Sai phạm tại Dự án Metro số 1: Điều chỉnh kỹ thuật hay "rút ruột"?

Dự án Metro số 1 hiện đang ngưng thi công vì hàng loạt vướng mắc.

Tự ý điều chỉnh độ dày tường vây hầm

Thông tin từ Sở GTVT TP.HCM vừa cho biết, Thanh tra TP đã và đang làm việc về dự án Metro số 1 (tuyến Bến Thành - Suối Tiên), Kiểm toán Nhà nước cũng đã vào cuộc và có kết luận.

Một chi tiết đáng lưu ý theo nguồn tin từ Sở GTVT TP.HCM là “thiết kế tường vây đường hầm ga Metro số 1 thay đổi chiều dày từ 2m xuống 1,5m”. Sự thay đổi này do Ban quản lý đường sắt đô thị (ĐSĐT) điều chỉnh khi chưa có sự đồng ý từ cấp thẩm quyền.

Năm 2017, TP.HCM xin ứng vốn 5.000 tỷ đồng nhưng chưa được Trung ương phê duyệt vì vướng thủ tục. “Vì vậy, TP đã giải trình và báo cáo ra Chính phủ. Bây giờ phải chờ Bộ Chính trị cho ý kiến về chủ trương, nên dự án đã ngưng hoạt động gần 1 năm nay”, nguồn tin Ban quản lý ĐSĐT TP cho biết.

Ngày 25.12, nguồn tin từ Sở GTVT cho biết Thanh tra TP.HCM vừa tiến hành thanh tra và có kết luận về thực hiện gói thầu CP1a (đoạn hầm ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát thành phố) thuộc dự án tuyến Metro số 1. Kết luận thanh tra đã chỉ ra trong quá trình thực hiện gói thầu CP1a, Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM đã tự ý điều chỉnh độ dày tường vây hầm từ 2m xuống 1,5m mà chưa có ý kiến của cấp thẩm quyền.

“Thành phố đã yêu cầu Sở GTVT có ý kiến, Sở cũng đã có văn bản báo cáo với UBND TP. Tuy nhiên, báo cáo cũng như ý kiến chỉ đạo của TP đều là cơ chế mật nên không thể thông tin gì hơn”, nguồn tin từ Sở GTVT cho hay.

Gói thầu số CP1a do nhà thầu Liên danh Sumitomo Mitsui - Cienco4 thực hiện, được khởi công vào ngày 17.11.2016, dự kiến thi công trong thời gian 48 tháng (hoàn thành cuối năm 2020).

Phải báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị

Theo UBND TP.HCM, năm 2007 thành phố đã phê duyệt cho dự án tuyến Metro số 1 Bến Thành (Q.1) - Suối Tiên (Q.9) với tổng mức đầu tư là 17.388 tỷ đồng và không thuộc diện phải trình Quốc hội để phê duyệt chủ trương đầu tư. Đến năm 2009, tư vấn chung dự án đã tính toán và xác định tổng mức đầu tư được cập nhật tương đương 47.325 tỷ đồng.

Nguyên nhân cho việc tăng vốn này là do tăng đầu tư cho đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga, sự biến động của nguyên, nhiên, vật liệu do trượt giá; cập nhật tỉ giá yen Nhật - đồng Việt Nam…

Dự án có tổng mức đầu tư là 17.388 tỷ đồng, sau đó đội lên hơn 47.300 tỷ đồng.

Tại cuộc họp giải trình với Đoàn đại biểu Quốc hội mới đây, Ban quản lý ĐSĐT cho biết, tuyến  Metro số 1 đang thi công, ước đạt 60%. Hiện nay Quốc hội, Chính phủ cho phép điều chỉnh tổng vốn đầu tư. Năm  2017, TP đăng ký  vốn trên 5.000 tỷ, nhưng chưa được chi vốn, trong thời gian chờ đợi thì TP ứng cho 1.000 tỷ. Hiện ngoài công trường khối lượng thi công đã khoảng 2.000 tỷ, chỉ thanh toán được 220 tỷ, các khối lượng còn lại chưa thanh toán được.

