Chỉ đạo của Tổng Bí thư về công tác khuyến nông: Cơ hội lớn để lực lượng khuyến nông "sống được bằng nghề"

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, thông báo kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm mới đây đã tạo ra một luồng sinh khí mới cho toàn hệ thống khuyến nông Việt Nam. Đây không chỉ là sự ghi nhận vai trò quan trọng của lực lượng gần dân, sát dân nhất mà còn là cơ hội để tháo gỡ những băn khoăn, vướng mắc kéo dài của cán bộ khuyến nông.

Thưa ông, chỉ đạo của Tổng Bí thư vừa qua về hệ thống khuyến nông, đặc biệt là trong bối cảnh tổ chức lại chính quyền hai cấp, có ý nghĩa như thế nào đối với ngành nông nghiệp hiện nay?

- Thực tế sản xuất cho thấy, nhiều năm qua chúng ta luôn mong muốn lực lượng khuyến nông cơ sở phải là gốc của vấn đề, những người gần dân, trực tiếp, tại chỗ sản xuất cùng bà con.

Chỉ đạo của Tổng Bí thư chính là cốt lõi, quan tâm sâu sát đến lực lượng khuyến nông tại chỗ, khuyến nông cơ sở, nhằm thực thi các nhiệm vụ trực tiếp trong sản xuất nông nghiệp, người dân và cả chính quyền cơ sở. Tổng Bí thư rất hiểu hoạt động này và đã chỉ đạo, tháo gỡ được tất cả những băn khoăn đối với hoạt động khuyến nông.

Vậy hệ thống mới này sẽ hoạt động như thế nào để đảm bảo tính chuyên nghiệp, thống nhất và tránh tình trạng chồng chéo như trước đây, thưa ông?

- Chúng tôi đã và đang khẩn trương kiện toàn hệ thống. Mỗi vị trí sẽ thể hiện đúng chức năng của nó: Ở cấp Trung ương (Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) có trách nhiệm làm việc ở tầm quốc gia, tỉnh sẽ làm việc của tỉnh, và cơ sở sẽ làm việc trực tiếp của cơ sở. Để thực hiện điều này, các địa phương phải xác định rõ chức năng, vị trí, nội dung hoạt động cụ thể ở từng cấp một. Điều quan trọng là phải tuyệt đối không có chuyện chồng chéo, giẫm chân lên nhau.

Về phía Khuyến nông Quốc gia, chúng tôi sẽ tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường để có hướng dẫn cụ thể. Điều này nhằm đảm bảo các địa phương triển khai thống nhất, đồng bộ, tránh tình trạng mỗi địa phương làm một kiểu, gây khó khăn trong việc thống nhất quan điểm.

Lâu nay nhắc đến khuyến nông cơ sở, người ta hay nghĩ tới hình ảnh một cán bộ "kiêm" đủ thứ việc từ chăn nuôi, thú y, trồng trọt tới công tác hội đoàn thể, khiến các nhiệm vụ bị dàn trải, hời hợt. Vậy làm thế nào để đảm bảo lực lượng này đáp ứng được nhiệm vụ trong bối cảnh mới?

- Vấn đề chính là con người. Tiêu chí đầu tiên mà Tổng Bí thư có nhấn mạnh, đó là tâm huyết. Nhưng ngoài tâm huyết, họ phải có trình độ, phải có năng lực và phải trở thành những người làm khuyến nông chuyên nghiệp.

Trách nhiệm chung của cả hệ thống là hình thành một đội ngũ khuyến nông chuyên nghiệp trước. Lực lượng này có thể hỗ trợ trực tiếp, giúp đỡ sản xuất và đặc biệt là thay đổi tư duy nhận thức của người sản xuất. Đây là con đường để tri thức hóa người nông dân, đưa người nông dân trở thành doanh nghiệp và thay đổi tư duy kinh tế nông nghiệp.

Chúng tôi có thể nói rằng, lực lượng khuyến nông cơ sở này chính là lực lượng quan trọng nhất trong hệ thống khuyến nông, được đào tạo và tâm huyết với nghề. Tuy nhiên, khi đưa về xã với một vị trí mới như hiện nay thì các cấp phải quan tâm đến năng lực, lựa chọn những người đáp ứng được các tiêu chí. Vì họ sẽ là khớp nối quan trọng nhất trong tất cả các khớp nối, là cầu nối giữa khuyến nông với người sản xuất, khuyến nông với hợp tác xã...

