XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN NỘI DUNG SỐ TRONG TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI

Những năm gần đây, thiên tai liên tiếp, bất thường đã gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trước diễn biến phức tạp của thiên tai, việc xây dựng và phát triển nội dung số trong truyền thông phòng chống thiên tai là vô cùng quan trọng.

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, việc xây dựng và phát triển nội dung số trong truyền thông phòng chống thiên tai là vô cùng quan trọng. Trong đó, vai trò của các cơ quan báo chí như Đài Truyền hình, các tờ báo, phương tiện thông tin đại chúng. Đặc biệt, vai trò của báo điện tử với sức mạnh của internet, đã phủ khắp các thông tin tình hình thiên tai, bão lụt, cũng như nhanh chóng đưa các dự báo, cảnh báo thiên tai xuống đến tận từng thôn, xóm và từng hộ người dân. Bên cạnh đó là thông tin kịp thời các chỉ đạo từ Trung ương xuống các địa phương, là việc ứng phó với thiên tai, cứu hộ cứu nạn cũng đã được truyền tải kịp thời, chính xác đến người dân. 

Chưa hết, hiện nay, trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, chúng ta phải cần rất nhiều công cụ để truyền tải được thông tin đến các cấp chính quyền, đến cộng đồng một cách nhanh nhất. Trong đó, mạng xã hội Facebook, ứng dụng Zalo, tin nhắn SMS cũng là một trong những công cụ được đánh giá là hữu hiệu.

Ông Trần Quang Hoài, Phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, Tổng cục Trưởng Tổng cục PCTT, Bộ NN&PTNT, nhận định:"Đối với các cơ quan trung ương, việc triển khai ứng dụng này rất mạnh mẽ và tích cực. Tuy nhiên, đối với các địa phương thì còn chưa thực sự quan tâm đúng mức. Chúng tôi đang hướng dẫn, đôn đốc để các địa phương tích cực sử dụng công nghệ trong công tác phòng chống thiên tai, trong đó có mạng xã hội Facebook", 

Từ đó đã tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa và tiến tới quản lý rủi ro thiên tai, nâng cao năng lực, sự phối hợp hành động của chính quyền các cấp và nhân dân.

BÁO ĐIỆN TỬ VAI TRÒ KHÔNG THỂ THIẾU TRONG VIỆC TUYÊN TRUYỀN GIẢM THIỂU THIỆT HẠI DO THIÊN TAI

Trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua tại miền Trung, báo điện tử Dân Việt được thống kê là một trong 5 tờ báo đưa tin dầy đặc nhất, có số lượng nhiều nhất và sâu nhất về tình hình mưa lũ, cũng như công tác cứu hộ cứu nạn tại khu vực. 

Ngay từ đầu đợt mưa lũ, khi có những thông tin đầu tiên, báo điện tử Dân Việt đã cử các nhóm phóng viên từ Huế, từ Đà Nẵng, Quảng Trị và điều động từ Hà Nội vào để tác nghiệp trong khu vực bị ảnh hưởng. 

Nhóm phóng viên báo Điện tử Dân Việt tác nghiệp trong khu vực bị ảnh hưởng do mưa bão.

Với số lượng hàng chục tin, bài đều đặn lên trang báo mỗi ngày, báo điện tử Dân Việt cũng như nhiều tờ báo điện tử khác, đã đóng một vai trò không thể thiếu trong công tác tuyên truyền, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Phóng viên Ngọc Hải, Trọng Hiếu Báo Điện tử Dân Việt, tác nghiệp tại tỉnh Quảng Trị trong đợt mưa lũ lịch sử vào tháng 10/2020 (Ảnh: Ngọc Hải, Trọng Hiếu)

Tác nghiệp trong vùng mưa lũ, sạt lở đất, chưa bao giờ là dễ dàng. Trong bối cảnh thiếu thốn đủ thứ, từ lương thực, thực phẩm, cho đến điện, nước sinh hoạt đều không có, nhóm phóng viên của báo Dân Việt đã phải rất nỗ lực để có thể vừa sinh tồn, lại vừa đảm bảo gửi tin, bài nhanh nhất, cập nhật nhất về tòa soạn 

