Sau thảm kịch lật tàu ở vịnh Hạ Long: Báo động về tin giả - hành vi "câu view" vô cảm

Biến đau thương vụ lật tàu vịnh Hạ Long thành chuyện "câu view"

Vụ lật tàu du lịch ở Quảng Ninh là một thảm kịch gây đau thương và mất mát lớn cho nhiều gia đình. Tuy nhiên, thay vì thể hiện sự chia sẻ, cảm thông, một bộ phận người dùng mạng xã hội lại biến đây thành cơ hội để trục lợi.
Những ngày qua, dư luận cả nước không khỏi bàng hoàng và phẫn nộ trước những hành vi vô cảm trên không gian mạng, lợi dụng thảm kịch lật tàu du lịch thương tâm tại Quảng Ninh để "câu view" một cách trắng trợn.

Từ những hình ảnh giả mạo được tạo dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), các câu chuyện bịa đặt để "chém gió" câu like, cho đến việc trục lợi cá nhân trên nỗi đau của người khác, tất cả đã gióng lên hồi chuông báo động về đạo đức xã hội và những lỗ hổng pháp lý cần được khẩn trương lấp đầy.

Những hành vi này không chỉ vô cảm mà còn gây nhiễu loạn thông tin, làm tổn thương thêm các gia đình nạn nhân.

Trao đổi với PV Dân Việt, Luật sư Lê Thu Hằng - TAT Law Firm (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) nhấn mạnh, những hành vi trên không chỉ vi phạm đạo đức mà còn có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Đối mặt với hành vi vô cảm trên không gian mạng, pháp luật Việt Nam đã có những chế tài cụ thể.

“Đầu tiên, về hành vi đưa tin sai sự thật xâm phạm quyền lợi của tổ chức, cá nhân khác, đây là một trong những vi phạm phổ biến nhất trên không gian mạng hiện nay. Theo Điều 101 của Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng. Đây là cơ sở pháp lý để xử lý các trường hợp "chém gió", bịa đặt câu chuyện không có thật về vụ tai nạn, gây ảnh hưởng đến uy tín của các đơn vị liên quan hoặc gây hoang mang dư luận", luật sư Hằng cho hay.

Luật sư Hằng cũng nhấn mạnh, những hành vi này hoàn toàn có khả năng cấu thành tội vu khống hoặc làm nhục người khác theo Bộ luật Hình sự. Cụ thể, hành vi dựng chuyện bằng AI, ghép ảnh câu like vụ thảm kịch một cách không có căn cứ, nhằm mục đích "câu view" nhưng lại xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín của các nạn nhân, gia đình họ, hoặc các tổ chức liên quan, sẽ bị xem xét về tội vu khống theo Điều 156 Bộ luật Hình sự. Hành vi này thể hiện rõ việc bịa đặt hoặc loan truyền thông tin sai sự thật để gây tổn hại cho người khác.

Bên cạnh đó, nếu việc ghép ảnh, sử dụng hình ảnh nạn nhân một cách vô cảm, thiếu tôn trọng, kèm theo những lời lẽ miệt thị hay chế giễu, làm cho nhân phẩm, danh dự của họ bị xúc phạm nghiêm trọng, thì đó chính là dấu hiệu của tội làm nhục người khác theo Điều 155 Bộ luật Hình sự.

Cả hai tội danh này đều có thể áp dụng với các khung hình phạt khác nhau, từ phạt tiền, cải tạo không giam giữ đến phạt tù, đặc biệt nếu hành vi được thực hiện trên không gian mạng, có tính chất lan truyền rộng rãi.

Đối mặt với hành vi vô cảm: Chế tài pháp lý nào được áp dụng?

Bên cạnh đó, luật sư cũng cảnh báo về hành vi xâm phạm quyền trẻ em khi lợi dụng ảnh các em nhỏ để trục lợi.
Việc sử dụng ảnh trẻ em để "câu like" trong bối cảnh một thảm kịch là hành vi vi phạm nghiêm trọng. Theo Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình và việc sử dụng phải được sự đồng ý.

Đối với trẻ em, quyền này càng được bảo vệ chặt chẽ hơn trong Luật Trẻ em 2016. Cụ thể, Điều 21 quy định trẻ em có quyền được tôn trọng bí mật đời sống riêng tư, bao gồm thông tin cá nhân và hình ảnh. Khoản 11 Điều 6 nghiêm cấm việc công bố, tiết lộ thông tin cá nhân của trẻ em mà không có sự đồng ý của trẻ (từ 7 tuổi trở lên) và cha mẹ, người giám hộ. Việc lạm dụng hình ảnh trẻ em để "câu view" không chỉ vi phạm quyền riêng tư mà còn có thể gây tổn hại tâm lý, ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của trẻ về lâu dài.

"Những hành vi lợi dụng bi kịch để trục lợi cá nhân, gây nhiễu loạn thông tin trên không gian mạng là vô cùng đáng lên án. Điều này không chỉ gây tổn thương thêm cho các nạn nhân và gia đình họ, mà còn làm suy giảm niềm tin của công chúng vào thông tin mạng, tạo ra một môi trường độc hại", luật sư Hằng nêu rõ.

Để giải quyết tình trạng này, luật sư cho rằng cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía. Mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức pháp luật và đạo đức xã hội, hãy là người dùng thông thái, kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, và không tiếp tay cho những hành vi sai trái.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc, điều tra và xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng thảm kịch để sản xuất và phát tán tin giả, hình ảnh giả mạo, xúc phạm danh dự nhân phẩm, vi phạm quyền hình ảnh và quyền trẻ em.

Việc xử lý công khai, minh bạch sẽ là bài học răn đe hiệu quả, đồng thời các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook cũng cần có cơ chế kiểm duyệt chặt chẽ hơn để ngăn chặn tin giả, nội dung độc hại lan truyền, và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng Việt Nam trong việc cung cấp thông tin người dùng vi phạm.

Cuối cùng, việc phổ biến kiến thức về cách nhận biết và đối phó với tin giả, đặc biệt là tin giả được tạo ra bằng công nghệ AI, là vô cùng cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Các chiến dịch truyền thông cần được đẩy mạnh để nâng cao năng lực nhận diện tin giả cho người dân.

"Vụ việc này là một lời cảnh tỉnh rõ ràng về mặt trái của công nghệ và sự vô cảm của một bộ phận người dùng. Đã đến lúc chúng ta cần hành động mạnh mẽ hơn để bảo vệ sự trong sạch của không gian mạng và nhân phẩm con người, đảm bảo rằng không ai có thể trục lợi trên nỗi đau của người khác", luật sư Hằng nói thêm.

×