Cũng trong năm 2017 Bộ KH-ĐT cho biết dự án chưa được thông qua nên chưa thể duyệt giải ngân. Tháng 4.2018 Thủ tướng họp với TP, sau đó UBKT và các UB Pháp luật, Bộ GTVT... vào thị sát và họp với TP vào ngày 5.7.2018.

“Sau đó, Ban quản lý ĐSĐT và Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến ra họp với Chủ tịch Quốc hội, các ủy ban và các bộ, ngành liên quan. Cuộc họp thống nhất việc đưa ra Quốc hội phê duyệt điều chỉnh dự án là không có trong luật, Quốc hội chỉ duyệt chủ trương đầu tư thôi, mà chủ trương đầu tư có rồi, việc đang phải giải trình là tăng vốn”, Ban quản lý ĐSĐT cho biết tại cuộc họp.

Cũng theo Ban quản lý ĐSĐT, ngày 18.7, Quốc hội có thông báo cho biết tiếp tục lấy ý kiến các thành viên Chính phủ, Bộ GTVT có báo cáo Ban Cán sự Đảng Chính phủ, lấy thêm ý kiến các Phó Thủ tướng và ông Trần Vĩnh Tuyến cũng có gửi văn bản giải trình… trước khi gửi Bộ Chính trị. “Hiện, báo cáo đang lấy ý kiến thành viên Ban Cán sự Đảng Chính phủ và sau đó trình lên Bộ Chính trị xin ý kiến", đại diện này cho biết.

Giám đốc Lê Nguyễn Minh Quang xin nghỉ việc, Phó giám đốc đã đi Mỹ?

Mới đây, có báo thông tin ông Lê Nguyễn Minh Quang - Trưởng Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM đã gửi đơn xin nghỉ việc. Về việc này, nguồn tin từ Ban quản lý ĐSĐT cho biết trước đây ông Quang có đơn xin nghỉ vì lý do cá nhân, nhưng đến nay chưa nhận được quyết định về việc này. Do vậy, hiện tại ông Quang vẫn đang làm việc bình thường.

Ông Lê Nguyễn Minh Quang từng là Tổng giám đốc Công ty Bachy Soletanche Việt Nam. Tháng 6.2016, ông nhận quyết định bổ nhiệm chức vụ Trưởng Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM, thời gian 5 năm. Vị trí này tương đương giám đốc sở và cơ quan ông Quang làm việc trực thuộc UBND TP.HCM.

Còn  các nguồn tin khác cho biết ông Hoàng Như Cương - Phó Ban quản lý ĐSĐT đã làm đơn xin nghỉ việc ba lần vì “không hợp” với trưởng ban. Cuối tháng 11, trước khi ông Cương đi Mỹ, ông Lê Nguyễn Minh Quang đã có văn bản yêu cầu ông Cương báo cáo lại toàn bộ công việc mà ông Cương được giao.

Ông Lê Nguyễn Minh Quang - Trưởng Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM.

“Ông Cương có việc gia đình rất khó khăn ở bên Mỹ và xin nghỉ phép ra nước ngoài để giải quyết nhưng ông Quang không đồng ý, báo cáo cấp trên và UBND TP.HCM không cho đi. Lý do vì ông Cương là cán bộ thuộc diện Thành ủy quản lý, đi nước ngoài phải được UBND TP.HCM cho phép. Tuy nhiên, ông Cương vẫn đi vì đã hai lần có đơn xin nghỉ. Riêng lần thứ ba là đơn phương xin nghỉ và đi nước ngoài”, nguồn tin cho hay.

Vừa qua, Đại sứ Nhật Bản Umeda Kunio đã có thư gửi Thủ tướng Chính phủ, Bí thư Thành ủy TP.HCM, lãnh đạo các bộ, ngành liên quan bày tỏ quan ngại về tiến độ triển khai, cấp vốn cho dự án tuyến Metro số 1.

Trong thư, Đại sứ Kunio cho biết hiện số tiền chậm thanh toán cho nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn tại dự án đã lên đến hơn 100 triệu USD (tính đến ngày 16.11). Và, áp lực lên các nhà thầu cũng đã đến mức giới hạn, nếu đến cuối tháng 12 mà các vấn đề này không được giải quyết, dự án sẽ buộc phải ngừng thi công.