Triều Tiên đang sở hữu nhiều vũ khí hạt nhân hơn bao giờ hết, liệu ông Biden nên làm gì?

Kể từ khi Triều Tiên bắt đầu chế tạo vũ khí hạt nhân vào những năm 1990, chính sách của Mỹ đã rất rõ ràng: "Hãy từ bỏ vũ khí hạt nhân nếu không muốn đối mặt với sự cô lập quốc tế".

Sau ba thập kỷ trừng phạt, đe dọa vũ lực và ngoại giao - bao gồm cả hội nghị thượng đỉnh của Tổng thống Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un - Triều Tiên hiện có nhiều vũ khí hạt nhân hơn bao giờ hết, cộng với tên lửa đạn đạo mà các quan chức tình báo cho rằng có thể bắn được tới Mỹ. 

Mối đe dọa an ninh nguy hiểm đó hiện đang là trách nhiệm của Tổng thống Mỹ Joe Biden và chính quyền của ông dự kiến sẽ sớm công bố kết quả rà soát chính sách về Triều Tiên. Các chuyên gia nói rằng họ kỳ vọng Biden sẽ cố gắng đạt được mục tiêu giảm bớt mối đe dọa hạt nhân tới từ Triều Tiên, đồng thời tìm ra giải pháp đối với vấn đề chính sách đối ngoại hóc búa chưa có lời giải.

"Thực tế mà nói, chiến lược của chính quyền Triều Tiên có thể sẽ cởi mở với một phương án mà trong đó quyền lợi của Triều Tiên bị hạn chế", Eric Brewer, người làm việc về chính sách Triều Tiên tại Hội đồng An ninh Quốc gia trong chính quyền Obama, nói với NBC Tin tức. "Ngay cả khi phi hạt nhân hóa vẫn là yếu tố quan trọng nhất, tôi tin rằng họ sẽ cởi mở với các giải pháp tạm thời hơn để giảm bớt mối đe dọa."

Chính quyền cũng có kế hoạch tìm cách phục hồi cái gọi là mối quan hệ ba bên giữa Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản, theo một cựu quan chức chính quyền Trump. Người này nói rằng liệu có các cuộc đàm phán trực tiếp với Triều Tiên hay không phụ thuộc vào hành vi của Triều Tiên.

Trong khi phi hạt nhân hóa sẽ vẫn là mục tiêu dài hạn, Mỹ có thể cố gắng thuyết phục Triều Tiên đồng ý trước các hạn chế đối với hệ thống phân phối vũ khí hạt nhân của họ, đổi lấy việc giảm nhẹ đáng kể khỏi các lệnh trừng phạt kinh tế, Brewer nói. Nếu không được kiểm soát, các hệ thống phân phối đó, bao gồm tên lửa nhiên liệu rắn, đầu đạn ICBM và MIRV, có thể cho phép Triều Tiên tiến hành các cuộc tấn công nhanh hơn và có khả năng vô hiệu hóa các biện pháp đối phó của Mỹ.

Brewer gần đây là đồng tác giả của một bài báo trên tờ Foreign Affairs với Sue Mi-Terry, người từng làm việc trong Hội đồng Tình báo Quốc gia dưới thời Tổng thống Obama và từng là nhà phân tích của CIA, đã tranh luận về một "món hời thực tế" với Triều Tiên.

Cả hai, hiện đều là nghiên cứu sinh cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho rằng bụi phóng xạ từ đại dịch Covid-19 đã làm trầm trọng thêm các vấn đề kinh tế của đất nước và có thể nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un sẽ sẵn sàng cắt giảm thỏa thuận.

Họ viết: "Kim trước đây không dễ bị lung lay bởi áp lực kinh tế", nhưng có thể giờ đây ông đã đủ tuyệt vọng để mong chờ được giảm bớt các lệnh trừng phạt - và đủ tự tin vào khả năng hạt nhân và tên lửa hiện có của mình - rằng ông ấy sẽ đánh đổi một số giới hạn đối với vũ khí của mình lấy việc giảm các biện pháp trừng phạt".