Một trong những băn khoăn lâu nay là thu nhập của cán bộ khuyến nông cơ sở, khuyến nông viên rất thấp, trong khi địa bàn hoạt động rất rộng, vậy làm sao để cán bộ khuyến nông cơ sở yên tâm cống hiến và "sống được bằng nghề", thưa ông?

- Tôi cho rằng việc vận hành chính quyền 2 cấp chính là cơ hội tuyệt vời để cán bộ khuyến nông làm nghề, cống hiến với nghề và có thể sống được bằng nghề. Thứ nhất, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư, khi đưa biên chế khuyến nông về xã, tức là họ được có vị trí việc làm chính thức, được hệ thống chính quyền các cấp có trách nhiệm duy trì mức lương. Đây là sự đảm bảo về thu nhập, họ được hưởng lương như các viên chức khác và có mã ngạch bình thường.

Thứ hai, chúng ta đang xây dựng tổ chức khuyến nông cộng đồng. Lực lượng khuyến nông chính thức khi về xã sẽ là nòng cốt của lực lượng khuyến nông cộng đồng, họ sẽ gắn kết với doanh nghiệp, hợp tác xã, tư vấn dịch vụ. Đây là môi trường để khuyến nông viên khai thác hết năng lực và có thêm các nguồn lực hỗ trợ khác.

Nhiều nơi tổ khuyến nông cộng đồng đã có thu nhập tăng thêm nhờ làm dịch vụ cho doanh nghiệp, hoặc tư vấn cho sản xuất.

Ví dụ như ở tỉnh Vĩnh Long, khi làm dịch vụ tư vấn ở vùng bưởi da xanh, khuyến nông viên đã có thu nhập tăng thêm từ 12 - 15 triệu đồng/tháng. Hay ở An Giang, lực lượng này tham gia vào các tổ làm vùng nguyên liệu lúa gạo, có thể có thu nhập tăng thêm khoảng 10 triệu đồng.

Ở vùng cà phê như Kon Tum (nay là Quảng Ngãi), các tổ khuyến nông cộng đồng cũng đang nhận được nguồn hỗ trợ từ doanh nghiệp như tiền xăng xe, ăn ở khi làm dịch vụ tư vấn, trong khi trước kia, khuyến nông viên khi đi cơ sở sẽ phải tự chi trả.

Mặc dù những mô hình như trên chưa nhiều, song nếu khuyến nông về xã và kết nối tốt, tạo được vùng nguyên liệu cho doanh nghiệp, họ hoàn toàn có cơ hội được làm nghề một cách chuyên nghiệp, được thể hiện tâm huyết, và quan trọng là sống được bằng nghề.

Xin cảm ơn ông!

Thông báo kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, ngày 3/10, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Bộ Nội vụ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện nhiệm vụ khuyến nông ở địa phương khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Sau khi nghe báo cáo của Bộ Nội vụ và ý kiến phát biểu của các đại biểu, Tổng Bí thư Tô Lâm kết luận như sau:

Về mô hình tổ chức: Cấp tỉnh, thành phố duy trì các Trung tâm khuyến nông, chủ yếu làm nhiệm vụ hướng dẫn, điều phối, đôn đốc, kiểm tra và hỗ trợ cấp xã thực hiện công tác khuyến nông. Không tổ chức các Trạm khuyến nông khu vực, liên xã.

Cấp xã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện nhiệm vụ khuyến nông, cấp uỷ, chính quyền cấp xã phải quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác khuyến nông, không "khoán trắng" cho đơn vị sự nghiệp công lập.

Tiếp tục củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổ khuyến nông cộng đồng, tăng cường tuyên truyền phổ biến kiến thức, kinh nghiệm sản xuất, hỗ trợ, hướng dẫn nông dân liên kết phát triển sản xuất nông nghiệp.

Trên cơ sở cán bộ khuyến nông tại cấp tỉnh và các trạm khuyến nông khu vực, liên xã sẽ phân công về các xã, phối hợp với các cán bộ làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường ở các xã hiện có, bảo đảm ít nhất mỗi xã có 5 - 6 cán bộ khuyến nông, không tăng tổng số biên chế cán bộ khuyến nông.

Tổng Bí thư giao Đảng uỷ Chính phủ chỉ đạo Đảng ủy Bộ Nội vụ phối hợp với Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương triển khai thực hiện theo định hướng trên, hoàn thành trước ngày 15/10/2025.

×