Bão số 9 - bão Molave - và hoàn lưu của cơn bão này đã gây ra những hậu quả đau lòng ở miền Trung. Thống kê ban đầu cho biết đã có 23 người chết, 47 người mất tích, gần 3 ngàn ngôi nhà bị sập (Ảnh: Ngọc Hải)

Qua những tin, bài, các phóng sự được nhanh chóng đăng tải trên báo Dân Việt, những thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai, phản ánh tình hình lũ lụt tại hiện trường liên tục được đăng tải. Cùng với đó là các văn bản chỉ đạo, điều hành, từ các cấp, các ngành, mà nhiều nhất là từ Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, cũng đã được truyền tải trên khắp mặt báo, góp phần ứng phó với thiên tai, thảm họa một cách nhanh, chính xác nhất.

Đánh giá về vai trò của truyền thông, đặc biệt là vai trò của các tờ báo điện tử, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống Thiên tai, Bộ NN&PTNN, ông Trần Quang Hoài cho biết: Hoạt động thông tin, truyền thông trong phòng chống thiên tai qua truyền hình, các trang báo những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực cả về chất và lượng, phản ánh sát thực tiễn, đáp ứng nhu cầu thông tin của cộng đồng.

MẠNG XÃ HỘI CÁNH TAY ĐẮC LỰC TRONG CÔNG TÁC PHỒNG CHỐNG THIÊN TAI

Không chỉ truyền hình, các trang báo Điện tử chính thống, kịp thời đưa những thông tin chính xác công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. Hiện nay mạng xã hội cũng là một  cách tay đắc lực trong công tác truyền thông về phòng chống, giảm nhẹ thiên tai.

Việt Nam có hàng chục triệu tài khoản Facebook, zalo được sử dụng ở mọi lứa tuổi. Bắt nguồn từ ý tưởng cải cách tốc độ truyền tin và quản lý nguồn thông tin chính xác, tháng 11 năm 2017 Tổng Cục Phòng chống Thiên tai (PCTT) đã thành lập trang Facebook có địa chỉ tại:

https://www.facebook.com/phongchongthientaivn

Trang Facebook của Tổng cục phòng chống thiên tai, Bộ NN&PTNN

Việc ứng dụng mạng xã hội Facebook, Zalo trong phòng, chống thiên tai của Tổng Cục Phòng chống Thiên tai đã mang lại những hiệu quả thiết thực: Tốc độ truyền tin, thông báo tới người dân kịp thời ứng phó với những diễn biến bất thường của thời tiết, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, đặc biệt là trong mùa mưa bão.

Chỉ sau 3 năm triển khai, trang Facebook mang tên "Tổng cục PCTT" của Tổng Cục Phòng chống Thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đã có hơn 62.000 người theo dõi, hàng nghìn bài viết, thông tin cảnh báo về thiên tai, môi trường, biến đổi khí hậu… được truyền tải đến người dân thông qua mạng xã hội.

Việc ứng dụng mạng xã hội Facebook trong PCTT không chỉ mang lại tốc độ truyền tải thông tin nhanh chóng, các cảnh báo và kỹ năng PCTT cũng được cập nhật liên tục. Người dùng Facebook còn được tương tác trực tiếp với chuyên viên của Tổng Cục để gửi hình ảnh về diễn biến thời tiết xấu tại nhiều địa phương.

