Vì sao người người, nhà nhà chọn cách "cover"?

Mới đây, công ty ACV Entertaiment, đơn vị nắm bản quyền ca khúc "Ai chung tình được mãi" (ca sĩ Đinh Tùng Huy) đã đưa ra thông báo khẳng định: Thời gian qua, một số ca sĩ đã tự ý cover, mang ca khúc đi biểu diễn ở nhiều sân khấu khác nhau nhưng không xin phép, vi phạm bản quyền âm nhạc nghiêm trọng.

Thông báo này gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận. Trong khi không ít khán giả ủng hộ việc ACV Entertaiment đòi bản quyền, cũng có nhiều ý kiến cho rằng: Việc các nghệ sĩ tên tuổi hát lại ca khúc "Ai chung tình được mãi" vô hình chung đã nâng tầm cho bản nhạc này, khi mà trước đó, bài hát của Đinh Tùng Huy bị đánh giá là ca khúc thị trường, không có nhiều giá trị về mặt nghệ thuật.

Quan điểm này không phải không có cơ sở. "Ai chung tình được mãi" phát hành MV chính thức từ tháng 11/2021, nhưng hiện tại vẫn được đông đảo khán giả yêu thích và chia sẻ. Bên cạnh MV chính thức của Đinh Tùng Huy đạt 46 triệu lượt xem ở thời điểm hiện tại, bản cover ca khúc của Thương Võ cũng "nóng" không kém khi thu hút tới 36 triệu lượt xem. 

Khiêm tốn hơn một chút, bản cover của ca sĩ Hoài Lâm và ca sĩ Trung Quân Idol có lượng view lần lượt là 11 triệu và 2 triệu. Dù chỉ là một bản fancam đơn giản và mới được đăng tải một thời gian ngắn, hiện tại, phần thể hiện của ca sĩ Tùng Dương trong một chương trình âm nhạc cũng thu hút tới nửa triệu lượt người click. 

Sự xuất hiện của các giọng ca gạo gội như Đan Trường, Lệ Quyên, Tùng Dương bên cạnh những gương mặt trẻ có chất giọng được đánh giá cao như Hoài Lâm, Trung Quân Idol mang lại nhiều màu sắc cho "Ai chung tình được mãi". Nhờ "thực đơn" đa dạng, khán giả có thể dễ dàng thưởng thức ca khúc theo những phong cách khác nhau, qua đó chọn ra phong cách phù hợp với mình.

Trước "Ai chung tình được mãi", nhiều bản cover cũng đã gây bão trên internet, không chỉ khiến ca sĩ duy trì tên tuổi mà còn tạo ra sự hồi sinh cho ca khúc. Có thể kể tới Hà Anh Tuấn, người được coi là biểu tượng thành công với những ca khúc cover. 

Bằng cách hát hiện đại, cách dẫn dắt khán giả, Hà Anh Tuấn đã giúp những ca khúc cũ như Về đi em, Tình thôi xót xa, Em về tinh khôi… sống lại sau một thời gian dài bị quên lãng. Dự án See Sing Share trở thành món ăn tinh thần được đón đợi mỗi tuần, thu hút cho nam ca sĩ này thêm một lượng khán giả không nhỏ.

Mới đây nhất, nam ca sĩ Noo Phước Thịnh cũng chinh phục khán giả với ca khúc "Cả một trời thương nhớ" từng được thể hiện thành công qua giọng hát của Hồ Ngọc Hà trong Live Concert "Hoa" (nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường). Cách hát da diết, tình cảm của anh khiến bài hát nhanh chóng lọt vào Top thịnh hành của Youtube, với nhiều lời bình luận tích cực.

Không khó thể khẳng định, việc cover ca khúc đang ngày càng trở nên thịnh hành, sau nhiều ví dụ đầy thành công. Một loạt gương mặt trẻ thông qua Youtube được phong "thánh cover", tạo ấn tượng với cộng đồng mạng: Thương Võ, Hương Ly, Jang Mi, Minh Châu... Trong khi đó, không ít nghệ sĩ gạo cội cũng thử sức mình với những ca khúc nhạc trẻ. Có thể kể tới Tùng Dương và "Anh ơi ở lại", Tuấn Ngọc với "Chúng ta không thuộc về nhau", Thanh Thảo với "Gặp nhưng không ở lại"...

Ở góc độ một ca khúc được nhiều ca sĩ cover, tác dụng lớn nhất chính là việc ca khúc đó được nối dài đời sống, lan tỏa rộng rãi hơn, chứng tỏ được sức ảnh hưởng của nó với đời sống âm nhạc, nhu cầu thưởng thức của công chúng. Điều này rất quan trọng bởi không phải ca khúc nào cũng được đón nhận như vậy.

