"Cho đi chính là nhận"

Hơn 30 năm làm trong lĩnh vực ngân hàng, có khi nào ông nghĩ đến việc mình chuyển công việc khác thì tốt hơn không? Vì tôi thấy ông rất quan tâm tới đời sống của người nông dân.

Thực ra, giai đoạn này tôi đang sống dành phần nhiều cho người khác nhưng cho đi chính là nhận. Đối với tôi gia đình – golf – LienVietPostBank là ba mối quan tâm chính, nhưng cuối cùng là gia đình. Cho nên, nếu chuyển khỏi ngân hàng để sang lĩnh vực khác chắc chắn là không làm, vì tôi không có nhu cầu về quyền lực và tiền bạc.

Tôi đặc biệt quan tâm đến nông dân. Với nông dân, tôi có cái nghiệp với họ vì tôi xuất phát từ nông dân và ngành ngân hàng của chúng tôi luôn phải tìm đối tượng đầu tư. Tôi rất thích tìm đối tượng đầu tư cho nông dân, vì kinh nghiệm cho thấy huy động vốn từ người nghèo mới là huy động lớn và bền vững, không “bỏ trứng vào một giỏ”.

Hơn nữa, do đi rất nhiều tôi thấy người nông dân của mình quá khổ, nhất là những vùng sâu, vùng xa. Một lý do nữa, đó là cứ nhìn thấy nông dân tôi lại nghĩ tới bố mẹ mình ngày xưa và cứ nghĩ họ là bố mẹ mình, giúp họ cũng như giúp bố mẹ mình. Do vậy, nếu có làm ngân hàng nữa hay không thì tôi vẫn hướng về người dân nghèo để giúp họ, giúp quê hương.

Có rất nhiều nghề có thể giúp nông dân thoát nghèo, tại sao ông lại chọn nghề ngân hàng với quá nhiều áp lực, nhất là trong bối cảnh đang đẩy mạnh tái cơ cấu ngành hiện nay?

Người chọn nghề hay là nghề chọn người, đôi khi chúng ta cũng không chủ động được. Có khi cả 2 chọn nhau sau đó phải có cái duyên mới đến với nhau được. Mỗi khi vượt qua được một giai đoạn khó khăn nào đó lại thấy mình hạnh phúc và trưởng thành hơn.

Đúng là ngành ngân hàng áp lực hơn vì đây là lăng kính phản ánh nền kinh tế. Khi kinh tế xấu đi, doanh nghiệp khó khăn, phá sản thì ngân hàng cũng khó khăn. Và ngành ngân hàng là cái rốn cuối cùng của hậu quả, kết quả hoạt động kinh tế - xã hội.

Phương châm sống của tôi trước những áp lực phải biết tự giải tỏa áp lực, giải tỏa áp lực bằng cách “không coi nó là áp lực”. Nếu có áp lực thì giải quyết bằng được, giải quyết xong là thôi, không có gì cản được tôi cả. Nên không bao giờ tôi coi đó là áp lực. Muốn làm được như vậy phải quy mọi sự về đơn giản và phải biết học thiền, tĩnh tâm, “chính tâm”.

"Cho con cái không gian để tự lập và coi con như bạn"

Thi thoảng tôi thấy ông kể về 2 cô con gái của mình đang du học bên Úc. Vậy ông làm gì để kết nối với hai cô con gái của mình?

Tôi có 3 đứa con, 1 trai và 2 gái. Tất cả các con tôi đều đang ở Úc. Tôi có quan điểm dạy con theo cách của người nước ngoài, tức là mình không đứng quá gần con. Ở Việt Nam, nhiều bố mẹ chăm ẵm con quá mức, thấy con ngã là nâng dậy ngay.

Người nước ngoài họ cũng chăm con nhưng rất khoa học. Họ đứng từ xa và tôi cũng tập như vậy. Từ nhỏ, tôi cũng muốn có một khoảng cách nhất định với con để chúng tự lập. Thế nên, mặc dù các con ở nước ngoài, nhưng tháng nào cũng gặp, con không về thì tôi sang thăm.

Điều quan trọng, tôi luôn coi con như những người bạn của mình. Mà là bạn thì có thể nói chuyện suốt được. Thi thoảng tôi nhờ con cái tư vấn, “dạy” một số vấn đề và tôi thấy con rất thích. Cũng từ đó tôi thấy có nhiều thứ con cái hơn mình, thế là đã thấy... nhà mình có phúc vì con hơn cha.

Vậy ông dạy con cách tự lập bằng cách nào?

Một trong những cách, đó là tôi cho con tôi làm quen với tiền từ năm học lớp 2. Tôi thấy, nhiều sinh viên Việt Nam khi học bảng cân đối tài khoản, kể cả chuyên ngành là tài chính cũng rất lơ ngơ không hiểu bảng cân đối tài khoản là thế nào.