Trong một cuộc phỏng vấn, Terry nói với NBC News, "Ngay bây giờ, chúng tôi đang tìm cách tái kết nối với Triều Tiên dưới một số hình thức."

Victor Cha, người giám sát chính sách Triều Tiên trong chính quyền George W. Bush, đồng ý với ý kiến này.

Ông lưu ý rằng Triều Tiên đã đóng cửa hoàn toàn biên giới của mình trong nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của Covid-19, bao gồm cả việc hạn chế nhập khẩu thực phẩm và thuốc từ Trung Quốc. Khi làm như vậy, họ đã tự áp đặt một lệnh phong tỏa còn hà khắc hơn các biện pháp trừng phạt.

Cha cho biết: "Đây là mức tối đa mà các biện pháp trừng phạt có thể đạt được và tất cả đều do họ tự áp đặt," ông cho biết Biden có thể muốn cung cấp viện trợ liên quan đến đại dịch như một cử chỉ thiện chí.

Brewer nói, các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí với Triều Tiên sẽ "thực sự rất khó khăn", đặc biệt là vì Bình Nhưỡng có xu hướng chống lại quyết liệt bất kỳ cơ chế kiểm tra hoặc xác minh nào. Và bất kỳ hạn chế nào đối với các hệ thống vũ khí của Triều Tiên sẽ phải được xác minh trên thực địa, ông nói, không chỉ thông qua giám sát tình báo của Hoa Kỳ.

Các quan chức tình báo cho biết Triều Tiên không có ý định từ bỏ vũ khí hạt nhân, điều này khiến chính quyền Biden phải đối mặt với hàng loạt lựa chọn khó lường. Chúng bao gồm việc cố gắng khởi động lại các cuộc đàm phán cho đến một cuộc tấn công quân sự có thể gây ra hậu quả thảm khốc.

"Triều Tiên sẽ là mối đe dọa WMD (Vũ khí hủy diệt hàng loạt) trong tương lai gần, bởi vì ông Kim Jong Un vẫn cam kết mạnh mẽ với vũ khí hạt nhân, đồng thời đất nước này đang tích cực tham gia vào nghiên cứu và phát triển tên lửa đạn đạo", một thông tin tình báo do Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia công bố trong hôm thứ Ba.

Sau hai cuộc gặp thượng đỉnh thất bại với Trump, Triều Tiên đã gửi lời chào tới ông Biden bằng một loạt các hành động khiêu khích, bao gồm những lời lẽ gay gắt và một vụ thử tên lửa tầm ngắn. Thế nhưng cho đến nay, họ không có hành động gì hơn ngoài thử tên lửa tầm xa và vũ khí hạt nhân, cả hai điều mà họ đã từng thực hiện trước đây.

Tuy nhiên, luôn có khả năng xấu xảy ra khi Biden tham gia đàm phán thất bại, và Triều Tiên quay trở lại với hành vi hiếu chiến, gây sự chú ý, bao gồm đe dọa các nước láng giềng và thử nghiệm vũ khí nguy hiểm. Nếu điều đó xảy ra, lựa chọn duy nhất không bao gồm chiến tranh sẽ chính là các biện pháp trừng phạt kinh tế nặng hơn, các chuyên gia nói.

Các nhà phê bình chỉ ra rằng nhiều năm trừng phạt dưới những hình thức khác nhau đã không thuyết phục được Triều Tiên phi hạt nhân hóa. Mặc dù vậy trên thực tế, các nhà phân tích cho rằng, Mỹ chưa bao giờ áp dụng chiến dịch trừng phạt bền vững và chặt chẽ chống lại Triều Tiên mà chính quyền Obama từng sử dụng để thúc đẩy Iran mặc cả, dẫn đến một thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Những biện pháp trừng phạt bao gồm hình phạt đối với các ngân hàng châu Âu và các ngân hàng khác bị cáo buộc vi phạm luật khi làm ăn với Iran. Cho đến nay, không có chính quyền nào sẵn sàng đánh thuế các "biện pháp trừng phạt thứ cấp" tương tự đối với các ngân hàng Trung Quốc để giữ cho Triều Tiên tồn tại.

