Thuế thu nhập cá nhân với vàng miếng: ĐBQH cảnh báo "đừng tận thu", cần phân biệt đầu cơ và của để dành

Tại dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi, Chính phủ đề xuất đánh thuế Thu nhập cá nhân với chuyển nhượng vàng miếng với tỷ lệ 0,1%. Với đề xuất này, nhiều đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận ở tổ chiều nay 5/11 cho rằng: Với việc đánh thuế TNCN 0,1% với giao dịch chuyển nhượng giá vàng thì đây là tỷ lệ rất nhỏ, chỉ được xem là một trong các công cụ chính sách để điều tiết, ổn định lại thị trường này. Bên cạnh đó, nhiều đại biểu đề xuất phân biệt rõ đối tượng đầu cơ và người dân tích trữ tài sản - “của để dành” để chính sách thuế đúng đối tượng, có hiệu quả.

Cần phân biệt “của đề dành” và “vàng đầu cơ” để đánh thuế đúng

Tại dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Thuế Thu nhập cá nhân vừa được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến thông qua tại kỳ họp này, Chính phủ đề xuất đánh Thuế Thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng vàng miếng 0,1%. Đây là biện pháp thuế được cơ quan soạn thảo đưa ra là nhằm nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ.

Với đề xuất trên, có thể người mua vàng miếng sẽ không phải chịu thuế, song người bán vàng miếng có thể sẽ chịu mức thuế 0,1% khi chuyển nhượng, 1 chỉ với đơn giá hiện nay là 14,4 triệu đồng, người bán sẽ chịu mức thuế hơn 14.400 đồng, nếu bán 1 lượng (10 chỉ) với giá 144,4 triệu đồng/ lượng, tiền thuế TNCN sẽ là khoảng 144.400 đồng.

Đề xuất chính sách này được đưa ra trong bối cảnh thị trường vàng của Việt Nam đang tăng rất nóng, diễn biến giá vàng biến động theo ngày, tuần với mức tăng đáng kể, thậm chí có sự chênh lệch lớn so với giá thế giới.

Thực tế, từ đầu năm đến nay, giá vàng đã tăng rất mạnh, giá vàng ghi nhận trong ngày Vía Thần tài ngày 7/2/2025, vàng miếng mua vào bán ra 86,8 đến 90,3 triệu đồng/ lượng, giá vàng giao dịch mua vào, bán ra ở mức 86,8 và gần 90 triệu đồng/lượng. Tính đến thời điểm tháng 10 và tháng 11/2025, giá vàng trong nước tăng rất mạnh, có thời điểm giá vàng nhẫn và vàng miếng SJC mua vào và bán ra cao nhất tiệm cận mức 154 - 160 triệu đồng/lượng.

So với đầu năm giá vàng trong nước tăng gần 70 triệu đồng/ lượng chiều mua vào và bán ra, mức giá vàng tăng tương ứng từ 76% đến 78% chỉ sau 8 tháng. Mức tăng cao nhất trong lịch sử mà thị trường vàng được xác lập tại Việt Nam.

Trong báo cáo giải trình trước Quốc hội mới đây về các vấn đề nóng của kinh tế xã hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, theo thống kê tổng giao dịch doanh số mua bán của vàng được báo cáo trong 9 tháng đầu năm 2025 là khoảng 23.300 tỷ đồng.

Với giá trị giao dịch lớn 23.300 tỷ đồng, tương đương gần 900 triệu USD, bình quân mỗi tháng, giá trị giao dịch trên thị trường này là khoảng 100 triệu USD, tương đương 25.000 tỷ đồng/tháng.

Lãnh đạo Chính phủ khẳng định, nguyên nhân giá vàng tăng cao thời gian vừa qua là diễn biến bất thường bởi do biến động địa chính trị, chính sách kinh tế và thương mại bất định của các nước lớn, nhất là những nước định hình ra kinh tế thế giới. Và cuối cùng là ở Việt Nam do vấn đề về tâm lý.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Trần Văn Lâm, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế - Tài chính, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh: Giai đoạn vừa qua, biến động của vàng phụ thuộc lớn vào biến động thị trường thế giới, bởi nền kinh tế đã hội nhập hoàn toàn.

Giá vàng vừa rồi không một chính phủ nào có thể điều tiết, kìm được nếu như giá vàng thế giới lên sốc như vừa rồi. Chúng ta cũng phải nhìn nhận rằng những gì thuộc trách nhiệm quản lý vĩ mô còn bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu cần có giải pháp để thay đổi, hoàn thiện.

