Nguy cơ "vỡ trận" nghề nuôi cá tầm, bị lợi dụng thương hiệu: Hội Cá nước lạnh Lào Cai "kêu cứu"

Nghề nuôi cá tầm, cá hồi - điểm sáng của ngành thủy sản

Mới đây, Hội Cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đã có văn bản kiến nghị gửi các bộ ngành liên quan, phản ánh về việc cá tầm nhập khẩu ồ ạt với giá thấp đang đẩy các hộ nông dân vào tình trạng thua lỗ, đứng trước nguy cơ phá sản.

Đại diện Hội Cá nước lạnh Lào Cai, ông Phạm Bá Uyên cho biết, thời gian qua, ngành thủy sản nước lạnh đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là mở ra hướng làm ăn hiệu quả cho đồng bào dân tộc thiểu số tại các vùng sâu, vùng xa của các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Lâm Đồng...

Sau hai thập kỷ phát triển, ngành nuôi cá nước lạnh, chủ lực là cá tầm và cá hồi, đã trở thành điểm sáng của ngành thủy sản Việt Nam.

Từ những mô hình thí điểm ban đầu ở Lào Cai và Lâm Đồng, nghề nuôi cá nước lạnh đã nhanh chóng lan rộng ra nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Theo báo cáo tại hội nghị tổng kết 20 năm phát triển cá nước lạnh do Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, phối hợp Cục Thủy sản tổ chức, sản lượng cá nước lạnh tăng nhanh trong những năm gần đây, với tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2007-2023 đạt 49,13%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 6 quốc gia có sản lượng cá tầm lớn nhất thế giới.

Việc phát triển nuôi cá nước lạnh đã mở ra hướng đi mới cho ngành nuôi trồng thủy sản, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng các thủy vực nước lạnh, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, đồng thời góp phần giữ vững an ninh quốc phòng tại các khu vực vùng sâu, vùng xa và vùng giáp biên giới.

Nhờ nghề nuôi cá nước lạnh, rất nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ nghề nuôi này.

Nhập nhèm, đánh tráo thương hiệu cá tầm Lào Cai

Tuy nhiên, theo Hội Cá nước lạnh Lào Cai, ngành nuôi cá nước lạnh trong nước đang bị lu mờ bởi cuộc cạnh tranh không cân sức với cá tầm nhập khẩu.

"Cá tầm nhập khẩu số lượng lớn chủ yếu qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc, được tiêu thụ dưới dạng tươi sống và có giá rẻ, cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa, khiến giá cá trên thị trường trong nước giảm nhanh. Giá thấp không đủ bù đắp chi phí sản xuất khiến nhiều cơ sở nuôi phải thu hẹp quy mô hoặc ngừng hoạt động, dẫn đến thua lỗ, phá sản; ngành cá nước lạnh trong nước đứng trước nguy cơ bị xóa sổ", Hội Cá nước lạnh Lào Cai nêu rõ.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là tình trạng "đánh tráo" thương hiệu. Một số sản phẩm cá tầm nhập khẩu được tiêu thụ nhập nhèm dưới mác "cá tầm Lào Cai", gây ra sự bất ổn và làm giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm nội địa.

Trong khi đó, Hội Cá nước lạnh Lào Cai đang nỗ lực xây dựng thương hiệu, áp dụng truy xuất nguồn gốc và hoàn thiện chuỗi liên kết sản xuất. Nếu tiếp tục cho phép nhập khẩu cá tầm ồ ạt, không cân đối sản lượng nhập khẩu phù hợp, thì ngành cá nước lạnh trong nước sẽ gặp rất nhiều khó khăn, mất động lực sản xuất và có nguy cơ phá sản.

Để ngành cá nước lạnh mới hình thành trong nước tiếp tục phát triển theo hướng bền vững, Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai khẩn thiết kiến nghị tới Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Hải quan và UBND tỉnh Lào Cai với các đề xuất cụ thể.

Theo đó, đề nghị Bộ Công Thương kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu, yêu cầu chứng minh nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và thiết lập giá sàn nhập khẩu để chống bán phá giá.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần xem xét áp dụng hạn ngạch nhập khẩu, kiểm soát sản lượng, chất lượng cá nhập khẩu và xây dựng chính sách bảo hộ hợp lý cho sản xuất trong nước.

Cục Hải quan cần tăng cường kiểm soát tại cửa khẩu, yêu cầu đầy đủ hồ sơ pháp lý như kiểm dịch, nguồn gốc xuất xứ. Cùng với đó, đề nghị UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh, tiêu thụ và ngăn chặn việc vận chuyển cá không rõ nguồn gốc, đặc biệt là tại các chợ đầu mối, cửa khẩu, kho đông lạnh và các điểm tập kết trung chuyển.

Kiểm soát chặt chẽ hơn nữa hoạt động nhập khẩu cá tầm qua các cửa khẩu quốc tế và lối mở tại khu vực biên giới, ngăn chặn tình trạng vận chuyển, đưa cá vào nội địa không qua kiểm soát và không bảo đảm quy định kiểm dịch.

Hiện trên địa bàn tỉnh Lào Cai (cũ) có trên 500 cơ sở nuôi cá nước lạnh với thể tích đạt 100.000m3. Năm 2023, tổng sản lượng cá nước lạnh trên địa bàn Lào Cai đạt khoảng 1.000 tấn, tăng gần 400 tấn so với năm 2019.

Lào Cai đặt mục tiêu đến năm 2030, thể tích nuôi cá nước lạnh đạt 110.000m3, sản lượng cá nước lạnh đạt 1.600 tấn, tập trung vào các giải pháp đẩy mạnh tổ chức sản xuất theo mô hình liên kết tổ, nhóm hoặc tổ hợp tác nhằm quản lý môi trường và nguồn nước chung, hỗ trợ nhau huy động vốn, trao đổi công nghệ sản xuất giống, công nghệ nuôi thương phẩm, giám sát quy trình, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn dịch bệnh, bảo vệ môi trường, các thông tin thị trường...

×