Lớp 2, con tôi đã cầm tiền để chi tiêu. Tôi đưa cho con tờ giấy và chia làm 2 cột: bên tay trái là sử dụng vốn, bên phải là nguồn vốn. Nguồn vốn là tiền bố mẹ cho, sử dụng vốn là con cái mua những món đồ mà mình thích như bảng, phấn, xe đạp... Cứ hàng tháng thì cộng lại sao cho cân đối nguồn vốn và sử dụng vốn. Bây giờ thì các con tôi đều biết bảng cân đối tài khoản là thế nào và tính toán kinh tế rất nhanh.

Với con cái tuy xa mà gần, để cho con cái có không gian tự lập. Gia đình là hạt nhân quan trọng, mà quan trọng nhất đối với hai vợ chồng là con cái.

Ông có định hướng cho một trong ba đứa con theo sự nghiệp của mình?

Tôi không bao giờ có ý nghĩ đó. Tôi tư vấn với con bằng cách “theo ba nghĩ thế này... nhưng đây là ý của ba” và để con tự chọn cách giải quyết. Qua những lần như vậy, tôi rút ra bài học: “Kinh nghiệm là người thầy, nhưng đôi khi là... người thầy lạc hậu” nên không bao giờ tôi lấy đó để áp đặt cho con mình.

Hạnh phúc của con được làm gì con thích, nếu thích ngành ngân hàng thì làm ngân hàng. Như cô gái út của tôi từ bé thích làm bánh và đến giờ cũng chỉ mong muốn có một chuỗi cửa hàng bán các loại bánh ngọt.

Tôi có từng hỏi cô con gái thứ 2 là sau này có theo nghề của ba mẹ không (mẹ cũng có một vài khách sạn), thì con bảo “lớp con chỉ có những bạn nào học dốt mới phụ thuộc vào ngành nghề của bố mẹ thôi, còn con, con nghĩ con sẽ không như thế”.

Tôi luôn suy nghĩ hạnh phúc là của con, niềm vui của con là niềm vui của mình chứ đừng bắt con theo mình. Bố mẹ cứ nghĩ điều đó là thương con nhưng thực ra đó là thương mình. Mình làm thế là ích kỷ, bắt con theo ý mình là nghĩ cho mình chứ không phải nghĩ cho con.

Nếu không có đứa con nào nối nghiệp cha mẹ, sự nghiệp này ông sẽ làm thế nào?

Tôi không bao giờ suy nghĩ luẩn quẩn như thế! Sự nghiệp này là của xã hội. Tôi không bao giờ nghĩ phải đưa con vào làm gì ở đây. Đây là “đứa con nghề nghiệp” do mình góp phần sáng lập ra, nhưng không thể ích kỷ vậy. Khi “đứa con nghề nghiệp” đủ 18 tuổi thì là người của xã hội rồi, đừng bắt nó bó buộc trong gia đình mình.

Hơn nữa, nghề này chưa chắc là tốt với con hơn là nghề con tự chọn sau này, nên tôi không có ý định níu kéo, giữ theo kiểu cha truyền con nối. Cứ làm tốt cho xã hội là được.

Nếu mong muốn một nghề để tư vấn cho con thì tôi sẽ tư vấn: “Ba khuyên các con nên trở thành giảng viên đại học và có một công ty nho nhỏ bên ngoài”, vừa làm nghề cao quý nhưng vẫn chủ động về kinh tế.

Tại sao golf lại là 1 trong 3 mối quan tâm chính của ông?

Tôi có khả năng chơi rất nhiều môn thể thao, kể cả võ thuật và môn nào cũng có giải nhất định nhưng cuối cùng tôi thấy golf là hay nhất trong cuộc sống, vừa là thuốc bổ cho tinh thần và sức khoẻ, vừa giáo dục con người. Golf cũng là để giao lưu và hoà đồng với cả thế giới.

Khi chơi golf giúp mình lược bỏ những hạt sạn, những tạp chất trong đầu chỉ tập trung vào quả bóng golf. Như vậy giúp cho mình giảm được stress trong cuộc sống, công việc.

Thứ hai, golf giáo dục chúng ta, trong cuộc sống muốn sĩ diện với người khác thì ít ai nói thẳng với mình, chỉ nói sau lưng thôi nhưng với golf định sĩ diện, vì thành tích thì bị đập vào mặt ngay. Tức là những người nghĩ định biểu diễn đánh quả này thật hay cho “bọn nó” xem thì không bao giờ hay cả. Đó là một bài học!

Vì đánh golf là phải bình thường hóa nhịp nhàng tất cả các bộ phận trên cơ thể để tập trung vào quả bóng golf, nên nếu trong đầu chỉ nghĩ đánh quả bóng golf sao cho đẹp thôi, nhưng suy nghĩ và hành động không đi đôi thì sẽ hỏng mất. Cho nên golf giáo dục con người là vì thế.

Xin cảm ơn ông!