Đức muốn tạo ra điều bất ngờ trong châu Âu để Nga trở tay không kịp

Chính phủ Đức hy vọng dự luật mới được thông qua tuần trước sẽ giúp biến điều này thành hiện thực, củng cố lực lượng của Đức trước mối đe dọa từ Nga và sự thay đổi đáng kể trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

Những cải cách toàn diện mới sẽ chứng kiến ​​Đức nỗ lực tăng quân số lên 260.000 binh sĩ, từ mức khoảng 180.000 hiện nay, cùng với 200.000 quân dự bị vào năm 2035.

Trong đó, chiến dịch sẽ tập trung vào việc nhập ngũ tự nguyện, với nhiều ưu đãi hơn cho những người đăng ký, bao gồm mức lương khởi điểm hàng tháng là 2.600 euro (3.000 đô la) - tăng 450 euro so với mức hiện tại.

Nếu không đạt được hạn ngạch mới, chính phủ sẽ có quyền lựa chọn lệnh gọi nhập ngũ bắt buộc khi cần thiết.

Dự kiến, từ năm 2026, tất cả công dân 18 tuổi sẽ nhận được một bảng câu hỏi về nguyện vọng nhập ngũ. Đối với nam giới, việc trả lời bảng câu hỏi này là bắt buộc. Từ năm 2027, nam giới từ 18 tuổi trở lên cũng sẽ phải trải qua các cuộc kiểm tra y tế bắt buộc.

Sự việc xảy ra khi chính quyền Trump cảnh báo rằng châu Âu phải tự chịu trách nhiệm về an ninh của mình, cuộc chiến của Nga ở Ukraine vẫn tiếp diễn và các chuyên gia trong khu vực cho rằng Moscow có thể xâm lược một quốc gia NATO.

Nghiên cứu viên cộng tác tại Chương trình Châu Âu tại tổ chức tư vấn Chatham House có trụ sở tại London Minna Ålander tin rằng, Đức có tiềm năng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng thủ thông thường của Châu Âu, nhờ vị trí địa lý trung tâm của nước này.

Bà Minna Ålander cho biết, sẽ là điều tuyệt vời nhất cho châu Âu nếu kế hoạch nhân sự mới thành hiện thực. Tuy nhiên bà cũng lạc quan thận trọng khi cho rằng, phải đến những năm 2030, kế hoạch mới hiện thực hóa.

Liệu điều này có diễn ra sớm hay không vẫn còn phải chờ xem.

Tổng tham mưu trưởng quốc phòng Đức, Tướng Carsten Breuer cho biết trong một cuộc phỏng vấn với BBC vào tháng 6 rằng NATO rằng, nên chuẩn bị ứng phó với một cuộc tấn công có thể xảy ra từ Nga trong vòng 4 năm tới - có thể sớm nhất là vào năm 2029 - đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên phải chuẩn bị.

Trước dự luật mới, các đối tác liên minh - Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) bảo thủ và Liên minh Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả - đã tranh cãi trong nhiều tuần về việc nên áp dụng hình thức nghĩa vụ quân sự nào. Một ý tưởng là "chế độ nghĩa vụ quân sự theo kiểu xổ số", theo đó sẽ tiến hành bốc thăm để chọn nam thanh niên đi khám sức khỏe, sau đó là một lần bốc thăm khác để gọi họ nhập ngũ.

Đề xuất đó cuối cùng đã bị Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius bác bỏ, thay vào đó ông cho biết việc nhập ngũ nên tập trung vào các ưu đãi như mức lương tốt hơn và các khoản bồi thường tài chính khác.

Trước đây, Đức áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với nam giới từ 18-23 tuổi, nhưng chế độ này đã bị đình chỉ vào năm 2011 để chuyển sang chế độ quân đội hoàn toàn tự nguyện.

Thỏa thuận này vẫn cần được Quốc hội Đức (Bundestag) thông qua, và các nhà lập pháp dự kiến ​​sẽ bỏ phiếu vào cuối năm nay. Nếu được thông qua, thỏa thuận sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Bộ trưởng Pistorius hoan nghênh động thái này và tìm cách trấn an những người bị ảnh hưởng. "Không có lý do gì để lo lắng, không có lý do gì để sợ hãi", ông Pistorius nói sau khi thỏa thuận được công bố vào tuần trước.

“Bộ trưởng Pistorius nhấn mạnh rằng, bài học rút ra khá rõ ràng: Lực lượng vũ trang càng có khả năng răn đe và phòng thủ thông qua vũ khí, huấn luyện và nhân sự thì nước Đức càng ít có khả năng tham gia vào xung đột.

Bộ trưởng Pistorius cho rằng hệ thống quân sự mới của Berlin có thể làm gương cho các đồng minh châu Âu khác.

“Tôi đang liên lạc chặt chẽ với (Thủ tướng Pháp) Sebastian Lecornu và người kế nhiệm ông, và dĩ nhiên, với Anh và các nước khác. … Và mô hình nghĩa vụ quân sự mới của chúng tôi khá hiện đại. Nó rất hiện đại. Và liệu nó có thể trở thành hình mẫu cho các nước khác không? Tôi không biết, nhưng có thể là như vậy", ông Pistorius cho biết thêm.

Tuy nhiên, những thay đổi này vẫn còn gây tranh cãi, với nhiều người, đặc biệt là trong giới chính trị cánh tả ở Đức, không đồng tình với việc tái áp dụng bất kỳ chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc nào. Một cuộc thăm dò của Forsa do tờ báo Die Welt công bố vào tháng 10 - trước khi các cải cách được công bố - cho thấy 80% cử tri của đảng cánh tả Die Linke ở Đức phản đối ý tưởng này.