Bruce Klingner, cựu phân tích viên CIA và chuyên gia về Triều Tiên cho biết: "Mỹ đã phạt 8 đến 9 tỷ USD đối với các ngân hàng của Anh và Pháp vì rửa tiền cho Iran, nhưng 0 USD đối với các ngân hàng Trung Quốc vì rửa tiền đối với Triều Tiên". Klingner và các chuyên gia khác về Triều Tiên trích dẫn một ngoại lệ duy nhất cho quy tắc đó: Một hành động chống lại một ngân hàng ít người biết đến ở Ma Cao mà họ cho rằng có thể là một kế hoạch chi tiết để gây sức ép đối với Triều Tiên.

Bộ Tài chính đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Banco Delta Asia vào năm 2005, với cáo buộc rửa tiền cho chế độ Bắc Triều Tiên. Ngay sau đó, hơn hai chục tổ chức tài chính đã rút lui khỏi hoạt động kinh doanh với Triều Tiên, gây ảnh hưởng đến nền tài chính của nước này. Ngay cả những quan chức hàng đầu của Mỹ cũng ngạc nhiên về mức độ nghiêm trọng của các lệnh trừng phạt.

"Những người Mỹ cuối cùng đã tìm ra cách để làm tổn thương chúng tôi," Cha, khi đó là người chủ chốt về chính sách Triều Tiên, nhớ lại một nhà ngoại giao Triều Tiên say xỉn lẩm bẩm trong lúc chúc rượu tại một cuộc đàm phán.

Nhưng hai năm sau khi các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng được áp dụng - bao gồm việc đóng băng 25 triệu USD tài sản của Triều Tiên - Mỹ đã trả lại tiền, mở đường cho Triều Tiên tái gia nhập hệ thống ngân hàng quốc tế. Đó là một phần của thỏa thuận được cho là dẫn đến việc chấm dứt chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.

Tất nhiên, điều đó đã không xảy ra, nhưng không có biện pháp trừng phạt tương tự nào được áp dụng kể từ đó.

Joshua Stanton, người điều hành blog OneFreeKorea và là một trong những chuyên gia hàng đầu về các lệnh trừng phạt Triều Tiên, lập luận rằng các báo cáo của Liên Hợp Quốc đã cung cấp bằng chứng có thể được sử dụng để trừng phạt các công ty, nhưng Mỹ hiếm khi hành động dựa trên tài liệu đó.

"Tại sao chúng ta lại khoan dung với các ngân hàng Trung Quốc vi phạm lệnh trừng phạt Triều Tiên hơn Barack Obama đối với các ngân hàng châu Âu vi phạm lệnh trừng phạt Iran?" Stanton hỏi.

Cha và những người khác nói rằng một lý do là vì Mỹ từ lâu đã tìm kiếm sự giúp đỡ của Trung Quốc trong việc gây sức ép với Triều Tiên.

Cha nói: "Chúng tôi luôn cẩn thận trong việc tiếp cận người Trung Quốc. "Đó là một thái độ cân bằng – chúng tôi mong muốn có sự hợp tác của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán."

Cựu quan chức chính quyền Trump và các chuyên gia khác cho biết, để hoạt động ngoại giao có hiệu quả, nó phải được hỗ trợ bởi một mối đe dọa vũ lực đáng tin cậy.

"Cách duy nhất để khiến Triều Tiên đồng ý với bất cứ điều gì là các lệnh trừng phạt cộng với một mối đe dọa quân sự cùng áp lực ngoại giao", cựu quan chức nói.

Trả lời các câu hỏi từ NBC News, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết, "Cuộc kiểm tra Triều Tiên đang trong giai đoạn cuối và chúng tôi sẽ không hấp tấp."