Hôm 28/9, quân đội Hàn Quốc cho biết Triều Tiên đã bắn một tên lửa tầm ngắn về phía đông ngoài khơi bờ biển của nước này. Điều đặc biệt là sự việc này diễn ra sau khi Kim Yo Jong cho biết Triều Tiên sẵn sàng đón nhận đề xuất của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in về việc chính thức tuyên bố chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên, đồng thời yêu cầu Hàn Quốc dừng "các chính sách thù địch" của mình.

Kim Yo Jong là ai?

Kim Yo Jong, 34 tuổi, là một quan chức cấp cao của Triều Tiên giúp giám sát các chính sách của đất nước đối với Mỹ và Hàn Quốc, theo cơ quan tình báo Seoul.

Cô là em gái của Kim Jong Un và là con gái út của Kim Jong Il, người đã lãnh đạo Triều Tiên từ năm 1994 đến năm 2011. Trong những năm đầu tham gia chính trường, Kim là một nhân vật ít người biết đến. Tuy vậy, điều đó đã thay đổi vào năm 2009, khi Kim Jong Un được dự đoán là người sẽ thừa kế quyền lãnh đạo Triều Tiên, sau khi người cha bị đột quỵ. Năm đó, một bức ảnh chụp chung giữa ba anh em là Kim Jong Chol, Kim Jong Un và Kim Yo Jong đã xuất hiện trên các phương tiện truyền thông nhà nước. Các máy quay tin tức cũng phát hiện ra Yo Jong vào đầu năm 2011, khi cô tham dự một buổi hòa nhạc của Eric Clapton ở Singapore với Jong Chol.

Kim Yo Jong ngày càng nổi tiếng trên trường quốc tế trong bối cảnh ông Kim Jong Un tăng tốc phát triển vũ khí hạt nhân của Triều Tiên suốt thập kỷ qua, thậm chí cô còn tham dự các cuộc đàm phán hạt nhân có sự tham gia của Mỹ và Hàn Quốc kể từ năm 2018. Năm 2020, khi Kim Jong Un được đồn đoán là bị ốm nặng, các chuyên gia Triều Tiên đã gợi ý đến cô như một phương án dự phòng khẩn cấp.

Năm 2020, Kim Yo Jong bắt đầu đại diện cho các tuyên bố chính thức của chính phủ, trong đó phần nhiều chỉ trích thái độ khăng khăng của Washington về việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn Triều Tiên, cũng như thất bại của Seoul trong việc kiềm chế những người chạy trốn từ Triều Tiên gửi truyền đơn phản đối qua biên giới chung giữa hai miền. Đầu năm 2021, Kim Yo Jong gọi cách tiếp cận của chính quyền Biden là "đạo đức giả", đồng thời nói thêm rằng chỉ một "biện pháp răn đe nghiêm khắc" mới có thể đảm bảo hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên. Đến tháng 9, cô đưa ra triển vọng về một hội nghị thượng đỉnh liên Triều nếu Seoul đối xử với Bình Nhưỡng bằng sự tôn trọng lẫn nhau và không thiên vị.

Vai trò chính trị của Kim Yo Jong ở Triều Tiên

Theo Seoul, Kim Yo Jong đã giữ một chức vụ chính thức trong chính phủ Triều Tiên ít nhất kể từ năm 2014. Cô cũng phục vụ trong Ủy ban Trung ương của Đảng Công nhân cầm quyền, cơ quan điều hành của đảng. Năm 2018, cô nhận được sự chú ý của quốc tế khi đến Hàn Quốc với tư cách là sứ giả của anh trai mình nhằm thảo luận về cách Triều Tiên tham gia Thế vận hội mùa đông năm đó, được tổ chức tại Pyeongchang, Hàn Quốc. Sau đó, cô xuất hiện tại lễ khai mạc Thế vận hội, ngồi gần cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence. Cô trở thành thành viên đầu tiên được biết đến trong gia đình nhà Kim đến thăm Hàn Quốc.

