù đạt được một số kết quả, đặc biệt là phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường và chính sách nhà ở cho nhóm đối tượng cần hỗ trợ, nhưng nhiều mục tiêu cụ thể đến năm 2020 vẫn chưa hoàn thành theo Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ.

Những hạn chế bao gồm:

- Thiếu cơ chế giám sát đồng bộ trong hoạt động xây dựng.

- Chính sách phát triển nhà ở còn chồng chéo, thủ tục phức tạp.

- Phụ thuộc vào ngân sách nhà nước dẫn đến thiếu nguồn lực, hỗ trợ dàn trải, đặc biệt đối với nhà ở xã hội và nhà ở cho hộ nghèo.

- Chưa có cơ chế điều tiết, giám sát hiệu quả từ Trung ương xuống địa phương.

- Quản lý nhà nước về phát triển nhà ở tại địa phương chưa được chú trọng đúng mức.

Trách nhiệm đối với các tồn tại trên thuộc về Bộ Xây dựng và các đơn vị có liên quan.

Từ những kết luận trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo:

- Bộ Xây dựng kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan đến các hạn chế trong công tác quản lý quy hoạch, thực hiện quy hoạch xây dựng.

- UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm Bà Rịa - Vũng Tàu, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của lãnh đạo UBND tỉnh đối với các vi phạm, tồn tại đã được chỉ ra.

Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Bộ Xây dựng và UBND các tỉnh, thành phố liên quan phải chuyển hồ sơ đến cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định.

×