Đạo luật CHIPS và cuộc đua vũ trang công nghệ Mỹ - Trung Quốc đang nóng rực

Hai hiệp hội thương mại Trung Quốc đã lên án Đạo luật Khoa học và CHIPS, cho rằng luật mới được ký kết của Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy sản xuất chip trong nước sẽ làm tổn hại đến ngành công nghiệp ở những nơi khác trên thế giới.

Theo các nhóm, Hội đồng Xúc tiến Thương mại Quốc tế Trung Quốc và Phòng Thương mại Quốc tế Trung Quốc, đạo luật này sẽ "tăng cường cạnh tranh địa chính trị trong ngành công nghiệp bán dẫn và cản trở sự phục hồi kinh tế toàn cầu và sự phát triển của đổi mới công nghệ".

Mục tiêu của luật khuyến khích xây dựng các nhà máy mới ở Mỹ "phân biệt đối xử với một số công ty nước ngoài, sử dụng quyền lực nhà nước để cưỡng bức thay đổi sự phân công lao động quốc tế trong ngành bán dẫn và gây tổn hại đến lợi ích của các công ty trên khắp thế giới, kể cả ở Trung Quốc và Mỹ", các hiệp hội đồng cho biết.

Các nhôm cũng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp quốc tế cùng nhau "loại bỏ tác động tiêu cực" của luật này.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin đã chỉ trích luật pháp Hoa Kỳ là một ví dụ về "sự ép buộc kinh tế" của Hoa Kỳ.

Wang nói: "Không có sự hạn chế hay đàn áp nào sẽ kìm hãm sự phát triển khoa học và công nghệ cũng như tiến bộ công nghiệp của Trung Quốc.

Đạo luật CHIPS, được Tổng thống Joe Biden ký thành luật hôm 10/8, dành 52,7 tỷ đô la trợ cấp cho sản xuất và phát triển chất bán dẫn của Hoa Kỳ. Nó cấm các công ty nhận các khoản tiền này đầu tư vào sản xuất chip tiên tiến ở Trung Quốc. Vốn dĩ, Bắc Kinh đã đầu tư rất nhiều vào ngành công nghiệp bán dẫn của riêng mình thông qua một quỹ do nhà nước hậu thuẫn.

Việc thông qua Đạo luật Khoa học và CHIPS cũng đánh dấu sự thể hiện thống nhất lưỡng đảng hiếm có ở Washington, với các chính trị gia ở cả hai phía đều coi bộ luật là điều cần thiết để giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh kinh tế với Trung Quốc cũng như tăng cường an ninh quốc gia.

"Mỹ đã phát minh ra chất bán dẫn ... và luật này đưa nó trở lại quê hương", Biden nói. "Làm như vậy là vì lợi ích kinh tế và lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta".

Tầm quan trọng của bộ luật trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung đã được Biden và các nhà lãnh đạo chính trị khác vạch ra, vì chúng không chỉ được quảng cáo về lợi ích kinh tế mà còn đề cập đến việc sản xuất chip tiên tiến trong các hệ thống vũ khí.

"Trung Quốc đang cố gắng đi trước chúng tôi và cũng sản xuất những con chip tinh vi này", Biden nói. "Không có gì lạ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc tích cực vận động các doanh nghiệp Mỹ chống lại dự luật này".

Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer cho rằng đạo luật này hỗ trợ làn sóng tiến bộ khoa học và công nghiệp của Mỹ tương tự như những gì Mỹ đã đạt được sau Thế chiến thứ hai.

Schumer nói: "Những người độc đoán đang cổ vũ chúng tôi thua cuộc, hy vọng chúng tôi ngồi trên tay và thất bại trong việc thích nghi trong thế kỷ 21. Tất nhiên, chúng tôi không dám từ bỏ lớp áo lãnh đạo toàn cầu trong thế kỷ này".

Kể từ năm 1990, tỷ trọng năng lực sản xuất chất bán dẫn của Hoa Kỳ đã giảm từ 37% xuống còn 12%, theo Hiệp hội Công nghiệp Chất bán dẫn. Nhóm vận động hành lang cho biết, khoảng 75% tổng công suất của thế giới là ở châu Á.

"Bộ luật này không chỉ là về chip, mà còn là về khoa học", Biden nói. "Chúng tôi từng đứng số 1 trên thế giới [về] nghiên cứu và phát triển. Bây giờ chúng tôi xếp hạng 9. Trung Quốc đứng số 8 trước đây 8 thập kỷ. Bây giờ họ đứng số 2".

Mặc dù đạo luật đánh dấu sự đầu tư mang tính bước ngoặt của chính phủ Hoa Kỳ vào ngành sản xuất chip trong nước, nhưng 52 tỷ đô la trợ cấp là một khoản tiền tương đối nhỏ trong thế giới sản xuất chất bán dẫn, vốn đòi hỏi số lượng đầu tư lớn.

Trung Quốc đã dành 150 tỷ đô la cho ngành công nghiệp chip của mình, xác định chất bán dẫn là một ngành công nghiệp chủ chốt trong kế hoạch kinh tế 5 năm mới nhất của mình. Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, cho biết vào năm 2021 rằng họ có kế hoạch chi 100 tỷ USD trong vòng 3 năm để mở rộng năng lực sản xuất. Liên minh châu Âu đang nghiên cứu luật sản xuất chip của riêng mình.

Guarav Gupta, một nhà phân tích ngành công nghiệp bán dẫn của Gartner, nói rằng mặc dù các số liệu thô có thể không phải là một sự thay đổi địa chấn, nhưng tín hiệu cho thấy Mỹ đang trợ cấp cho ngành công nghiệp chip nội địa của họ là rất quan trọng.

Ông nói: "Việc Hoa Kỳ sẵn sàng ủng hộ các chính sách của mình và coi chất bán dẫn là điều có ý nghĩa quan trọng. "Tôi nghĩ đó là thông điệp chính ở đây. Nhưng để có tác động có ý nghĩa, đây sẽ phải là một loại chính sách nhất quán hơn."