Những hình ảnh của Kim Yo Jong tại Thế vận hội mùa đông 2018 ở Hàn Quốc. Ảnh: Getty

Sau đó, Kim Yo Jong đã tới Singapore, Việt Nam và biên giới liên Triều để tham dự các cuộc gặp trực tiếp giữa anh trai và Tổng thống Mỹ Donald Trump, với tư cách là cố vấn.

Vào tháng 3/2020, lần đầu tiên một tuyên bố của Triều Tiên mang tên cô được công bố. Tuyên bố phản bác lại việc Hàn Quốc chỉ trích một cuộc tập trận quân sự do Triều Tiên tiến hành vài ngày trước đó. Kể từ đó, cô trở thành nhân vật chủ chốt của Triều Tiên khi nhắc tới các vấn đề đối với Mỹ và Hàn Quốc.

Vào tháng 3 năm 2021, Kim Yo Jong cảnh báo chính quyền Biden nên thận trọng nếu Mỹ muốn quan hệ hòa bình trong bốn năm tới.  Đến tháng 8, khi Washington và Seoul tiến hành các cuộc tập trận quân sự vào mùa hè, cô cho biết Triều Tiên sẽ đối đầu với Mỹ "trên nguyên tắc quyền lực vì quyền lực và thiện chí vì thiện chí".

Đối với các mối quan hệ liên Triều, Kim Yo Jong đã truyền tải thông điệp một cách khá "cứng rắn". Vào tháng 6 năm 2020, cô cảnh báo về một "cảnh tượng bi thảm" tại văn phòng liên lạc mà hai miền Triều Tiên cùng điều hành. Vài ngày sau, Triều Tiên cho nổ tung tòa nhà.

Sau khi hai miền Triều Tiên khôi phục đường dây liên lạc trực tiếp vào tháng 7, Kim cảnh báo Hàn Quốc và đề nghị Seoul rút lui khỏi các cuộc tập trận quân sự với Mỹ. Hàn Quốc không đồng ý, và đường dây nóng lại bị cắt.

Vào tháng 9, Kim Yo Jong đã đưa ra triển vọng khôi phục quan hệ liên Triều, với lý do tái lập văn phòng liên lạc đã nổ, hội nghị thượng đỉnh giữa hai nước và tuyên bố hòa bình.

Liệu Kim Yo Jong có kế nhiệm nhà lãnh đạo Kim Jong Un?

Không có nguyên tắc nào công khai diễn giải chính xác quy trình kế nhiệm lãnh đạo của Triều Tiên. Nhưng trong hai lần kế nhiệm ở nước này kể từ khi thành lập vào năm 1948, nhà lãnh đạo đương nhiệm đều lựa chọn và chuẩn bị cho người con trai trưởng thành tiếp quản sau khi mình qua đời.

Theo những người theo dõi Triều Tiên lâu năm, Kim Yo Jong sẽ kế thừa quyền lãnh đạo nước này nếu người đương nhiệm Kim Jong Un đột ngột qua đời hoặc lâm bệnh nặng. Vào tháng 4 năm 2020, trong bối cảnh có nhiều đồn đoán rằng về sức khỏe của ông Kim,  Kim Yo Jong đã được coi là phương án dự phòng tiềm năng, do cả hai có quan hệ huyết thống trong khi tất cả các con của ông Kim đều dưới 18 tuổi còn các thành viên nam khác của gia đình Kim thì lại không tham gia chính trị. Vào tháng 8 cùng năm, cơ quan tình báo của Seoul cho biết trên thực tế, Kim Yo Jong là người thừa kế số hai của Bình Nhưỡng, mặc dù cô có thể không phải là người thừa kế chính thức được chỉ định.

Mối quan hệ của Kim Yo Jong với Kim Jong Un

Theo các chuyên gia về Triều Tiên, Kim Yo Jong có thể là cố vấn duy nhất mà Kim Jong Un tin tưởng, do có chung dòng máu cũng như sự giúp ích đắc lực của cô.