Nên chú trọng vấn đề bản quyền

Chia sẻ với PV Dân Việt, nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long khẳng định: "Theo tôi, việc một ca khúc được nhiều ca sĩ cover lại là dấu hiệu tích cực đối với cả ca sĩ thể hiện bài hát gốc, cả công ty sở hữu cũng như khán giả. Điều đó sẽ giúp sản phẩm âm nhạc này có đời sống dài hơn, lan tỏa mạnh mẽ hơn, cũng như đánh dấu mức độ thành công của tác phẩm. Đó là khi ta xét về sự lan tỏa cũng như khía cạnh truyền thông.

Còn về vấn đề bản quyền mà dư luận đang tranh cãi những ngày gần đây, quyền lợi của người sáng tạo ra và người nắm giữ bản quyền âm nhạc hiện nay rất rõ ràng. Việc một công ty tuyên bố bản quyền và các quyền lợi liên quan là đương nhiên và không xấu. Họ hoàn toàn được quyền làm điều đó. Có thể điều này khiến một vài nghệ sĩ cũng như một bộ phận công chúng thấy bị bó buộc, nhưng đó lại là biểu hiện của một thị trường giải trí mang tính chuyên nghiệp. 

Nhiều quốc gia phát triển đã quen, chúng ta cần làm quen dần với điều đó. Trong những năm trước đó, ở thập kỷ 1990, làng nhạc Việt Nam gần như chưa có khái niệm về bản quyền, cover ca khúc cũng là "chuyện thường ngày ở huyện". Lúc ấy, cũng từng có những cuộc tranh luận diễn ra, nhưng những người liên quan đều không thể đi tới cùng. Thời điểm đó, chúng ta vẫn hoạt động theo mô hình cũ, khi mà một ca khúc sáng tác ra là bài hát quốc dân, ai hát cũng được, ai nghe cũng tốt. 

Đối với một số ca khúc được biết đến rộng rãi trong thời gian vừa qua, nếu nhìn sâu hơn một chút có thể nhận thấy kể cả bản gốc và một vài sản phẩm cover đều nằm trong chiến lược phát triển thị trường của công ty sở hữu bản quyền tác phẩm. Khi ca khúc lan tỏa mạnh mẽ hơn, dẫn tới các nghệ sĩ khác hát lại, có thể điều này khiến cho họ khó kiểm soát bản quyền và những quyền lợi có liên quan và khi ấy họ mới cần xử lý các vấn đề liên quan tới bản quyền. 

Ở góc độ khác, việc thực hiện nghĩa vụ bản quyền hiện tại cũng khá thuận lợi khi các ca khúc phát hành trên môi trường số hiện tại đa phần đều ghi rõ thông tin liên hệ cụ thể".

Bàn về việc không ít khán giả cho rằng các ca sĩ gạo gội không nên cover những ca khúc của đàn em, ông Nguyễn Quang Long cũng đưa ra quan điểm: "Tôi nghĩ rằng, trong nghệ thuật, mỗi nghệ sĩ đều tự biết được vị trí của mình. Việc ca sĩ gạo gội thể hiện ca khúc mới chứng tỏ họ rất nhiều điều. Chẳng hạn họ vẫn còn đang rất yêu nghề, muốn tiếp thu thêm những giá trị mới có được từ giới trẻ, thể hiện sự quan tâm với âm nhạc của thế hệ đi sau, mở rộng thêm phạm vi khán giả của chính mình".

Trong khi đó, chia sẻ với PV Dân Việt nhiều ca sĩ cover liệu có "nâng tầm" ca khúc, nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường, tác giả của nhiều ca khúc hit trong thời gian gần đây cho rằng: "Theo quan điểm của tôi, một ca khúc "hot" chưa chắc là một ca khúc hay, và một ca khúc hay thì cũng chưa chắc sẽ "hot". 

Một ca khúc "hot" là một ca khúc được nhiều người yêu mến, đón nhận. Cho nên việc một ca khúc càng được nhiều ca sĩ và nhiều khán giả cover thì độ "hot" sẽ tăng lên nhiều. Đó là sự cộng hưởng. Tuy nhiên dù là khán giả hay ca sĩ thì cũng nên nắm rõ về luật bản quyền để tránh những sai phạm không đáng có khi cover một ca khúc do người khác nắm giữ bản quyền".

×