Cà Mau thu 2,5 tỷ USD từ con tôm, nông dân đẩy mạnh nuôi tôm sinh thái, không cần thay nước

Mục tiêu là đưa Cà Mau trở thành hình mẫu quốc gia về nuôi tôm xanh-sạch-bền vững, có khả năng cạnh tranh toàn cầu, giúp người dân nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống, vươn lên làm giàu.

Khẳng định vị thế "thủ phủ tôm" cả nước

Sau khi sáp nhập với tỉnh Bạc Liêu, tỉnh Cà Mau trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích nuôi tôm, sản lượng tôm nuôi và cả quy mô nuôi tôm. Nhằm tận dụng tối đa sự cộng hưởng này, tỉnh đang triển khai chiến lược phát triển ngành tôm bền vững, hướng tới khẳng định vị thế “thủ phủ tôm” của quốc gia, để người dân vùng địa đầu cực Nam vươn lên làm giàu từ con tôm.

Trong không gian phát triển mở rộng đó, Cà Mau có hơn 455.000ha diện tích nuôi trồng thủy sản; trong đó, diện tích nuôi tôm khoảng hơn 427.000ha, lớn nhất cả nước. Sản lượng tôm hàng năm đạt trên 900.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 2,5 tỷ USD trong năm 2025 và có thể vượt 3 tỷ USD những năm tiếp theo.

Đáng chú ý, mật độ doanh nghiệp chế biến, khu công nghiệp thủy sản, cảng cá và hệ thống logistics phục vụ ngành hàng tôm ở đây cũng thuộc loại hàng đầu cả nước.

Theo Tổng cục Thủy sản, năm 2024 ngành tôm Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu trên 4 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2023 thì riêng Cà Mau đã đạt 1,65 tỷ USD, Bạc Liêu 1,21 tỷ USD. Vì vậy, với việc hợp nhất, ngành sản xuất tôm của Cà Mau sẽ có thêm dư địa bứt phá mạnh mẽ.

Đặc biệt, theo Trung tâm Khuyến nông Cà Mau, những năm gần đây, nhiều hộ dân ở Cà Mau đã dần thay đổi kỹ thuật nuôi tôm, chuyển sang áp dụng các kỹ thuật thâm canh trình độ cao, hoặc mô hình nuôi tôm sinh thái nhằm phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu.

Có thể kể đến các mô hình tôm - lúa hữu cơ luân canh ở các xã Thới Bình, U Minh, Trần Văn Thời, Lương Thế Trân, Vĩnh Lộc, Ngan Dừa, Phong Thạnh... Đây là mô hình canh tác thông minh, tận dụng lợi thế của hai hệ sinh thái mặn - ngọt theo mùa. Trên cùng một diện tích, người dân trồng một vụ lúa chịu mặn vào mùa mưa và nuôi tôm sú hoặc tôm càng xanh vào mùa khô. Mô hình này giúp cắt đứt mầm bệnh, cải tạo đất, giảm sử dụng hóa chất và tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn.

Mô hình này phù hợp với các vùng chuyển tiếp mặn – ngọt, với lợi nhuận có thể đạt từ 80-120 triệu đồng/ha/năm. Sản phẩm "tôm sạch - lúa thơm" có giá trị thương mại cao.

Tương tự, mô hình tôm - rừng sinh thái (nuôi tôm dưới tán rừng ngập mặn) cũng tận dụng tốt lợi thế của các xã ven biển có hệ sinh thái rừng ngập mặn như xã Tân Thuận, Tân Tiến, Tam Giang, Tân Ân, Đất Mới, Đất Mũi, Cái Đối Vàm, Gành Hào, Vĩnh Hâu...

Tại đây, tỷ lệ diện tích rừng được duy trì ở mức 40-50%, phần còn lại là mặt nước để nuôi tôm. Tán lá và hệ rễ của cây đước, cây mắm cung cấp nguồn thức ăn tự nhiên, nơi trú ẩn và làm sạch môi trường nước cho tôm, cua.

Tôm nuôi theo mô hình này có chất lượng cao, đạt các chứng nhận quốc tế (Naturland, EU Organic), giá bán cao hơn 20-30% so với tôm nuôi công nghiệp. Ngoài ra, mô hình tôm – rừng sinh thái còn giúp bảo vệ và phát triển rừng, chống sạt lở bờ biển, duy trì hệ sinh thái ven biển, tăng khả năng hấp thụ carbon; tạo "bức tường xanh" vững chắc che chắn cộng đồng khỏi sóng biển và bão, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai…

Đẩy mạnh mô hình nuôi tôm tuần hoàn, không thay nước

Trên 8ha đất ở ấp Cái Nước, xã Phú Tân, ông Ngô Văn Lương triển khai 9 ao nuôi tôm theo mô hình tuần hoàn không thay nước. Cách đây gần 1 tháng, ông thu hoạch ba ao sau hơn 100 ngày nuôi, đạt hơn 8 tấn tôm thẻ, doanh thu khoảng 1,7 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí, ông lãi khoảng 40%.

Theo ông Lương, trong mô hình này, cá rô phi được thả trong ao để xử lý cặn bã, nước sau đó được dẫn sang các ao trồng rong để lọc và khử khuẩn trước khi cấp ngược trở lại ao nuôi.

"Tôi giảm được khoảng 20% chi phí, rút ngắn thời gian nuôi từ 15 đến 20 ngày so với cách cũ", ông nói và phấn khởi cho biết, tôm nuôi được doanh nghiệp liên kết thu mua toàn bộ, trong khi các hộ xung quanh cũng không còn bị ảnh hưởng bởi nước thải từ khu nuôi siêu thâm canh.

Hiện mô hình đạt tỷ lệ thành công 70-90%, năng suất trung bình mỗi ha đạt khoảng 35 tấn mỗi vụ. Cà Mau kỳ vọng mô hình nuôi tôm tuần hoàn không thay nước trở thành phương thức nuôi dễ áp dụng, chi phí thấp nhưng hiệu quả cao và thân thiện môi trường, giảm chi phí sản xuất và đạt chứng nhận quốc tế phục vụ xuất khẩu.

Để đáp ứng mục tiêu trên, trong thiết kế, diện tích nuôi tôm chỉ chiếm một phần, phần còn lại được bố trí cho các ao chức năng gồm ao xử lý nước, ao nuôi cá rô phi và ao trồng rong. Hệ thống này giúp lọc nước tự nhiên, xử lý chất thải và mầm bệnh, tạo thành vòng tuần hoàn khép kín.

Theo kỹ thuật, nông dân phải vệ sinh trại và xử lý nước đạt chuẩn trước khi thả giống. Giai đoạn ương tôm 15–20 ngày là quan trọng nhất, cần bổ sung dinh dưỡng sinh học và phòng bệnh. Ở giai đoạn tiếp theo, người nuôi định kỳ dùng axit hữu cơ và dưỡng chất sinh học để kiểm soát dịch bệnh.

Tham gia dự án này, Công ty TNHH De Heus đang triển khai 1.000ha trên cơ sở liên kết với nông dân của 28 xã; Tập đoàn Thủy sản Minh Phú phát triển 500ha. Trong đó, De Heus đang phối hợp với Sở Khoa học Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Cà Mau, Công ty SAEN và các đối tác ứng dụng công nghệ RAS-IMTA (hệ thống nuôi tôm tuần hoàn kết hợp đa tầng sinh học).

Toàn tỉnh Cà Mau hiện có khoảng 13.000ha tôm siêu thâm canh, mang lại giá trị kinh tế cao, đóng góp lớn cho tăng trưởng của tỉnh.

×