Kim thường xuất hiện để giúp anh trai mình nổi bật, thay vì tranh giành quyền lực hay sự chú ý của công chúng. Các phương tiện truyền thông nhà nước Triều Tiên thường miêu tả cô đi cùng anh trai trong những chuyến thăm chính thức tới các nhà máy, đất nông nghiệp và văn phòng chính phủ với vai trò cấp phó, lặng lẽ đưa ra lời khuyên và sự trợ giúp, cùng một cuốn sổ trong tay. Các chuyên gia cũng cho rằng tuổi trẻ của cô được coi là một yếu tố tạo nên sự tự tin của nhà lãnh đạo Triều Tiên, vì tuổi tác là một yếu tố quyết định đến thâm niên trong văn hóa nước này.

Mối quan hệ của cô với anh trai được so sánh với mối quan hệ giữa cha của họ là Kim Jong Il và em gái của ông, Kim Kyong Hui. Hai người có quá khứ đau buồn: mẹ của họ qua đời khi cả hai còn nhỏ, trong khi một người anh khác chết trong một vụ tai nạn đuối nước một năm trước đó. Sau đó, Kim Kyong Hui đã giúp anh trai mình điều hành đất nước thông qua vai trò cố vấn.

Kim Yo Jong luôn ở bên cạnh Kim Jong Un để hỗ trợ ông trong công việc hàng ngày. Ảnh: Getty

Kim Yo Jong được người dân Triều Tiên nhìn nhận như thế nào?

Người dân Triều Tiên có thể không quen với việc một phụ nữ trẻ giữ vị trí cấp cao trong chính phủ, vì phần lớn những người giữ những vai trò như vậy ở Triều Tiên là nam giới lớn tuổi. Tuy nhiên, mối quan hệ của cô với anh trai Kim Jong Un đã khiến giới thượng lưu Triều Tiên, những người chủ yếu sống ở thủ đô Bình Nhưỡng, phải kiêng nể. Vào năm 2018, người đàn ông 89 tuổi Kim Yong Nam - nguyên thủ quốc gia trên danh nghĩa của Triều Tiên lúc bấy giờ, với tư cách là người đứng đầu cơ quan lập pháp của đất nước – đã cúi đầu trước Kim Yo Jong khi cả hai dẫn đầu một phái đoàn Triều Tiên đến Hàn Quốc.

Kim Yo Jong trong mắt cộng đồng quốc tế?

Kim Yo Jong được coi là người phụ tá rất có ảnh hưởng của nhà lãnh đạo Triều Tiên trong các cuộc họp ngoại giao lớn với Mỹ, Trung Quốc và Hàn Quốc. Lời lẽ gay gắt của cô nhắm tới các quan chức cấp cao của Hàn Quốc vào năm 2020 - bao gồm cả Tổng thống Moon Jae-in - được các quan chức Seoul đánh giá là không bình thường. Họ chia sẻ rằng đã cùng trò chuyện với Kim Yo Jong trong các cuộc gặp liên Triều gần đây, hầu hết tất cả đều nhớ đến cô là một người ăn nói nhẹ nhàng và lịch sự.

Ở Mỹ, cô đôi khi được coi là một đối tác không chính thức của Ivanka Trump, con gái cựu Tổng thống Donald Trump, người từng là cố vấn cho cha cô và đồng hành cùng ông trong các cam kết ngoại giao với Triều Tiên. Cả hai cũng từng tham gia Thế vận hội mùa đông 2018. Kim Yo Jong tham dự lễ khai mạc với tư cách là trưởng phái đoàn không chính thức của Triều Tiên, trong khi Ivanka tham dự lễ bế mạc với tư cách là trưởng phái đoàn Mỹ.

Thực hiện: Lê Phương; Nguồn: Wall Street Journal