Việc đưa thông tin cảnh báo thiên tai lên mạng xã hội một cách bài bản, có chủ đích, trách nhiệm được cho là sẽ giúp người dân nhanh chóng tiếp cận thông tin. Từ đó, chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Trước hiệu quả đó, Tổng cục PCTT đã tiến hành tổ chức tập huấn cho cán bộ PCTT của 63 tỉnh, thành phố về việc ứng dụng mạng xã hội Facebook, Zalo trong phòng, chống thiên tai. Tổng cục PCTT đã có 2 văn bản đôn đốc địa phương, hướng dẫn lập trang Facebook và kết nối các tỉnh, thành. Đồng thời bố trí xây dựng kinh phí và nội dung quảng bá trang Facebook, cho đến nay đã có nhiều tỉnh, thành học tập và triển khai.

FACEBOOK CHO PHÉP BẬT TÍNH NĂNG KIỂM TRA AN TOÀN CỦA NGƯỜI DÙNG TRONG VÙNG RỐN LŨ

Trong cơn lũ lụt lịch sử ở miền Trung tháng 10 vừa qua, Facebook đã kích hoạt tính năng Kiểm tra an toàn (Safety check) đối với người dùng có vị trí (Location) được xác định là ở khu vực miền Trung.

Qua tính năng này người dùng có thể biết được tình hình người thân, bạn bè có an toàn trong thiên tai hay không. Hay chính những người bị ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng cho bạn bè biết họ an toàn, tìm hoặc yêu cầu trợ giúp và nhận thông tin cũng như tin tức mới nhất.

Tác nghiệp trong vùng mưa lũ, sạt lở đất, phóng viên Báo Điện tử Dân Việt gặp vô cùng khó khăn

Ngay trong rốn lũ, nhiều khi sóng điện thoại cũng chập chờn, nhóm phóng viên báo Dân Việt đã sử dụng ngay ứng dụng "Đánh dấu mình an toàn trong lũ" của facebook và zalo, để có thể bằng mạng xã hội, thông tin về cho tòa soạn, cho gia đình và người thân biết và an tâm về tình trạng của mình khi đang tác nghiệp.

"Nhiều khi, đang mưa to, gió lớn, mẹ tôi gọi điện hỏi han xem đi đến đâu rồi, có an toàn không, mà không kịp trả lời, khiến bà rất lo lắng. Chính vì thế, cứ đi đến đâu, hễ có thời gian rảnh, là tôi lên facebook, zalo, để đánh dấu mình đã an toàn trong khu vực mưa lũ. Bằng cách này, tôi nghĩ mình đã thông tin nhanh nhất, cập nhật nhất về tình trạng của bản thân đối với tòa soạn, với người thân và gia đình....", phóng viên Ngọc Hải chia sẻ.

Người dùng có bạn bè trên Facebook ở khu vực thiên tai cũng có thể đặt câu hỏi cho bạn bè để yêu cầu xác nhận họ có đang an toàn, hoặc đánh dấu cho bạn bè biết một ai đó trong vùng ảnh hưởng đã an toàn sau khi cơn bão đi qua.

Tính năng Safety check được đội ngũ Facebook phát triển và cho ra đời vào năm 2015 trong trận động đất lịch sử khiến 9.000 người ở Nepal bị thiệt mạng và hơn 22.000 người khác bị thương.

Tính năng sau đó khả dụng ở mọi nơi trên thế giới mà Facebook hoạt động, bao gồm Việt Nam. Gần đây, tính năng này đã được bật đối với cảnh báo lũ lụt ở miền Trung. Người dùng được xác định vị trí (thông qua bật GPS) tại khu vực này có thể vào Facebook thông báo cho bạn bè biết mình đã an toàn. Sau đó, Safety Check sẽ cập nhật thông tin an toàn trên dòng thời gian của bạn cũng như trên News Feed để bạn bè biết.

ZALO TRIỂN KHAI TÍNH NĂNG TÌM KIẾM SỰ GIÚP ĐỠ KHẨN CẤP TRONG BÃO LŨ

Không chỉ Facebook, hiện nay ứng dụng Zalo cũng đã triển khai tính năng "SOS" cho phép người dân trong vùng thiên tai, bão lũ chia sẻ vị trí và trạng thái để nhận được sự ứng cứu kịp thời từ cộng đồng.

