Nghi vấn lộ đề thi môn Sinh tốt nghiệp THPT 2021: Tổ chuyên gia xác minh đề nói gì?

Ngay sau khi kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 diễn ra, thầy Đinh Đức Hiền, giáo viên môn Sinh học tại Hệ thống giáo dục HOCMAI, Hà Nội đã khiến dư luận xôn xao khi đưa ra bằng chứng về sự giống nhau đến bất ngờ ở phần ôn tập trước kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 của thầy Phan Khắc Nghệ, Phó hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh, giống với đề thi thật do Bộ GDĐT công bố tới 80%. Thầy Hiền đặt nghi vấn: "Sự trùng hợp ngẫu nhiên hay một lý do nào khác?".

Ngay sau đó, Bộ GDĐT và Bộ Công An đã thành lập tổ chuyên gia cùng thực hiện đối chiếu, so sánh đề thi chính thức của Bộ GDĐT với đề trong video của thầy Phan Khắc Nghệ.

Là một trong các thành viên trong tổ chuyên gia, trao đổi với PV báo Dân Việt, Thạc sĩ Nguyễn Thị Hồng Liên, tổ trưởng tổ chuyên môn Sinh học, Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh cho hay: "Tổ chuyên gia làm việc trong 6 ngày từ 4-9/8. Chúng tôi làm theo sự phân công của cấp trên là bốc thăm, so sánh, đối chiếu theo đúng trình tự, đúng chức trách của mình".

Nội dung ôn tập của thầy Nghệ và đề thi tốt nghiệp THPT Sinh học 2021 giống nhau đến 80%. Ảnh: NVCC

Theo đó, dựa trên các tư liệu là 4 đề thô xuất từ máy tính của Hội đồng ra đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021, 4 đề duyệt chốt bởi hội đồng ra đề thi, bản pdf đề Vip40 được thầy Phan Khắc Nghệ dạy cho học sinh, 3 video live và các tệp được thầy Phan Khắc Nghệ gửi bà Phạm Thị M. - Tổ trưởng Tổ ra đề môn Sinh, ông Bùi Văn S. - thành viên Tổ thẩm định, các tệp bà Phạm Thị M. gửi thầy Phan Khắc Nghệ qua email từ năm 2015-2018 và 2021…, tổ chuyên gia đã cho thấy có nhiều điểm bất thường.

Đánh giá câu hỏi trong 4 mã đề duyệt chốt với các câu hỏi xuất hiện trong các nội dung ôn tập của thầy Nghệ cho thấy, có sự trùng lặp rất lớn. Cụ thể, trong tổng số 40 câu hỏi của từng mã đề duyệt chốt có 37 câu trùng (chiếm 92,5%) với các câu trong nội dung ôn tập của thầy Nghệ.

Trong các video chữa đề ôn tập, từng câu hỏi về một vấn đề rất hẹp cụ thể với một đáp án đúng duy nhất, thầy Nghệ dạy cho học sinh cách nhận dạng ra các tình huống khác nhau có thể xuất hiện trong các mã đề thi tốt nghiệp THPT 2021 nhưng vẫn chung 1 đáp án như thầy Nghệ đã dạy. Các câu hỏi khác nhau cho cùng một vấn đề có thể được hỏi với các cách khác nhau. Ví dụ như thay tên các loài, đối tượng sinh vật, ký hiệu kiểu gen… Những nội dung thầy Nghệ dạy về câu hỏi bao trùm tất cả các câu hỏi cùng loại ở 4 mã đề được chọn. Khi làm đề thi, học sinh chỉ cần học thuộc lòng một số từ khóa và nhìn vào đáp án đúng đã được dạy mà chọn, không cần quan tâm tới đề được diễn đạt thế nào cũng như không cần phải tính toán hoặc suy nghĩ đề. 

Thạc sĩ Hồng Liên nhấn mạnh: "Chúng tôi không dám khẳng định là có lộ đề hay không nhưng với kinh nghiệm của nhiều chuyên gia thì không thể có sự trùng khớp từng câu chữ đến hình như vậy. Lỗi từ đâu thì mong cơ quan chức năng và Bộ GDĐT sớm xử lý để mang lại công bằng cho các thí sinh". 

Với bản kết luận này, thầy Đinh Đức Hiền - người tố cáo vụ việc - cho biết: "Sự trùng khớp đề ôn tập của thầy Nghệ đến 39/40 câu đề thô, 37/40 câu đề duyệt chốt là điều không thực tế. Quy trình làm đề nếu làm đúng là rất nghiêm ngặt, trải qua 2 lần rút ngẫu nhiên, đều thực hiện bằng phần mềm chuyên dụng trên máy tính: thứ nhất rút ngẫu nhiên câu hỏi trắc nghiệm từ ngân hàng đề với hàng nghìn câu hỏi để tạo thành 16 mã đề thô, tiếp đến rút ngẫu nhiên 4 mã đề từ 16 mã đề thô để hoàn thiện cho ra 4 mã đề chốt. Nếu chỉ tính riêng cơ học vậy thôi thì chuyện trùng là điều không thể xảy ra. 

Hơn nữa, biên bản thẩm định của tổ chuyên gia còn chỉ ra rất nhiều điều bất thường như sự liên lạc giữa thầy Nghệ và các thành viên của ban ra đề trong nhiều năm liền, sự khác biệt quá lớn giữa đề được chọn và đề bị loại…".

Thầy Hiền kiến nghị: "Theo tôi biết, biên bản thẩm định có từ tháng 8/2021 đã kết luận chỉ ra nhiều điều bất thường, nhưng đến nay Bộ GDĐT vẫn chưa đưa ra bất kỳ câu trả lời nào trước nhân dân cả nước. Trong email hồi đáp của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn gửi đến tôi vào tháng 11/2021, Bộ trưởng khẳng định chưa có đủ căn cứ xác minh dấu hiệu vi phạm, điều này là chưa thỏa đáng. Với những gì chỉ ra sự bất thường trong bản thẩm định, tôi cho rằng hoàn toàn đủ căn cứ để Bộ tiến hành điều tra sâu rộng, với sự tham gia của Bộ Công an. Tôi mong rằng Bộ trưởng sẽ hành động quyết liệt để hướng tới những gì Bộ trưởng đã phát biểu: Học thật, thi thật, nhân tài thật".

Liên quan đến vụ việc, trao đổi với PV, thầy Phan Khắc Nghệ, cho hay: "Tôi chưa đọc được bản kết luận nào. Trước đây, khi mới có thông tin thì Công an Hà Tĩnh có đến làm việc, Sở GDĐT và Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh có yêu cầu tôi làm bản giải trình. Sau đó đến nay các cơ quan chức năng không có liên hệ gì".

Thầy Nghệ cho biết, trong bản kết luận có nhiều điểm bất thường, đặc biệt là câu tôi có "gặp trực tiếp với các thành viên trong ban ra đề thi nhiều năm liền". Đây là sự vu khống trắng trợn. Nếu họ gửi tôi bản này, tôi sẽ khởi kiện. Tôi khẳng định, chưa bao giờ thấy xấu hổ với học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp chân chính".

Vụ việc hiện vẫn nhận được quan tâm lớn từ dư luận.