Trao đổi với PV Dân Việt bên hành lang Quốc hội về đề xuất áp thuế TNCN 0,1% với chuyển nhượng vàng chiều nay 5/11, PGS. TS Trần Hoàng Ngân, Đại biểu Quốc hội TP. HCM đề nghị nên áp thuế đối với giao dịch 1 lượng vàng miếng trở lên.

Theo ông Ngân, phạm vi đánh thuế này vừa hạn chế đầu cơ, vừa không gây tác động đến đối tượng là người dân bình thường, không mua vàng đầu cơ mà chủ yếu “làm của để dành” tích trữ.

“Đánh thuế TNCN 0,1% đối với 1 chỉ, 2 chỉ không giúp quản lý tốt hơn, vì vậy tôi đề xuất chỉ nên áp dụng thuế cho chuyển nhượng 1 lượng vàng miếng trở nên và không nên đánh thuế đối với giao dịch vàng nhẫn, vàng trang sức. Đồng thời, biện pháp đánh thuế cũng cần đồng bộ với các biện pháp khác, để có hiệu quả không chỉ trông chờ vào một biện pháp, tính thuế này.

Thực tế thời gian qua, có một số chính sách, giải pháp và nhiều đề xuất đưa ra để “kìm cương” đà tăng chưa từng có của giá vàng - “con ngựa bất kham” song tính đến nay, giá vàng vẫn không bị khuất phục, giá vàng vẫn biến động tăng từng ngày, tuần.

Trước đó, trung tuần tháng 8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232 thay thế Nghị định 24/2012 về quản lý kinh doanh vàng, theo đó sẽ bãi bỏ độc quyền Nhà nước về sản xuất, kinh doanh vàng miếng, cho phép các doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia nhập khẩu, chế biến và kinh doanh vàng miếng theo thương hiệu riêng.

Bên cạnh đó, Nghị định 232 đã quy định chi tiết về việc nhập khẩu vàng, trong đó thông nhất yêu cầu các doanh nghiệp, ngân hàng chỉ được phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu có hàm lượng từ 99,5% trở lên để gia công, chế tác các loại vàng miếng trong nước.

Mới đây Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cũng có đề xuất biện pháp góp phần ổn định thị trường vàng bằng cách áp 10% thuế giá trị gia tăng (VAT) trên hóa đơn bán hàng với vàng miếng, vàng trang sức.

Chỉ nên đánh thuế thu nhập cá nhân từ 1 lượng vàng trở lên

Thực tế, đề xuất của Chính phủ đưa ra tại dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi mới mang tính sơ lược, chưa rõ cụ thể về ngưỡng giá trị vàng miếng phải chịu thuế, thời điểm áp dụng và cách thức tính thuế. 

Tại dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân được sửa trình Quốc hội, Chính phủ đề xuất: Giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng và điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.

Báo cáo thẩm tra dự án luật này, Uỷ ban Kinh tế - Tài chính cho biết, dự thảo Luật bổ sung quy định thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng vào diện thu nhập chịu thuế.

“Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc thoả đáng việc áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng để tránh bất cập cho người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh”, Uỷ ban Kinh tế - Tài chính cho hay.

Cũng liên quan đến đề xuất của Chính phủ tại dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi, dự kiến đánh thuế 0,1% chuyển nhượng đối với việc mua bán vàng miếng, theo GS, TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội cho rằng: Chính sách cần cụ thể vì có thể nảy sinh bất hợp lý. 

Theo ông Cường: “Vàng là tài sản tích trữ “của để dành” của nhiều người, khi cần thì bán đi. Người dân bán của để dành thì chỉ khi có việc cần mới bán, lại bị đánh thuế thì đó là một vấn đề đặt ra cho chúng ta”

Đại biểu Cường cho rằng: Tất nhiên mức thuế 0,1% đối với chuyển nhượng không phải là mức cao lắm, nhưng có thể khiến người dân tích trữ nhiều hơn thay vì bán vàng để sản xuất, đầu tư.

Liên quan đến quản lý nhập khẩu vàng, Đại biểu Cường cho rằng cần có biện pháp siết nhập khẩu vàng bởi vì khiến thâm hụt ngoại tệ và khi tỷ giá tăng gây khó cho công tác quản lý, điều hành của Nhà nước.

Đại biểu Cường đề nghị giao cho Chính phủ được áp thuế đối với vàng như một giải pháp để bình ổn thị trường trong bối cảnh biến động bất thường.

×