Với tính năng này, người dùng Zalo có thể dễ dàng tạo thông báo "Tôi cần được giúp đỡ", kèm số điện thoại, vị trí chính xác và mô tả nhanh về tình trạng hiện tại đến người thân, bạn bè. Zalo hy vọng việc này sẽ giúp người dân tìm được sự giúp đỡ kịp thời nhất trong lúc bão lũ diễn biến phức tạp.

Tính năng “SOS” đã được triển khai ở 9 tỉnh bị ảnh hưởng trực tiếp từ bão số 9 là Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận. Các tỉnh chịu tác động của hoàn lưu bão gây mưa như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và ba tỉnh có nguy cơ sạt lở do mưa lớn là Đắk Lắk, Gia Lai, KonTum. Tính năng này cũng được cung cấp để giúp người dân sớm tiếp cận được sự giúp đỡ.

Bên cạnh đó, Zalo cũng đã phối hợp với Tổng cục Phòng chống Thiên tai và chính quyền địa phương các tỉnh miền Trung, liên tục cập nhật thông tin về tình hình thời tiết, các biện pháp ứng phó với bão lũ và các chỉ dẫn của chính quyền nhằm giảm thiểu thiệt hại do bão gây ra.

HIỆU QUẢ NỘI DUNG SỐ TRONG TRUYỀN THÔNG PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI

Trước những diễn biến bất thường của thiên tai, hoạt động thông tin truyền thông có vai trò rất quan trọng, giúp cộng đồng, chính quyền các cấp chuyển biến trong nhận thức về hiểm họa thiên tai cũng như đưa công tác phòng, chống thiên tai vào cuộc sống.

Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, về cơ bản, các cơ quan thông tin đại chúng đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Trung ương, địa phương, Tổng cục Phòng chống Thiên tai, triển khai nhiều hình thức, giải pháp, tích cực tác nghiệp tại hiện trường, nhất là trong ứng phó thiên tai, góp phần tuyên truyền đến toàn hệ thống chính trị, xã hội, người dân chủ động phòng, chống thiên tai.

Vụ sạt lở đất nghiêm trọng tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hoá (Quảng Trị) khiến cho 22 chiến sĩ tại Đoàn Kinh tế - Bộ Quốc phòng thuộc Sư đoàn 337 bị vùi lấp. (Ảnh: Ngọc Hải)

Nhờ việc vận dụng nhiều kênh thông tin như: truyền hình, báo điện tử, các trang mạng xã hội... những năm gần đây, công tác truyền thông về phòng chống thiên tai đã có nhiều chuyển biến tích cực cả về chất và lượng, phản ánh sát thực tiễn, đáp ứng nhu cầu thông tin của cộng đồng. Thông tin về dự báo, cảnh báo thiên tai, nhất là chỉ đạo từ Trung ương xuống các địa phương về việc ứng phó với thiên tai đã được truyền tải kịp thời, chính xác đến người dân.

Để làm tốt hơn nữa việc truyền thông về phòng chống thiên tai, các cơ quan truyền thông cần chủ động xây dựng, thực hiện kế hoạch tuyên truyền, phổ biến kiến thức, kỹ năng phòng chống các loại hình thiên tai, pháp luật của Nhà nước; tăng cường thời lượng, tần suất phát sóng, đăng tải, phát hành bản tin cảnh báo, dự báo, nội dung chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan chức năng... đến người dân để giảm thiểu thiệt hại thiên tai; kêu gọi tinh thần tương thân tương ái của cộng đồng, các doanh nghiệp, tổ chức trong nước và quốc tế hỗ trợ đồng bào vùng thiên tai vượt qua khó khăn.

https://danviet.vn/nha-chong-bao-lu-phao-cuu-sinh-cua-nguoi-dan-mien-trung-20201209120041032.htm

https://danviet.vn/tang-cuong-ky-nang-phong-chong-thien-tai-cho-tre-chien-luoc-lau-dai-cho-su-phat-trien-ben-vung-20201105144629532.htm