Hình ảnh của cán bộ trong thiên tai

Hình ảnh của cán bộ, trong mưa bão, lũ lụt

Sau cơn bão Bualoi, một bì thư được gửi tới Mặt trận tổ quốc. Bên ngoài, là những nét chữ run rẩy "Ông Nguyễn Quốc Thước, cán bộ hưu trí, xin ủng hộ bà con bị bão lụt tỉnh Nghệ An quê nhà".

Vị tướng lừng danh Nguyễn Quốc Thước đấy các bạn ạ. Người lính già từng trải qua bom đạn đã chọn cách giản dị nhất để thể hiện sự sẻ chia với đồng bào. Và “vẻ đẹp”, niềm tin tạo ra ngay trong chính sự giản dị, trong những nét chữ nghiêng lệch vì tuổi tác ấy.

Giữa mưa bão, thiên tai, có những bức ảnh mang tính khoảnh khắc thật sự lay động, khiến chúng ta tin rằng người dân không cô đơn, không bị bỏ lại - thậm chí khi một mình giữa cơn lũ dữ, giữa đêm đen nước ngập quanh, hay vừa trải qua mất mát lớn nhất của cuộc đời.

Còn nhớ khi Thủ tướng vào làng Nủ, tới Điện Biên, và hôm qua, vào tận điểm ngập sâu nhất ở Thái Nguyên, với tay chống gậy, áo lấm bùn, ôm những đồng bào vừa trải qua mất mát và đau đớn… trong những hình ảnh lan truyền khắp mạng xã hội. Những hình ảnh ấy sở dĩ lay động trái tim, không phải vì nó được dàn dựng, mà vì nó đúng lúc, vì nó chân thực.

Khi thiên tai còn nguyên vết tích, khi khăn tang còn chưa kịp thắt, người đứng đầu Chính phủ đã có mặt, không phải để chụp ảnh, mà để nắm tay, hỏi han, cùng rơi nước mắt với nhân dân và ra quyết định ngay giữa đổ nát, giữa đau thương.

“Xuống tận nơi” – ba chữ nghe đơn giản, nhưng trong bối cảnh nhiều công văn vẫn “chưa kịp ký”, đó là hành động thể hiện tấm lòng, trách nhiệm và cả sự sẻ chia với nhân dân.

Tất nhiên, luôn có một ranh giới vô cùng mong manh trong việc nhìn nhận hình ảnh cán bộ.

Một Giám đốc Sở Giáo dục, ống quần sắn cao, chân lội bùn thị sát trường học ngập nước, vòng tay “thả tim” động viên học sinh học online. Hình ảnh ấy được thả tim, được khen “dễ thương”, nhưng cũng có những người - soi từ chuyện sạch/bẩn cái ống quần, để châm chọc rằng “làm màu”, “chữa cháy”.

Trong thời mạng xã hội kết nối và tương tác cực kỳ mạnh mẽ, cán bộ chưa thò chân xuống nước thì dân đặt tay lên… bàn phím. Một hành động nhỏ, dù thiện ý, cũng dễ trở thành meme. Cái ranh giới giữa chân thật và “làm màu” giờ mong manh như sợi cáp treo giữa hai luồng dư luận.

Vì thế, hình ảnh cán bộ, quan chức hôm nay không chỉ là “đẹp” hay “xấu”, mà là thật hay không thật. Có người chỉ cần một bức ảnh mộc là đủ lay động. Có người dù được livestream 4K vẫn bị nghi ngờ đang “diễn”. Bởi sự thật niềm tin công chúng vốn mỏng manh, luôn phủ bóng hoài nghi.

Cái khó nhất của người làm công quyền trong kỷ nguyên truyền thông, vì thế, là làm sao để hành động không bị hiểu nhầm là “trình diễn”.

Làm thật, nhưng đừng để trông như đang làm màu. Đó là “nghệ thuật của sự giản dị” – thứ mà vị tướng 100 tuổi đã làm một cách vô thức, và người trẻ trong bộ máy hôm nay cần học có ý thức.

Khi nhân dân nhìn bằng trái tim

Việc cán bộ thị sát, xuất hiện nơi hiện trường luôn là thứ người dân cần. Như một cách sâu sát với thực tế, để thấu hiểu, để giúp đỡ, và xa hơn, để những chính sách tác động tới số đông bắt đầu hoặc ít nhất không xa rời thực tế. Nhất là trong những hoàn cảnh cấp bách.

Chúng ta có những vị Bộ trưởng leo vực xuống tận hiện trường tai nạn, nhưng cũng có những vị Bộ trưởng đi tắm bùn giữa tai nạn tàu hoả nghiêm trọng. Chúng ta có những cán bộ hy sinh khi cứu dân trong lũ và cũng có những vị được che ô, hay ngồi bè được người khác đẩy đi thị sát.

Chúng ta có vị lãnh đạo lập tức ra quyết định chỉ đạo ngay trên xuồng cứu hộ khi đi thị sát tại hiện trường và cũng có những cán bộ chọn im lặng, dân không biết ở đâu, đang làm gì, trong thiên tai.

Thật ra, người dân không cần cán bộ phải “diễn” khổ, mà cần cán bộ hiểu và cảm được cái khổ của dân.

Hình ảnh cán bộ cũng vậy, không ở chỗ ai dám lội nước sâu hơn, mà là ai giúp nước rút nhanh hơn. Không phải ai “đến sớm hơn để chụp ảnh”, mà ai ở lại lâu hơn để giải quyết. Hình ảnh của một cán bộ sâu sát là người không cần ống kính để soi sáng mình, mà vẫn đủ sáng để soi đường, tạo sự tin tưởng cho dân.

Bão lũ liên hoàn bão lũ. Và giữa cơn phong ba bão táp của đất trời ấy, vẫn có vô vàn hình ảnh những cán bộ thật sự của dân khi lặng lẽ lăn xả vì dân.

Một chiến sĩ công an kịp đưa dân tới nơi an toàn, chỉ vài phút trước khi lũ tràn về. Một người lính bơi vào nhà dân cứu cụ già giữa biển nước. Một cán bộ xã hy sinh khi điều tiết giao thông giữa lũ. Và đêm qua, hàng rào cán bộ bên đê sông Cầu khi nước lũ, vượt đỉnh lịch sử- luôn chực chờ phá vỡ để cuốn phăng tất cả.

Họ có tên nhưng vô danh trong những hình ảnh, thước phim “người dân ghi lại” về sự lăn xả. Và những hình ảnh lăn xả ấy, luôn lay động nhất, vì sự chân thực.

Suy cho cùng, hình ảnh của cán bộ không nằm ở ống kính, mà ở “hậu cảnh” của nó. Nếu đằng sau ống quần lấm bùn là trách nhiệm – nó sẽ luôn được ghi nhớ, được tri ân. Nếu chỉ là màn diễn – nó sẽ chỉ như một hình ảnh trôi rất nhanh theo dòng tin tức. Nói cách khác, hình ảnh đẹp nhất của người cán bộ, chính là khi họ không cần tạo hình ảnh.

Bởi dân nhìn – và tin – không chỉ bằng mắt, mà bằng cả trái tim.

×