Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh: “Không truyền được tình yêu nghề, dạy diễn xuất sẽ rất khó”

Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh: “Đam mê mà đói thì đam mê mấy cũng không theo được”

Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh – gương mặt quen thuộc với khán giả qua những vai diễn để đời trên sân khấu lẫn truyền hình đã có cuộc trò chuyện cởi mở về công việc giảng dạy, tình yêu nghề của sinh viên sân khấu hiện nay, đời sống gia đình, cũng như những vai diễn mới gây chú ý trên màn ảnh.

Trong vai trò giảng dạy, Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh truyền đạt kiến thức nghề diễn cho sinh viên ra sao để các bạn trẻ nắm được những yếu tố nền tảng của nghề?

- Ngày xưa tôi đi học, tôi cũng trẻ như các bạn bây giờ, nên hiểu tâm lý người học. Nhưng hiện nay các bạn có điều kiện hơn nhiều, chỉ cần muốn biết gì là tìm trên mạng là ra. Điều này rất thuận lợi nhưng cũng dễ khiến các bạn ỉ lại và quên nhanh. Tôi luôn khuyến khích sinh viên đọc những tác phẩm văn học có giá trị. Đọc để thấm vào nhân vật, hiểu được tâm lý.

Các bạn thông minh, tiếp nhận nhanh, nhưng nếu thiếu nền tảng văn hóa thì rất khó diễn sâu. Quan trọng nhất vẫn là các bạn có yêu nghề hay không. Nghiệp diễn mà không tự học thì không ai ép được. Với một số bạn có tố chất, tôi phải dành nhiều thời gian hướng dẫn hơn. Lớp đông, tôi không thể nói hết ra ngoài, nhưng quan sát sẽ biết ai có khả năng theo nghề, ai khó theo được.

Việc đi dạy có ảnh hưởng đến lịch quay phim của Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh không?

- Ngược lại thì đúng hơn. Đi quay ảnh hưởng đến lịch đi dạy của tôi. Đi dạy là công việc hành chính với thu nhập rất thấp, nhưng tôi xác định đó là lựa chọn của mình. Khi đã nhận dạy thì lịch phim phải phụ thuộc vào trường, chứ không phải ngược lại. Tôi không thể bỏ lớp tùy tiện. Nhiều phim tôi phải từ chối vì vướng lịch giảng dạy.

Dù thu nhập không cao, vì sao Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh vẫn kiên trì gắn bó với công việc giảng dạy?

- Vì tôi muốn truyền lại một phần kinh nghiệm mình tích lũy được. Dạy để nhận biết học sinh nào học tốt, ai có tố chất. Nhìn sự tiến bộ của các em, tôi thấy vui. Nghề này ai cũng cần người đi trước truyền nghề, và tôi coi đó là trách nhiệm của mình.

Qua quan sát, Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh đánh giá thế nào về tình yêu nghề của sinh viên hiện nay? Các bạn đến với nghề vì đam mê hay vì sự nổi tiếng?

- Nhiều bạn chưa hiểu rõ nghề. Thấy diễn viên trên phim, thấy nổi tiếng, sống hào quang, nghĩ nghề này sướng. Nhưng khi học mới thấy cực khổ nhiều lắm. Buổi đầu tiên khi nhận lớp, tôi nói thẳng: “Ai không xác định yêu nghề thì nên bỏ đi, đừng phí bốn năm”. Tôi mới chỉ tuyển năng khiếu, chưa biết tình yêu nghề của các em đến đâu. Thầy cô chỉ mong các em biến sự thích thành tình yêu đích thực – yêu nghề chứ không phải yêu sự nổi tiếng.

Điều gì khiến ông trăn trở như vậy?

- Vì nghề này vất vả lắm. Diễn viên trẻ về Nhà hát có người có khả năng, có người chưa bộc lộ hết. Nhưng nếu cứ tham gia sinh hoạt, đóng vai nhỏ, họ sẽ dần yêu nghề. Ngược lại, nếu không đủ đam mê và không đủ kinh tế để sống, điều đó lại là gánh nặng. Tôi từng nói: “Đam mê mà đói thì đam mê mấy cũng không theo được”. Đó là thực tế, không thể tránh.

Việc các sinh viên sân khấu hiện nay khó sống được bằng nghề, Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh có suy nghĩ gì?

- Hiện nay sinh viên ra trường về Nhà hát không có biên chế, không hợp đồng, không lương cố định. Tập buổi nào tính buổi đó, diễn buổi nào mới có chút tiền. Ở Hà Nội, sinh viên tỉnh lẻ trụ lại còn khó hơn: tiền thuê nhà, ăn uống, sinh hoạt… tất cả đều đắt đỏ. Thời chúng tôi ra trường, còn có biên chế dần dần. Bây giờ khó khăn gấp nhiều lần.

Hai con của Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh học giỏi nhưng không theo nghề của bố. Điều này có khiến ông tiếc nuối không?

- Không. Cha mẹ sinh con, trời sinh tính. Hai con tôi từ nhỏ không thích đóng phim. Tôi chỉ gợi ý chứ không ép buộc. Các con theo ngành khoa học tự nhiên, học hóa, sinh… Tôi đi diễn suốt, mẹ chúng là người dạy dỗ chính. Giờ các con trưởng thành, đứa lớn từng học nước ngoài nhưng vì dịch Covid-19 nên về nước làm việc. Tôi vẫn lo, đặc biệt là con gái học xa, ốm đau là bố mẹ ở nhà cuống lên.

Có phải chính sự vững vàng của vợ là điểm tựa để Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh yên tâm dồn toàn bộ tâm sức cho nghệ thuật?

- Đúng, vợ tôi gánh vác gia đình nhiều. Khi còn ở Nhà hát tôi không kiếm được bao nhiêu. Tôi không phải là không thích đóng phim truyền hình, chỉ là mê sân khấu quá. Từ năm 2012 trở đi, tôi mới bắt đầu đóng truyền hình nhiều. Kinh tế tốt hơn từ khi làm phim và quảng cáo. Nhưng tôi chọn quảng cáo rất kỹ, đặc biệt những gì liên quan sức khỏe thì tuyệt đối không làm bậy. Có lúc giấy tờ đầy đủ, nhưng trải nghiệm không tốt nên tôi vẫn từ chối.

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh, thành công trong nghề diễn phụ thuộc nhiều hơn vào tài năng hay may mắn?

- Cả hai. Nghề nào cũng cần may mắn, nhưng diễn viên thì rõ ràng hơn. Có người không giỏi lắm nhưng gặp đúng vai thì tỏa sáng. Ngược lại, có người rất giỏi mà không được biết đến vì không gặp may. Các nhà hát cũng có rất nhiều người giỏi nhưng không có huy chương để làm hồ sơ phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú.

Trong đời sống gia đình, đã khi nào vợ Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh phàn nàn vì ông quá say mê nghệ thuật mà ít quan tâm đến kinh tế?

- Vợ chồng vài chục năm không thể tránh cãi nhau. Nhưng sau này tôi làm phim, làm quảng cáo, thu nhập đỡ hơn. Cô ấy hiểu tôi là người như thế, yêu công việc mình làm. Quan trọng là tôi chưa bao giờ làm điều gì sai để ảnh hưởng đến gia đình.

Cảm ơn Nghệ sĩ Nhân dân Trung Anh đã chia sẻ!

×