Tuy nhiên, bà Ålander tin rằng việc đạt được hạn ngạch mà không cần phải áp dụng lệnh gọi nhập ngũ bắt buộc là điều không phải là không thực tế, xét đến quy mô dân số của Đức.

Bà nói với CNN rằng: "Nếu chính phủ và lực lượng vũ trang có thể cải thiện đáng kể nhận thức về lực lượng vũ trang và khuyến khích những người trẻ bắt đầu coi nghĩa vụ quân sự là một lựa chọn 'bình thường', thì mục tiêu này có thể đạt được chỉ bằng sự tham gia tự nguyện".

Tuy nhiên bà cũng bày tỏ mối quan ngại là nếu nghĩa vụ quân sự bắt buộc được áp dụng cho một bộ phận dân chúng hoài nghi, điều này có thể đẩy nhiều người trẻ hơn sang cực hữu và cực tả.

Sự miễn cưỡng của thanh thiếu niên Đức trước việc phải thực hiện nghĩa vụ quân sự bắt buộc là điều dễ hiểu. Phát biểu với CNN, một thanh niên 17 tuổi nhận thức được tầm quan trọng của việc nước Đức có thể tự vệ, đồng thời bày tỏ sự nghi ngờ về việc muốn chiến đấu.

“Tất nhiên, việc tự vệ là quan trọng. Nhưng đó là lý do tại sao chúng ta tham gia liên minh NATO. … Tôi yêu nước Đức. Tôi sẽ không nói rằng tôi muốn chiến đấu cho đất nước này ngay bây giờ. … Tôi có một cuộc sống khác ngoài việc tham gia chiến tranh", người này nói.

Trong khi đó, một thanh niên khác là Leonid Bekjarov, 21 tuổi, ủng hộ việc tăng cường đầu tư vào quân đội Đức. Anh cho rằng, quân đội Đức đã trở nên quá yếu kém và bị bỏ bê trong nhiều năm.

Tuy nhiên, Bekjarov cũng đặt câu hỏi về ý tưởng nghĩa vụ quân sự bắt buộc. "Tôi cũng nghĩ rằng thật kinh khủng khi (Nga) tấn công Ukraine. Nhưng tôi hoàn toàn phản đối chiến tranh, và việc tăng cường quân đội một chút là điều tốt - ngân sách đã được phân bổ cho việc này - nhưng giờ đây, nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với tất cả mọi người và việc phải đến đó, tôi nghĩ điều đó là sai trái".

Những người khác trả lời phỏng vấn CNN bày tỏ lo ngại rằng việc học của họ sẽ bị lãng phí nếu họ bị gọi nhập ngũ.

Số liệu chính thức cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc về dư luận Đức. Số lượng đơn xin quy chế phản đối nghĩa vụ quân sự vì lương tâm đã tăng vọt kể từ khi chiến tranh nổ ra ở Ukraine, đặc biệt là khi các cuộc thảo luận về việc nối lại chế độ nghĩa vụ quân sự ngày càng gay gắt. Theo hồ sơ của chính phủ, từ đầu năm nay đến ngày 25/10, đã có 3.034 người nộp đơn xin công nhận quy chế này - con số cao nhất kể từ khi nghĩa vụ quân sự bắt buộc bị tạm dừng vào năm 2011.

Nhiều thập kỷ bị bỏ bê

Lực lượng vũ trang Đức, hay còn biết đến với tên gọi Bundeswehr, đã luôn trong tình trạng thiếu kinh phí trầm trọng kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Trong 3 thập kỷ sau khi Bức tường Berlin sụp đổ, chi tiêu quân sự vẫn ở mức dưới 2% GDP của đất nước - thấp hơn mục tiêu của NATO - trong bối cảnh không có mối đe dọa nào được nhận thấy, sự cấm kỵ xung quanh sức mạnh quân sự của Đức và tư duy dân tộc theo chủ nghĩa hòa bình mạnh mẽ sau thời kỳ Đức Quốc xã.

Tiếp đến là cuộc chiến ở Ukraine năm 2022. Giữa những lời kêu gọi trong nội bộ châu Âu về việc "sẵn sàng chiến đấu", điều này đã gây ra một sự thay đổi đáng kể trong quan điểm của đất nước. Thủ tướng lúc bấy giờ là Olaf Scholz đã tuyên bố một "Zeitenwende" - hay "thời kỳ thay đổi" - dẫn đến việc thành lập một quỹ đặc biệt trị giá 100 tỷ euro (116 tỷ đô la) để hiện đại hóa quân đội Đức.

Vào tháng 6/2024, Đức đã gạt bỏ nỗi lo lắng về quá khứ quân sự của mình để kỷ niệm Ngày Cựu chiến binh đầu tiên kể từ Thế chiến thứ hai, với luật mới nêu rõ rằng ngày này nên được tổ chức "công khai và minh bạch" hàng năm vào ngày 15/ 6.

Sự thay đổi thái độ này chỉ sâu sắc hơn sau khi ông Merz nhậm chức vào đầu năm nay, khi thủ tướng mới không chỉ cam kết biến lực lượng vũ trang của Đức thành "quân đội chính quy mạnh nhất châu Âu" mà còn cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng để đáp ứng các mục tiêu mới của NATO. “Putin chỉ hiểu ngôn ngữ của quyền lực”, ông Merz từng nói vào thời điểm đó.

×